Research Article
BibTex RIS Cite

The Analysis of the Narration About “The Fornicator Monkeys' Stoning/Rajm to Death” and Buk̲h̲ārī's Mentioning it in His Works

Year 2019, Issue: 3, 75 - 98, 31.12.2019
https://doi.org/10.5281/zenodo.3595386

Abstract

Some narrations in
Bukhârî’s Sahih, which is regarded as the most valid among the sources of
hadith, has attracted the attention of the researchers and has been subjected
to some criticisms. The narration related with “the killing of fornicator
monkeys by stonening” has also been the subject of controversy in the hadith
science. In fact, what makes this debate even more intense is that such a
narrative takes place in the Sahîhu’l-Bukhârî, which is considered the most
authentic hadith book in the world of science. In this research study, brief
evaluation about the narrators that convey the hadith is made only by
discussing the narrations taken by the Bukhārī to his Sahîh. In addition, examining
the other sources of the hadith we have shown that there is broad literature on
it. By including evaluations about the related narrative, the reasons of
Buhârî's taking this narration into his work are examined.
        

References

  • Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 2013.
  • Aynî, Bedrüddin Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Tsh. Abdullah Mahmud Muhammed Ömer. 25 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
  • Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit Hatîb. Târîhu Bağdâd. Thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 17 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2001.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğire el-Cü’fî. Sahîhü’l-Buhârî. Thk Mustafa Dîb el-Buğâ. 6 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1976.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğire el-Cü’fî. et-Tarihu’l-Kebîr. Thk. Abd b. Feyrûz-Umeyr b. Abdurrahman. 12 Cilt. Beyrut: Daru’l-Marife, trz.
  • Cevzî, Cemâlledîn Ebi’l-Ferec. Kitâbü’d-du‘afa ve’l-metrûkîn. Thk. Ebü’l-Fidâ Abdullâh el-Kâdî. 4 Cilt. Beyrût: Daru’l-küttübi’l-ilmiyye, 1986.
  • Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı, On Birinci Baskı. İstanbul: İFAV, 1997.
  • Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. İshâk el-Esbehânî. Marifetü’s-Sahâbe. Thk. Adil b. Yusuf el-Azzâzî. 7 Cilt. Riyad: Daru’l-Vatan, 1998.
  • Elbânî, Muhammed Nasirüddin. Muhtasaru Sahîhi’l-Buhârî. 4 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Maarif, 2002.
  • Humeydî, Muhammed b. Fütûh, el-Cem’u beyne’s-Sahihayn. Thk. Ali Hassan el-Bevvâb. 4 Cilt. Beyrut: Daru İbn Hazm, trz.
  • İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullah el-Curcânî. el-Kâmil fî Duafâi’r-Ricâl. Thk. Âdil Ahmed-Alî Muhammed. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, trz.
  • İbn Abdülber, Yusuf b. Abdillâh. el-İstiʻâb fî maʻrifeti’l-ashâb. Thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1992.
  • İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman er-Râzî. Kitâbu’l-cerh ve’t-taʻdîl, 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1953.
  • İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-ğâbe fi maʻrifeti’s-sahâbe. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012.
  • İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Câmi‘ul-usûl fî ehâdisi’r-Resûl. Thk. Abdulkadir el-Arnavût. 12 Cilt. Dımaşk: Daru’l-Beyân, 1972.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed el-Askalânî. Tehzîbü’t-tehzîb, thk. İbrâhîm Zeybak-Adil Mürşid. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, trz.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Abdülaziz b. Abdillah b. Baz. 13 Cilt. Beyrût: Daru’l-Marife, trz.
  • İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed el-Büstî. Kitabü’s-sikât. Thk. Muhammed Abdu’l-Müʻid Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1973.
  • İbn Kuteybe, Ebû Abdillah Muhammed b. Müslim. Te’vilu muhtelefi’l-hadis. Thk. Muhammed Muhyiddin el-Asgar. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslami, 1999.
  • İbn Saʻd, Muhammed b. Saʻd b. Munîʻ. Kitâbü’t-tabakâti’l-kebîr. Thk. Alî Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hancı, 2001.
  • İbn Teymiyye Takıyyüddîn Ahmed el-Harrânî, Mecmua‘tü’l-fetâvâ. Thk. Âmir el-Cezzâr-Enver el-Bâz, 3. Baskı. 37 Cild. Mansûra: Dâru’l-Vefâ, 2005.
  • İclî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Abdullah. Ma’rifetü’s-sikât. Thk. Abdülalîm Abdülazîm el-Bestevî. 2 Cilt. Kahire: Matbaʻtu’l-Medîne, 1984.
  • Kandemir, M. Yaşar, “Amr b. Meymûn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 89. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. İrşâdü’s-sârî li şerhi Sahîh’il-Buhârî. Tsh. Muhammed Abdülazîz el-Hâlıdî. 25 Cilt. Beyrût: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1996.
  • Kazan, Tahsin, Hasan lî Zâtihi’yi Yeniden Tanımlamak, Hadıth 1 (Aralık/December 2018).
  • Kirmânî, Şemseddîn Muhammed b. Yûsuf b. Alî, b. Saîd. el-Kevâkibü’d-derârî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Muhammed Abdullatîf. 25 Cilt. Beyrût: Dâru İhyâi’l-Turâsi’l-Arabî, 1981.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ez-Zekî. Tehzîbu’l-kemal fî esmai'r-ricâl, thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetu'r-Risâle, 1983.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ez-Zekî. Tuhfetu’l-eşraf bi ma‘rifeti’l-etrâf. Thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 13 Cilt. Beyrût: Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1999.
  • Nesâî, Ahmed b. Şu‘ayb. Kitâbü’d-Du‘afâ ve’l-Metrûkîn. Thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrut: Muessesetü’l-Kutubi’s-Sekâfiyye, 1985.
  • Ukaylî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Amr b. Mûsâ b. Hammâd. Kitâbü’d-Duafâi’l-Kebîr. Thk. Abdulmut‘î Emîn Kal‘acî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1998.
  • Özsoy, Abdulvahap. Buhârî Nüshaları ve Nüsha Farklılıklarının Mahiyeti Üzerine, Birinci Baskı. Kayseri: Fenomen Yayınları, 2016.
  • Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi, On ikinci baskı. İstanbul: İFAV, 2014.
  • Yücel, Ahmet. Hadis Usûlü, Dokuzuncu Baskı. İstanbul: İFAV, 2013.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru aʻlami’n nübelâ. Thk. Beşşâr Avvâd Maʻrûf. 25 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1988.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Tezkiretü’l-huffâz. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, trz.
  • Ziriklî, Hayruddîn. el-A’lâm kamus terâcim li eşheri’r-ricâl ve’n-nisa mine’l-arab ve’l-müsta’rabîn ve’l-müsteşrikîn. 8 Cilt. Beyrut: Darü’l-İlm li’l-Melayîn, 2002.

