Abstract
Africans faced various types of torture under European colonialism, which targeted their homeland and the future of their generations in the period between the fifteenth and nineteenth centuries AD, which prompted some West African poets who hated colonialism to express their hopes and the pain of their peoples through poetry systems; this is to raise awareness against their atrocities, condemn the occupation, and stir up enthusiasm for the defense of African land, homeland, and identity. From this point of view, this research seeks - according to the historical and analytical descriptive method - to shed light on the reaction of the African peoples in their cultural resistance and steadfastness in front of the colonizers, and to reveal the image of colonialism and colonizers in the Arab region through the study of West African poetry, and to clarify the issues and implications that poets addressed when they denounced them for that era related to the image of colonialism, and to identify the most prominent African poets who wrote in this field. It also tries to show us the positions of the poets of the region from this colonialism. The study concluded a number of conclusions, including that Afro-Arab poetry were a mirror reflecting the suffering of the African people under the scourge of colonialism, and it was also a resistance along with the weapons and rifles used by the people to repel the advance of the enemy. It was also found through the study that the poets of the region worked to educate the people and warn of the intrigues of the colonialists, their plan and policy to eradicate all the possessions of the African people of identity, culture, wealth, etc.
References
- Abdüsselam, Muhammed Osman. el-Hamâse fi’şiiri’l-arabi fi diyari Nijerya, Sokoto: Matbaa mahallîye, ts.
- Ali, Ebubekir Muhammed. es-Sekâfe el-Arabiyye fi Nijerya min evâ-ili’l-karni’t-tâsi´aşare ilâ istiklali’l-bilâdi, İskenderiye: Dâru’d-da´va li’t-taba ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1965.
- BAH, el-hac Abdurrahman. Benâtu afkârî, Gine: özel kütüphane, yazma eseri.
- Ballo, Muhammed. İnfâku’l-Meysûr fi tarihi bilâdi’t-tekrûr, Kahire: vizâretü’l-evkâf, 1964.
- Bartilî, Muhammed Ebubekir. Fethu’ş-şükûr fi ma´rifeti a´yâni ulemâ-i’-tekrûr, thk. Muhammed İbrahim el-Kuttâbî. Beyrut: Dâru’l-Garb el-İslami, 1981.
- CY, Ahmed. el-İsti’maru’l-urubî el-mukni´ ve’s-sâfir li’ifrikya, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- CY, Ahmed. Fehâmetu’r-resi Seku, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- Cy, Ahmed. İstiğlâlü’l-reclü’l-urubî, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- Dalî, el-Hadî el-Mebrûk. Edebu İfrikya fîmâ verâa es-sahara, Beyrut: Dâru sinin li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1996.
- Diaby, Muhammed el-Emin. el-Heviyye el-mefkûde, Kindiye: özel kütüphane, yazma eseri.
- Diagoraga, Yusuf. es-Sûdu ve’l-İsti´maru, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Drame, Kadî. Sahra Cumhuriyeti Mali ve şii´ruha el-Arabi, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Garbî, Muhammed. el-Hükmü el-Mağribi fi’s-Sudani’l-garbi, Kuveyt: Müessesetü’l-halîç li’t-tibaa ve’n-neşr, 1982.
- Gladiç, Şeyhu Ahmed Said. Hareketu’l-Luga el-Arabiyye ve Âdâbiha fi Nijerya, Kahire: Metâbi-u Dârü’l-maarif, 1986.
- Haydara, Ahmed. İfrikya Arzu’l-butûlet, Segu: özel kütüphane, yazma eseri.
- İbn Şerife, Muhammed. İbrahim el-Kânemî: Nemûzeç li’t-tevâsül es-Sekâfî beyne’l-mağrip ve’s-sudan, Rabat: Câmiatü Muhammed el-hâmis, 1991.
- İlverî, Âdem Abdullah. Lemehâtu’l-belver fi meşâhiri ulema-i İlvern, Kahire: Mektebetü’l-âdâp ve matbaatü’l-cemâhiz, 1986.
- Kâ, Kambay. Dîvânu şiir. Gambiya: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-hakku fi künhi’l-kavm, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-İsti’maru ve mülâhaketü’l-ebrâr, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-verdetü ala nehci’l-bürde ve’n-nefesi’l-amberi fi’l-ma´temi’l-umeri, Bamako: Matbaa mahallîye, ts.
