Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi

Abstract

Türkiye’de Rusya Müslümanlarına dair belli bir literatür mevcut olsa da, Rusya’daki med-
reselerle ilgili Türkçe müstakil çalışmaların sayısı oldukça azdır. Bu çalışmaların büyük
bir çoğunluğunun sadece Tataristan, Türkistan ve Kırım’daki medreselerle sınırlı oldu-
ğunu söylemek de mümkündür. Dolayısıyla bu yayınlarda günümüz Rusya Federasyonu
içerisinde yer alan Başkurtistan, Sibirya, Çuvaşistan vs. bölgelerdeki medreselerden pek
söz edilmemiştir.
Bu makalede, Rusya’daki medreselerle ilgili genel bir değerlendirme yapılmış, bu ku-
rumların statüsü, fiziksel yapısı, maddî kaynakları, müfredat, görev ve işlevi konusun-
da bilgiler sunulmuştur. Bu bağlamda Rusya’nın çeşitli bölgelerinde yer alan ve Rusya
Müslümanları için başlıca dinî eğitim-öğretim kurumu olarak kabul edilen medreselere
örnekler verilmiştir.

Makalede, Rusya’da medreselerin ortaya çıkışı ve kurumsallaşması, medreselerin
bir ilim-irfan ve dayanışma merkezi olarak Rusya Müslümanları için inkâr edilemez önemi,
bu medreselerde okutulan dinî ve dünyevî ilimler, buralarda yaşanan önemli olaylar ve
Müslüman topluluğa önderlik eden büyük şahsiyetler gibi konulara da temas edilmiştir.