حكايات الجاهلية في صحيح البخاري: القردة المرجومة بسبب الزنى أنموذجاً

Year 2019, Issue: 3, 75 - 98, 31.12.2019
https://doi.org/10.5281/zenodo.3595386

Abstract

دأ
البخاري (ت. 256/870) بتعلم الحديث منذ سنين مبكرة من عمره في بخارى حيث ولد. وبعد
ذلك سافر إلى العديد من البلدان الإسلامية وعلى رأسها بغداد والكوفة والبصرة ومكة
والمدينة وقام بتعلم الحديث على يد العديد من الأساتذة المشهورين الذين كانوا
يعيشون في تلك البلدان. وقام برواية الأحاديث على التلاميذ الذين كانوا يتعلمون
هناك أيضاً. وبعد مدة طويلة من التعلم، بدأ البخاري بتأليف كتابه الذي أراد أن
يجمع فيه الروايات الصحيحة فقط متأثراً بأمنية أستاذه إسحاق بن راهُوْيَه (ت.
238/853) الذي تمنى أن يجمع أحدٌ ما أحاديث الرسول صلى الله عليه وسلم الصحيحة في
كتاب مختصر. فسمى البخاري هذا الكتاب بـ "الجامع المسند الصحيح المختصر من
أمور رسول الله وسننه وأيامه". اعتُبِر البخاري أعلى قيمة من باقي المحدثين
المؤلفين بسبب بعض المعايير التي وضعها أثناء تأليفه لكتابه. وهكذا اعتبر أغلبية
العلماء المسلمين كتاب "صحيح البخاري" أصح كتاب في الحديث. ولكن على
الرغم من أن الكتاب قد أُلف من أجل جمع الروايات الصحيحة إلا أنه تعرض للنقد بسبب
بعض الروايات فيه. وأحد هذه الروايات هي الرواية المقطوعة عن "رجم بعض القرد
الزانية" والتي تفرد بروايتها عمرو بن ميمون الذي أدرك النبي ولكنه لم يره
فعُد من المخضرمين. وهذه الرواية يرويها عمرو من عقله عن حادثة قد رآها في عصر
الجاهلية. هذه الحادثة التي شهدها عمرو بن ميمون في عصر الجاهلية والتي حدثت في
اليمن كانت سبباً في تعجب الناس. وهذه الرواية غير مسنودة إلى النبي صلى الله عليه
وسلم ولا إلى أحد من الصحابة وهي قصة جرت مع عمرو. ذكر البخاري هذه الرواية في
موضعين في "الصحيح"، وفي قسم حياة عمرو بن ميمون في كتاب "التاريخ
الكبير".

في
بحثنا قمنا بدراسة هذه الرواية التي ذكرها البخاري في "الصحيح" وفي
"التاريخ الكبير" وشرحنا بشكل قصير بعض من الرواة الذين ذُكروا في سلسلة
الرواية وهم: عمرو بن ميمون و حسين بن عبد الرحمن وهُشيم بن بشير (ت. 183/799)
ونُعيم بن حماد (ت. 228/843) وأبو بلج الفزاري (ت. ؟). يُعد من بين هؤلاء الرواة
عمرو بن ميمون وحسين بن عبد الرحمن ثقة أما هشيم بن بشير ونعيم بن حماد فقد انتقدت
أهليتهم في رواية الحديث من جوانب عدة. ذكر البخاري في كتابه "الصحيح"
وفي كتابه "التاريخ الكبير" هذه الروايات بشكل مختصر ودون أن يدخل في
تفصيلات. وقد لاحظنا أن هذه الروايات التي قررنا أن ندرسها في هذا البحث قد
خُرِّجت في بابين وهما: "فضائل الصحابة" و"مناقب الأنصار".
وذلك مع أن تلك الروايات التي تتعلق بالرجم قد ذُكرت في قسم آخر. وقد لاحظنا في
دراستنا لهذه الروايات أنها مذكورة في عدد كبير من الكتب الأخرى وقمنا بتحديد مكان
هذه الروايات في الكتب المعتبرة وعلى رأسها كتاب "المستخرج على صحيح
البخاري" لإسماعيل الجرجاني وكتاب "معرفة الصحابة" لأبو نُعيم
الأصفهاني وقد ذُكر تخريج هذه الروايات في تلك الكتب.

لقد
كانت تلك الروايات جديرة بشدِّ انتباه الباحثين من العصور الأولى ونوقشت بشكل في
غاية الأهمية. ولكن الأمر الذي يجعل هذه المناقشات مهمة بشكل أكبر: هو أن تلك
الروايات المشبوهة قد وردت في كتاب "صحيح البخاري" الذي يُعد الكتاب
الأصح والأكثر ثقة في علم الحديث في العالم العلمي الإسلامي. وقد تطرق ابن قتيبة
(ت. 286/899) إلى هذه المسألة وذكر توضيحات متنوعة عن هذه الروايات في كتابه
"تأويل مختلف الحديث" والذي ألفه بهدف تفسير الأحاديث المختلف فيها،
وهذا يدلنا على أن الانتقادات حول هذه الروايات قد بدأت في عصور مبكرة.