- Kaba, İmran. eş-Şiir’ul-Arabi mine’l-Garbi’l-İfrîki hilale’l-Karni’l-işrin el-miladi. İcesco: Menşûretü ’l-munazzame el-İslamiye li’t-terbiye ve’l-ulum ve’s-sekâfe, 2011.
- Karky, Malam Ömer b. Ebubekir. Kasidetü’n-nasârâ, Akra: Mektebetü Câmiatü legon. Yazma eseri.
- Keşşât, Muhammed Said. A’lâmûn nine’s-Sahara, 1. bs. Beyrut: Dârü’l-Mülteka li’t-tibaa ve’n-neşri, 1997.
- Keşşât, Muhammed Said. Nemâzicun Mine’ş-şiir’il-Arabi fi’s-Sahara, Beyrut: Şeriketü’l-mülteka li’t-tibaa ve’n-neşr ve’tevzi, 1996.
- Keşşât, Muhammed Said. Sahra-ul-Arap, Beyrut: Dâru Rüvvâd li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1994.
- Samba, Âmir. el-Edebu’s-Senegalî el-Arabi. Cezair: eş-Şerike el-vataniye li’n-neşr ve’t-tevzi, 1978.
- Sekâfî, Osman Abdüsselam. Tenbihü’l-ümmeti’l-islamiyeti, Lagos: özel kütüphane, yazma eseri.
- Şefi, Ahmed Muhammed. er-Revâbitü et-tarihiye el-arîke beyne şimali İfrikya ve mentikatü cenûbi’s-sahara el-Kübra ve İfrikya el-Arabiyye fi mecâli es-Sekâfe el-Arabiyye el-İslamiye, Niamey: matbaa mahallîye, 1996.
- Timbuktî. Ahmed Baba. Mi’râcu’s-sûd, thk. Fatima el-Araf, Rabat: Ma´had ed-Dirâsâti’l-ifrîkiye, 2000.
- Ture. el-hac Saad. Es-Sevâ-iku’l-ilâhiye fi’r-redi ala türrehâti’l-kenâ-is el-miladiye, Kazablanka: Dâru’r-resâd, ts.
- Yakup, Yusuf. Dirase tahliliye li harakâti’l-medh ve tatavvurihi fi medineti İlvern mine 1960 ila 1989 miladi, İlvern: Câmiatü İlvern, Külliyetü’l-âdâp, Yüksek Lisans tezi, 1990.
- Zeytuni, Muhammed el-Misbâh. Fatrukû baba’s-sema, Lagos: özel kütüphane, yazma eseri.
Abstract
لاقى الشعب الإفريقي أنواعا من التعذيب تحت الاستعمار الأوروبي الذي استهدف أرضهم، ومستقبل أجيالهم في الفترة الواقعة بين القرن الخامس عشر والتاسع عشر الميلاديين، مما دفع بعض شعراء منطقة غرب إفريقيا من الذين كرهوا الاستعمار إلى التعبير عن آمال شعبهم وآلامه عن طريق نظم الشعر؛ لرفع الوعي ضدّ شنيعة الاستعمار، وإدانة الاحتلال، واستثارة الحمية للدفاع عن الأرض والوطن والهوية الإفريقية. ومن هذه المنطلقات يسعى هذا البحث وفقا للمنهح الوصفي التاريخي والتحليلي إلى تسليط الضوء على ردّ فعل الشعب الإفريقي في مقاومته الثقافية وصموده أمام المستعمرين، والكشف عن صورة الاستعمار والمستعمرين في الشعر العربي في الغرب الإفريقي، وبيان القضايا والمضامين التي تناولها الشعراء عند التنديد في تلك الحقبة ذات العلاقة بصورة الاستعمار، والتعرّف على أبزر الشعراء الأفارقة الذين كتبوا في هذا المجال، كما يحاول أن يبرز لنا مواقف شعراء المنطقة من هذا الاستعمار. والجدير بالذكر أنّ الشعر العربي الإفريقي كان مرآة تعكس معاناة الشعب الإفريقي تحت ويلات الاستعمار، كما كان أيضا مقاوما إلى جانب الأسحلة والبنادق التي استخدمها الشعب لصدّ زحف العدوّ. وقد تبين من خلال الدراسة أنّ شعراء المنطقة عملوا على توعية الشعب وتنبيهه إلى دسائس المستعمرين، وخططهم وساسيتهم الاستئصالية لكل ممتلكات الشعب الإفريقي من هوية وثقافة وثروات إلخ.
References
- Abdüsselam, Muhammed Osman. el-Hamâse fi’şiiri’l-arabi fi diyari Nijerya, Sokoto: Matbaa mahallîye, ts.
