Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi

Abstract

Kağızmanlı Hıfzı, her şair gibi yazdığı şiirlerine kendi ağız özelliklerini de katmıştır. Bu özellikler şiirlerinde kullanmış olduğu dilin aynı zamanda yapmacıksız bir dil olduğunun da göstergesidir. Kars yöresi ağızları günümüzde Türkiye’nin üç ana ağız grubundan Doğu grubu ağızları içerisinde gösterilmektedir.
Çalışmamızda Kağızmanlı Hıfzı’nın şiirlerinde yer alan ağızbilimsel özellikleri inceleyeceğiz. Şairimizin şiirlerinde ağız özellikleri taşıyan pek çok dilbilgisel ve anlambilimsel öge yer almaktadır. Örneğin bugün yazı dilimizde kullanılmayan -am /-em bildirme eki ve -anda / -ende zarf-fiili ekinin varlığının yanı sıra –ca /-ce yapım ekinin benzetme amaçlı kullanımları gibi morfolojik özelliklerin varlığı, sık sık ünlü uyumlarının dışına çıkılması, yokluk anlatan isimden isim yapım ekinin şiirlerde genellikle yuvarlak şeklinin tercih edilmesi gibi fonetik özellikler şiirlerinde ilk göze çarpan hususiyetlerdir. “Fatiha ver-, lal eyle-, çalkan-, çıgrış-…” gibi yöresel morfemlerin kullanımında da şiirlerinde bir zenginlik mevcuttur.
Kağızmanlı Hıfzı’nın şiirlerinde sık yer verdiği bu ağızbilimsel unsurları tespit ederek gerek şairimizin bu yönüyle bilimsel bir değerlendirmesini gerekse de onun verileriyle Kars-Kağızman ağzının küçük bir tasvirini sunmayı amaçlamaktayız.