وفي
العصور التالية أيضاً قام العديد من العلماء المشهورين بانتقاد هذه الرواية. وأحد
هؤلاء العلماء الذين انتقدوا هذه الرواية المذكورة هو عالم الحديث الأندلسي
المشهور ابن عبد البر النمري (ت. 463/1071). لقد ذكر ابن عبد البر أنه من غير
المقبول إسناد الزنا إلى حيوان غير مكلف والادعاء بأن الحد يطبق على الحيوانات.
وقد بين أيضاً أن هذه الرواية المذكورة هي ضعيفة وذلك بسبب بعض الرواة المذكورين
في سلسلة السند. أما العالم الحُميدي (ت. 488/1095) فقد قال في كتابه "الجمع
بين الصحيحين" أن هذه الروايات التي درسناها في هذا البحث هي مذكورة في بعض
نسخ البخاري فقط وذلك في باب "أيام الجاهلية". وادعى أنه من المحتمل أن
تكون هذه الرواية قد أُدرجت لاحقاً في "الصحيح". أما الكِرماني (ت.
786/1384) فقد روى رأي الحُميدي بعد أن ذكر آراء ابن عبد البر في هذه المسألة. قال
القسطلاني أن المقصود هنا والتشبيه بعد أن ذكر آراء ابن عبد البر ولم يصوب رأي
النمري. أما الألباني (ت. 1419/1999) ذكر أن رواية نُعيم بن حماد منكرة وقام
بنقدها. أما ابن حجر العسقلاني (ت. 852/1449) فقد رفض جميع الآراء وقال إن هذه
الرواية ذُكرت في "الصحيح" ووضع بعض الأدلة على صحة هذه الرواية. جمعنا
في بحثنا الآراء والتوضيحات التي قام بها العلماء عن هذه الرواية وهدفنا إلى
نقدها. ودرسنا إلى جانب هذه أيضا أسباب تخريج البخاري لهذه الروايات في كتابه.