- Ali, Ebubekir Muhammed. es-Sekâfe el-Arabiyye fi Nijerya min evâ-ili’l-karni’t-tâsi´aşare ilâ istiklali’l-bilâdi, İskenderiye: Dâru’d-da´va li’t-taba ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1965.
- BAH, el-hac Abdurrahman. Benâtu afkârî, Gine: özel kütüphane, yazma eseri.
- Ballo, Muhammed. İnfâku’l-Meysûr fi tarihi bilâdi’t-tekrûr, Kahire: vizâretü’l-evkâf, 1964.
- Bartilî, Muhammed Ebubekir. Fethu’ş-şükûr fi ma´rifeti a´yâni ulemâ-i’-tekrûr, thk. Muhammed İbrahim el-Kuttâbî. Beyrut: Dâru’l-Garb el-İslami, 1981.
- CY, Ahmed. el-İsti’maru’l-urubî el-mukni´ ve’s-sâfir li’ifrikya, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- CY, Ahmed. Fehâmetu’r-resi Seku, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- Cy, Ahmed. İstiğlâlü’l-reclü’l-urubî, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- Dalî, el-Hadî el-Mebrûk. Edebu İfrikya fîmâ verâa es-sahara, Beyrut: Dâru sinin li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1996.
- Diaby, Muhammed el-Emin. el-Heviyye el-mefkûde, Kindiye: özel kütüphane, yazma eseri.
- Diagoraga, Yusuf. es-Sûdu ve’l-İsti´maru, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Drame, Kadî. Sahra Cumhuriyeti Mali ve şii´ruha el-Arabi, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Garbî, Muhammed. el-Hükmü el-Mağribi fi’s-Sudani’l-garbi, Kuveyt: Müessesetü’l-halîç li’t-tibaa ve’n-neşr, 1982.
- Gladiç, Şeyhu Ahmed Said. Hareketu’l-Luga el-Arabiyye ve Âdâbiha fi Nijerya, Kahire: Metâbi-u Dârü’l-maarif, 1986.
- Haydara, Ahmed. İfrikya Arzu’l-butûlet, Segu: özel kütüphane, yazma eseri.
- İbn Şerife, Muhammed. İbrahim el-Kânemî: Nemûzeç li’t-tevâsül es-Sekâfî beyne’l-mağrip ve’s-sudan, Rabat: Câmiatü Muhammed el-hâmis, 1991.
- İlverî, Âdem Abdullah. Lemehâtu’l-belver fi meşâhiri ulema-i İlvern, Kahire: Mektebetü’l-âdâp ve matbaatü’l-cemâhiz, 1986.
- Kâ, Kambay. Dîvânu şiir. Gambiya: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-hakku fi künhi’l-kavm, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-İsti’maru ve mülâhaketü’l-ebrâr, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-verdetü ala nehci’l-bürde ve’n-nefesi’l-amberi fi’l-ma´temi’l-umeri, Bamako: Matbaa mahallîye, ts.
- Kaba, İmran. eş-Şiir’ul-Arabi mine’l-Garbi’l-İfrîki hilale’l-Karni’l-işrin el-miladi. İcesco: Menşûretü ’l-munazzame el-İslamiye li’t-terbiye ve’l-ulum ve’s-sekâfe, 2011.
- Karky, Malam Ömer b. Ebubekir. Kasidetü’n-nasârâ, Akra: Mektebetü Câmiatü legon. Yazma eseri.
- Keşşât, Muhammed Said. A’lâmûn nine’s-Sahara, 1. bs. Beyrut: Dârü’l-Mülteka li’t-tibaa ve’n-neşri, 1997.
- Keşşât, Muhammed Said. Nemâzicun Mine’ş-şiir’il-Arabi fi’s-Sahara, Beyrut: Şeriketü’l-mülteka li’t-tibaa ve’n-neşr ve’tevzi, 1996.
- Keşşât, Muhammed Said. Sahra-ul-Arap, Beyrut: Dâru Rüvvâd li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1994.
- Samba, Âmir. el-Edebu’s-Senegalî el-Arabi. Cezair: eş-Şerike el-vataniye li’n-neşr ve’t-tevzi, 1978.
- Sekâfî, Osman Abdüsselam. Tenbihü’l-ümmeti’l-islamiyeti, Lagos: özel kütüphane, yazma eseri.
