Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları

Abstract

ÖZET

Osmanlı edebiyatında
tarihî eserler genelde ya düzyazı ya da –özellikle, konusu tek bir tarihî olay
ya tek bir sultanın kahramanlıkları olduğu zaman– mesnevi şeklinde yazılmıştır
(Selīmnāme, sūrnāme, hünernāme vs.
gibi). Tarihle ilgili şiirler gelince, ilk önce kısa olan, tek beyit ya da
mısra’dan oluşan ebced-tarihleri düşünülür. Ama hemen hemen her tür şiir, kıta,
beyt, kasideden gazel ve tercih-i bent’e kadar, tarihî konular ele alabilir.

Makalede, 16. yüzyılın
son yıllarında Budin’de yazılmış olan ve büyük bir sayıda tarih konulu şiirler
içeren bir karışık mecmua tanıtmak, hem de mecmuadaki şiirlerin analizini
yapmak niyetindeyim. Bir şiir, bizi hangi şekilde, hangi tonda, tarihî olaylar
hakkında bilgilendirebilir? Şiirde “gerçeği” öğrenebilir miyiz ve öyle ise,
hangi derecede? Tarihçiler şiirden hangi bakımdan faydalanabilir? Yani şiir nasıl
okunmalıdır?