References

  • Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 2013.
  • Aynî, Bedrüddin Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Tsh. Abdullah Mahmud Muhammed Ömer. 25 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
  • Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit Hatîb. Târîhu Bağdâd. Thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 17 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2001.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğire el-Cü’fî. Sahîhü’l-Buhârî. Thk Mustafa Dîb el-Buğâ. 6 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1976.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğire el-Cü’fî. et-Tarihu’l-Kebîr. Thk. Abd b. Feyrûz-Umeyr b. Abdurrahman. 12 Cilt. Beyrut: Daru’l-Marife, trz.
  • Cevzî, Cemâlledîn Ebi’l-Ferec. Kitâbü’d-du‘afa ve’l-metrûkîn. Thk. Ebü’l-Fidâ Abdullâh el-Kâdî. 4 Cilt. Beyrût: Daru’l-küttübi’l-ilmiyye, 1986.
  • Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı, On Birinci Baskı. İstanbul: İFAV, 1997.
  • Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. İshâk el-Esbehânî. Marifetü’s-Sahâbe. Thk. Adil b. Yusuf el-Azzâzî. 7 Cilt. Riyad: Daru’l-Vatan, 1998.
  • Elbânî, Muhammed Nasirüddin. Muhtasaru Sahîhi’l-Buhârî. 4 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Maarif, 2002.
  • Humeydî, Muhammed b. Fütûh, el-Cem’u beyne’s-Sahihayn. Thk. Ali Hassan el-Bevvâb. 4 Cilt. Beyrut: Daru İbn Hazm, trz.
  • İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullah el-Curcânî. el-Kâmil fî Duafâi’r-Ricâl. Thk. Âdil Ahmed-Alî Muhammed. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, trz.
  • İbn Abdülber, Yusuf b. Abdillâh. el-İstiʻâb fî maʻrifeti’l-ashâb. Thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1992.
  • İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman er-Râzî. Kitâbu’l-cerh ve’t-taʻdîl, 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1953.
  • İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-ğâbe fi maʻrifeti’s-sahâbe. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012.
  • İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Câmi‘ul-usûl fî ehâdisi’r-Resûl. Thk. Abdulkadir el-Arnavût. 12 Cilt. Dımaşk: Daru’l-Beyân, 1972.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed el-Askalânî. Tehzîbü’t-tehzîb, thk. İbrâhîm Zeybak-Adil Mürşid. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, trz.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Abdülaziz b. Abdillah b. Baz. 13 Cilt. Beyrût: Daru’l-Marife, trz.
  • İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed el-Büstî. Kitabü’s-sikât. Thk. Muhammed Abdu’l-Müʻid Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1973.
  • İbn Kuteybe, Ebû Abdillah Muhammed b. Müslim. Te’vilu muhtelefi’l-hadis. Thk. Muhammed Muhyiddin el-Asgar. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslami, 1999.
  • İbn Saʻd, Muhammed b. Saʻd b. Munîʻ. Kitâbü’t-tabakâti’l-kebîr. Thk. Alî Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hancı, 2001.
  • İbn Teymiyye Takıyyüddîn Ahmed el-Harrânî, Mecmua‘tü’l-fetâvâ. Thk. Âmir el-Cezzâr-Enver el-Bâz, 3. Baskı. 37 Cild. Mansûra: Dâru’l-Vefâ, 2005.