- Şefi, Ahmed Muhammed. er-Revâbitü et-tarihiye el-arîke beyne şimali İfrikya ve mentikatü cenûbi’s-sahara el-Kübra ve İfrikya el-Arabiyye fi mecâli es-Sekâfe el-Arabiyye el-İslamiye, Niamey: matbaa mahallîye, 1996.
- Timbuktî. Ahmed Baba. Mi’râcu’s-sûd, thk. Fatima el-Araf, Rabat: Ma´had ed-Dirâsâti’l-ifrîkiye, 2000.
- Ture. el-hac Saad. Es-Sevâ-iku’l-ilâhiye fi’r-redi ala türrehâti’l-kenâ-is el-miladiye, Kazablanka: Dâru’r-resâd, ts.
- Yakup, Yusuf. Dirase tahliliye li harakâti’l-medh ve tatavvurihi fi medineti İlvern mine 1960 ila 1989 miladi, İlvern: Câmiatü İlvern, Külliyetü’l-âdâp, Yüksek Lisans tezi, 1990.
- Zeytuni, Muhammed el-Misbâh. Fatrukû baba’s-sema, Lagos: özel kütüphane, yazma eseri.
Abstract
Afrikalılar, MS on beşinci ve on dokuzuncu yüzyıllar arasındaki dönemde, anavatanlarını ve nesillerinin geleceğini hedef alan Avrupa sömürgeciliği altında çeşitli işkence türleriyle karşı karşıya kalmışlardır. Bundan ötürü bölgedeki bazı şairler, şiir aracılığıyla; sömürgeciliğin vahşetlerine karşı farkındalık yaratmak, işgali kınamak ve Afrika topraklarının, vatanının ve kimliğinin savunulması için coşku uyandırmışlardır. Bundan hareketle, bu araştırma -tarihsel ve analitik betimleyici yönteme göre- Afrika halklarının sömürgeciler karşısındaki kültürel direniş ve azminde gösterdikleri tepkiye ışık tutmayı, sömürgecilik ve sömürgeci tavrını ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bununla birlikte, batı Afrika Arap şiirini inceleyerek şairlerin sömürgecilik tavrıyla ilgili o dönem için onları kınadıklarında ele aldıkları konularını netleştirmek ve bu alanda yazan en önde gelen Afrika şairlerini belirlemenin yanı sıra serdikleri duruşlarını da göstermeye çalışmaktadır. Çalışma, Afrika Arap şiirinin, sömürgecilik belası altındaki Afrika halkının acılarını yansıtan bir ayna olduğu ve aynı zamanda halkın düşmanın ilerlemesini engellemek için kullandığı silah ve tüfekleri gibi bu şiir de bir direniş aracı olduğu kanıtlamıştır. Batı Afrika şairleri, kendi halkını bilgilendirmek için, sömürgecilerin oyunlarını, Afrika halkının kimlik, kültür, zenginlik vb. tüm varlıklarını ortadan kaldırma plan ve politikaları hakkında uyarmak için çalıştıkları da çalışma yoluyla tespit edilmiştir.
Keywords
References
- Abdüsselam, Muhammed Osman. el-Hamâse fi’şiiri’l-arabi fi diyari Nijerya, Sokoto: Matbaa mahallîye, ts.
- Ali, Ebubekir Muhammed. es-Sekâfe el-Arabiyye fi Nijerya min evâ-ili’l-karni’t-tâsi´aşare ilâ istiklali’l-bilâdi, İskenderiye: Dâru’d-da´va li’t-taba ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1965.
- BAH, el-hac Abdurrahman. Benâtu afkârî, Gine: özel kütüphane, yazma eseri.
- Ballo, Muhammed. İnfâku’l-Meysûr fi tarihi bilâdi’t-tekrûr, Kahire: vizâretü’l-evkâf, 1964.
- Bartilî, Muhammed Ebubekir. Fethu’ş-şükûr fi ma´rifeti a´yâni ulemâ-i’-tekrûr, thk. Muhammed İbrahim el-Kuttâbî. Beyrut: Dâru’l-Garb el-İslami, 1981.
- CY, Ahmed. el-İsti’maru’l-urubî el-mukni´ ve’s-sâfir li’ifrikya, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- CY, Ahmed. Fehâmetu’r-resi Seku, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- Cy, Ahmed. İstiğlâlü’l-reclü’l-urubî, Kûleh: özel kütüphane, yazma eseri.
- Dalî, el-Hadî el-Mebrûk. Edebu İfrikya fîmâ verâa es-sahara, Beyrut: Dâru sinin li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1996.
- Diaby, Muhammed el-Emin. el-Heviyye el-mefkûde, Kindiye: özel kütüphane, yazma eseri.
