Karadeniz Araştırmaları

Abstract

Toplumsal yapı ve sosyal hayatın en önemli problemlerinden biri olan kadın-erkek ilişkileri ve bu ilişkinin yarattığı sorunlar birey, aile, toplum üzerinde sosyolojik ve psikolojik açıdan oldukça etkilidir. Bireyin hayatının şekillenmesinde dönüm noktası niteliği taşıyan eş/sevgili/arkadaş seçimi, karşı cinsle olan iletişimini ortaya koymakta ve onun toplumsal yapıya uyum sağlamasına yardımcı olduğu gibi bu yapıdan uzaklaşmasına da neden olmaktadır. Kadın ve erkek ilişkilerini ekonomik, siyasi, sosyal, tarihi, dini şartlar kadar onların atalarından devraldıkları psikolojik miras da etkilemektedir. Carl Gustav Jung’un kolektif/toplumsal bilinç dışının ürünü olarak nitelendirdiği ve bireye ilk/arkaik insandan itibaren kültürel kodlar şeklinde aktarılan arketipler/ilk örnekler bireyin topluma uyum sağlamasında öncü rol üstlenirler. Kadının kalıtsal kolektif erkek imgesine “animus” erkeğin kalıtsal kolektif kadın imgesine “anima” adını veren Jung, her iki cinsin seçimlerinde etkili olan bu “ruh imgesi”nin bireyin hayatında kadın erkek ilişkilerini nasıl şekillendirdiğini ortaya koyar. Türk edebiyatının son dönem yazarlarından olan Buket Uzuner’in Ayın En Çıplak Günü adlı hikâye kitabında yer alan öyküler erkeklerin hayatlarında var olan kadınlarla içlerindeki taşıdıkları ebedi/hayali kadın imgelerinin yansımalarının farklı boyutlarını somutlaması ve örneklem oluşturması bakımından önem arz etmektedir. Çalışmada bu yansımalar üzerinden evrensel bir problem olarak insanlık tarihi boyunca toplumu meşgul eden “kadın-erkek” ilişkisinde atasal psikolojik mirasın izleri tespit edilecek ve erkeğin hayatında “dişil unsur”un etkileri okuyucu düzleminde görünür kılınacaktır.