  • İclî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Abdullah. Ma’rifetü’s-sikât. Thk. Abdülalîm Abdülazîm el-Bestevî. 2 Cilt. Kahire: Matbaʻtu’l-Medîne, 1984.
  • Kandemir, M. Yaşar, “Amr b. Meymûn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 89. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. İrşâdü’s-sârî li şerhi Sahîh’il-Buhârî. Tsh. Muhammed Abdülazîz el-Hâlıdî. 25 Cilt. Beyrût: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1996.
  • Kazan, Tahsin, Hasan lî Zâtihi’yi Yeniden Tanımlamak, Hadıth 1 (Aralık/December 2018).
  • Kirmânî, Şemseddîn Muhammed b. Yûsuf b. Alî, b. Saîd. el-Kevâkibü’d-derârî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Muhammed Abdullatîf. 25 Cilt. Beyrût: Dâru İhyâi’l-Turâsi’l-Arabî, 1981.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ez-Zekî. Tehzîbu’l-kemal fî esmai'r-ricâl, thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetu'r-Risâle, 1983.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ez-Zekî. Tuhfetu’l-eşraf bi ma‘rifeti’l-etrâf. Thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 13 Cilt. Beyrût: Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1999.
  • Nesâî, Ahmed b. Şu‘ayb. Kitâbü’d-Du‘afâ ve’l-Metrûkîn. Thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrut: Muessesetü’l-Kutubi’s-Sekâfiyye, 1985.
  • Ukaylî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Amr b. Mûsâ b. Hammâd. Kitâbü’d-Duafâi’l-Kebîr. Thk. Abdulmut‘î Emîn Kal‘acî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1998.
  • Özsoy, Abdulvahap. Buhârî Nüshaları ve Nüsha Farklılıklarının Mahiyeti Üzerine, Birinci Baskı. Kayseri: Fenomen Yayınları, 2016.
  • Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi, On ikinci baskı. İstanbul: İFAV, 2014.
  • Yücel, Ahmet. Hadis Usûlü, Dokuzuncu Baskı. İstanbul: İFAV, 2013.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru aʻlami’n nübelâ. Thk. Beşşâr Avvâd Maʻrûf. 25 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1988.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Tezkiretü’l-huffâz. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, trz.
  • Ziriklî, Hayruddîn. el-A’lâm kamus terâcim li eşheri’r-ricâl ve’n-nisa mine’l-arab ve’l-müsta’rabîn ve’l-müsteşrikîn. 8 Cilt. Beyrut: Darü’l-İlm li’l-Melayîn, 2002.

Buhârî’nin Sahîh’inde Tahrîc Edilen Cahiliye Menkıbeleri: Zinadan Dolayı Recmedilen Maymun Örneği

Year 2019, Issue: 3, 75 - 98, 31.12.2019
https://doi.org/10.5281/zenodo.3595386

Abstract

Hadis kaynakları
arasında en muteber kabul edilen Sahîhü’l-Buhârî’de yer alan bir takım
rivâyetler, ilk dönemlerden itibaren araştırmacıların dikkatini çekmiş ve bazı
eleştirilere maruz kalmıştır. “Zina eden maymunların recm edilişi” ile ilgili
rivâyet de çeşitli tartışmalara konu olmuştur. Aslında bu tartışmaları daha da önemli
kılan, böyle bir rivâyetin ilim dünyasında en sahîh hadis kitabı olarak kabul
edilen Sahîhu’l-Buhârî’de yer almış olmasıdır. Araştırmamızda Buhârî’nin
Sahîh’ine aldığı rivâyeti ele alarak hadisi nakleden râviler hakkında kısaca
değerlendirme yapılmış ve rivâyetin geçtiği başka kaynaklardaki yeri tespit
edilerek geniş bir literatür alanına sahip olduğu ortaya konulmuştur. İlgili
rivâyet hakkında yapılan değerlendirmelere yer verilerek Buhârî’nin bu rivâyeti
eserine alma sebepleri irdelenmiştir. 