- Diagoraga, Yusuf. es-Sûdu ve’l-İsti´maru, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Drame, Kadî. Sahra Cumhuriyeti Mali ve şii´ruha el-Arabi, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Garbî, Muhammed. el-Hükmü el-Mağribi fi’s-Sudani’l-garbi, Kuveyt: Müessesetü’l-halîç li’t-tibaa ve’n-neşr, 1982.
- Gladiç, Şeyhu Ahmed Said. Hareketu’l-Luga el-Arabiyye ve Âdâbiha fi Nijerya, Kahire: Metâbi-u Dârü’l-maarif, 1986.
- Haydara, Ahmed. İfrikya Arzu’l-butûlet, Segu: özel kütüphane, yazma eseri.
- İbn Şerife, Muhammed. İbrahim el-Kânemî: Nemûzeç li’t-tevâsül es-Sekâfî beyne’l-mağrip ve’s-sudan, Rabat: Câmiatü Muhammed el-hâmis, 1991.
- İlverî, Âdem Abdullah. Lemehâtu’l-belver fi meşâhiri ulema-i İlvern, Kahire: Mektebetü’l-âdâp ve matbaatü’l-cemâhiz, 1986.
- Kâ, Kambay. Dîvânu şiir. Gambiya: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-hakku fi künhi’l-kavm, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-İsti’maru ve mülâhaketü’l-ebrâr, Bamako: özel kütüphane, yazma eseri.
- Kaan, Habib Abdullah. el-verdetü ala nehci’l-bürde ve’n-nefesi’l-amberi fi’l-ma´temi’l-umeri, Bamako: Matbaa mahallîye, ts.
- Kaba, İmran. eş-Şiir’ul-Arabi mine’l-Garbi’l-İfrîki hilale’l-Karni’l-işrin el-miladi. İcesco: Menşûretü ’l-munazzame el-İslamiye li’t-terbiye ve’l-ulum ve’s-sekâfe, 2011.
- Karky, Malam Ömer b. Ebubekir. Kasidetü’n-nasârâ, Akra: Mektebetü Câmiatü legon. Yazma eseri.
- Keşşât, Muhammed Said. A’lâmûn nine’s-Sahara, 1. bs. Beyrut: Dârü’l-Mülteka li’t-tibaa ve’n-neşri, 1997.
- Keşşât, Muhammed Said. Nemâzicun Mine’ş-şiir’il-Arabi fi’s-Sahara, Beyrut: Şeriketü’l-mülteka li’t-tibaa ve’n-neşr ve’tevzi, 1996.
- Keşşât, Muhammed Said. Sahra-ul-Arap, Beyrut: Dâru Rüvvâd li’t-tibaa ve’n-neşr ve’t-tevzi, 1994.
- Samba, Âmir. el-Edebu’s-Senegalî el-Arabi. Cezair: eş-Şerike el-vataniye li’n-neşr ve’t-tevzi, 1978.
- Sekâfî, Osman Abdüsselam. Tenbihü’l-ümmeti’l-islamiyeti, Lagos: özel kütüphane, yazma eseri.
- Şefi, Ahmed Muhammed. er-Revâbitü et-tarihiye el-arîke beyne şimali İfrikya ve mentikatü cenûbi’s-sahara el-Kübra ve İfrikya el-Arabiyye fi mecâli es-Sekâfe el-Arabiyye el-İslamiye, Niamey: matbaa mahallîye, 1996.
- Timbuktî. Ahmed Baba. Mi’râcu’s-sûd, thk. Fatima el-Araf, Rabat: Ma´had ed-Dirâsâti’l-ifrîkiye, 2000.
- Ture. el-hac Saad. Es-Sevâ-iku’l-ilâhiye fi’r-redi ala türrehâti’l-kenâ-is el-miladiye, Kazablanka: Dâru’r-resâd, ts.
- Yakup, Yusuf. Dirase tahliliye li harakâti’l-medh ve tatavvurihi fi medineti İlvern mine 1960 ila 1989 miladi, İlvern: Câmiatü İlvern, Külliyetü’l-âdâp, Yüksek Lisans tezi, 1990.
- Zeytuni, Muhammed el-Misbâh. Fatrukû baba’s-sema, Lagos: özel kütüphane, yazma eseri.
Details
| Primary Language | Arabic |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | December 31, 2021 |
| Publication Date | December 31, 2021 |
| Published in Issue | Year 2021 Volume: 4 Issue: 2 |