References

  • Aydınlı, Abdullah. Hadis Istılahları Sözlüğü. İstanbul: İFAV, 2013.
  • Aynî, Bedrüddin Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed. Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî. Tsh. Abdullah Mahmud Muhammed Ömer. 25 Cilt. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2001.
  • Bağdâdî, Ebû Bekr Ahmed b. Ali b. Sâbit Hatîb. Târîhu Bağdâd. Thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 17 Cilt. Beyrût: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 2001.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğire el-Cü’fî. Sahîhü’l-Buhârî. Thk Mustafa Dîb el-Buğâ. 6 Cilt. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1976.
  • Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. Muğire el-Cü’fî. et-Tarihu’l-Kebîr. Thk. Abd b. Feyrûz-Umeyr b. Abdurrahman. 12 Cilt. Beyrut: Daru’l-Marife, trz.
  • Cevzî, Cemâlledîn Ebi’l-Ferec. Kitâbü’d-du‘afa ve’l-metrûkîn. Thk. Ebü’l-Fidâ Abdullâh el-Kâdî. 4 Cilt. Beyrût: Daru’l-küttübi’l-ilmiyye, 1986.
  • Çakan, İsmail Lütfi. Hadis Edebiyatı, On Birinci Baskı. İstanbul: İFAV, 1997.
  • Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. İshâk el-Esbehânî. Marifetü’s-Sahâbe. Thk. Adil b. Yusuf el-Azzâzî. 7 Cilt. Riyad: Daru’l-Vatan, 1998.
  • Elbânî, Muhammed Nasirüddin. Muhtasaru Sahîhi’l-Buhârî. 4 Cilt. Riyad: Mektebetü’l-Maarif, 2002.
  • Humeydî, Muhammed b. Fütûh, el-Cem’u beyne’s-Sahihayn. Thk. Ali Hassan el-Bevvâb. 4 Cilt. Beyrut: Daru İbn Hazm, trz.
  • İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullah el-Curcânî. el-Kâmil fî Duafâi’r-Ricâl. Thk. Âdil Ahmed-Alî Muhammed. 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, trz.
  • İbn Abdülber, Yusuf b. Abdillâh. el-İstiʻâb fî maʻrifeti’l-ashâb. Thk. Ali Muhammed el-Becâvî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1992.
  • İbn Ebî Hâtim, Abdurrahman er-Râzî. Kitâbu’l-cerh ve’t-taʻdîl, 9 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1953.
  • İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Üsdü’l-ğâbe fi maʻrifeti’s-sahâbe. Beyrut: Dâru İbn Hazm, 2012.
  • İbnü’l-Esîr, İzzuddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî. Câmi‘ul-usûl fî ehâdisi’r-Resûl. Thk. Abdulkadir el-Arnavût. 12 Cilt. Dımaşk: Daru’l-Beyân, 1972.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed el-Askalânî. Tehzîbü’t-tehzîb, thk. İbrâhîm Zeybak-Adil Mürşid. 4 Cilt. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, trz.
  • İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şehâbeddin Ahmed el-Askalânî. Fethu’l-bârî bi şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Abdülaziz b. Abdillah b. Baz. 13 Cilt. Beyrût: Daru’l-Marife, trz.
  • İbn Hıbbân, Ebû Hâtim Muhammed el-Büstî. Kitabü’s-sikât. Thk. Muhammed Abdu’l-Müʻid Hân. 10 Cilt. Haydarâbâd: Dâiretü’l-Meârifi’l-Osmâniyye, 1973.
  • İbn Kuteybe, Ebû Abdillah Muhammed b. Müslim. Te’vilu muhtelefi’l-hadis. Thk. Muhammed Muhyiddin el-Asgar. Beyrut: el-Mektebetü’l-İslami, 1999.
  • İbn Saʻd, Muhammed b. Saʻd b. Munîʻ. Kitâbü’t-tabakâti’l-kebîr. Thk. Alî Muhammed Ömer. 11 Cilt. Kâhire: Mektebetü’l-Hancı, 2001.
  • İbn Teymiyye Takıyyüddîn Ahmed el-Harrânî, Mecmua‘tü’l-fetâvâ. Thk. Âmir el-Cezzâr-Enver el-Bâz, 3. Baskı. 37 Cild. Mansûra: Dâru’l-Vefâ, 2005.
  • İclî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Abdullah. Ma’rifetü’s-sikât. Thk. Abdülalîm Abdülazîm el-Bestevî. 2 Cilt. Kahire: Matbaʻtu’l-Medîne, 1984.
  • Kandemir, M. Yaşar, “Amr b. Meymûn”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3: 89. Ankara: TDV Yayınları, 1991.
  • Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. İrşâdü’s-sârî li şerhi Sahîh’il-Buhârî. Tsh. Muhammed Abdülazîz el-Hâlıdî. 25 Cilt. Beyrût: Daru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1996.
  • Kazan, Tahsin, Hasan lî Zâtihi’yi Yeniden Tanımlamak, Hadıth 1 (Aralık/December 2018).
  • Kirmânî, Şemseddîn Muhammed b. Yûsuf b. Alî, b. Saîd. el-Kevâkibü’d-derârî fî şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Thk. Muhammed Abdullatîf. 25 Cilt. Beyrût: Dâru İhyâi’l-Turâsi’l-Arabî, 1981.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ez-Zekî. Tehzîbu’l-kemal fî esmai'r-ricâl, thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 35 Cilt. Beyrut: Müessesetu'r-Risâle, 1983.
  • Mizzî, Ebü’l-Haccâc Yûsuf b. ez-Zekî. Tuhfetu’l-eşraf bi ma‘rifeti’l-etrâf. Thk. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf. 13 Cilt. Beyrût: Daru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1999.
  • Nesâî, Ahmed b. Şu‘ayb. Kitâbü’d-Du‘afâ ve’l-Metrûkîn. Thk. Kemâl Yûsuf el-Hût. Beyrut: Muessesetü’l-Kutubi’s-Sekâfiyye, 1985.
  • Ukaylî, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Amr b. Mûsâ b. Hammâd. Kitâbü’d-Duafâi’l-Kebîr. Thk. Abdulmut‘î Emîn Kal‘acî. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1998.
  • Özsoy, Abdulvahap. Buhârî Nüshaları ve Nüsha Farklılıklarının Mahiyeti Üzerine, Birinci Baskı. Kayseri: Fenomen Yayınları, 2016.
  • Yücel, Ahmet. Hadis Tarihi, On ikinci baskı. İstanbul: İFAV, 2014.
  • Yücel, Ahmet. Hadis Usûlü, Dokuzuncu Baskı. İstanbul: İFAV, 2013.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Siyeru aʻlami’n nübelâ. Thk. Beşşâr Avvâd Maʻrûf. 25 Cilt. Beyrut: Müessesetu’r-Risâle, 1988.
  • ez-Zehebî, Ebû Abdullah Şemseddîn Muhammed b. Ahmed b. Osman. Tezkiretü’l-huffâz. 4 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, trz.
  • Ziriklî, Hayruddîn. el-A’lâm kamus terâcim li eşheri’r-ricâl ve’n-nisa mine’l-arab ve’l-müsta’rabîn ve’l-müsteşrikîn. 8 Cilt. Beyrut: Darü’l-İlm li’l-Melayîn, 2002.
There are 36 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Religious Studies
Journal Section Articles
Authors

Ali Çelik 0000-0003-4361-0477

Publication Date December 31, 2019
Submission Date September 8, 2019
Published in Issue Year 2019 Issue: 3

Cite

ISNAD Çelik, Ali. “Buhârî’nin Sahîh’inde Tahrîc Edilen Cahiliye Menkıbeleri: Zinadan Dolayı Recmedilen Maymun Örneği”. HADITH 3 (December 2019), 75-98. https://doi.org/10.5281/zenodo.3595386.