Abstract
Geleneksel öğretilerde, yeryüzünün merkezi konumundaki her tapınak, saray ve bunların etkisiyle oluşmuş kent ve kraliyet / saltanat bölgeleri, kutsal dağ sembolü ile nitelenir. Bununla birlikte, göğün direği (axis mundi) olarak imgelenmeleri nedeniyle üç kozmik alanın (gök, yer ve yeraltı) dikey eksende buluşma noktasını da yansıtırlar.
Bu öğretilerde, kutsal dağ veya kutsal ağaç ile simgelenen tapınak ve saraylar, mutlak gerçekliğin alanları olduklarından merkez sembolizminde önemli bir yere sahiptir. Bundan ötürü zikredilen yapılar, ‘âlemin göbeği’ olarak bilinirler. Diğer anlatımla, onlar, var oluş tarzları ile varlığın devamlılık ve tekâmülünü sağlayan tanrısal kaynaklardır. Klasik Türk şiirinde zaman zaman değer ve önem bakımından Kâbe’ye de benzetilen saray, son çözümlemede, tanrısal isim ve sıfatların tecelli noktası olan insan kalbinin/zihninin simgesidir. Dolayısıyla, bu mekânda bulunan sultan/sevgili de bilinç dışındaki gerçek benliğin imgesini temsil eder.
References
- Ahmed b. Hanbel (2001). Müsned. (thk.) Şu‘ayb el-Arnaût - Âdil Mürşid. Beyrut: 31:64.
- Akkuş, Mehmet (1993). Nef‘î Divanı. Ankara.
- Andrews, Walter G. (2000). Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı. (Çev.) Tansel Güney. İstanbul.
- Burckhardt, Titus (2005). İslâm Sanatı. (Çev.) Turan Koç. İstanbul.
- Eliade, Mircea (1992). İmgeler Simgeler. (Çev.) Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara.
- ------------------ (1994). Ebedi Dönüş Mitosu. (Çev.) Ümit Altuğ. Ankara. ------------------ (2002). Babil Simyası ve Kozmolojisi. (Çev.) Mehmet Emin Özcan. İstanbul.
- ------------------ (2003). Dinler Tarihine Giriş. (Çev.) Lale Arslan. İstanbul.
- Ergun, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara.
- Fromm, Erich (2003). Sevme Sanatı. (Çev.) Özden Saatçi-Karadana. İzmir.
- İsmail Hakkı (Bursavî) (2008). Kâbe ve İnsan (Tuhfe-i Atâiyye). 2. Baskı. (Haz.) Veysel Akkaya. İstanbul.
- Küçük, Sabahattin (1994). Bâkî Divânı -Tenkitli Basım-. Ankara.
- Lings, Martin (2003). Simge ve Kökenörnek. (Çev.) Süleyman Sahra. Ankara.
- Nasr, Seyyid Hüseyin (1992). İslâm Sanatı ve Maneviyatı. (Çev.) Ahmet Demirhan. İstanbul.
- Özden, Kemalettin (2003). Tıp, Tarih, Mitoloji. Ankara.
- Râgıb el-Isfahanî (2015). Müfredat. (Çev.) Abdullah Güneş - Mehmet Yolcu. İstanbul.
- Saydam, M. Bilgin (1997). Deli Dumrul’un Bilinci, İstanbul.
- Tanpınar, Ahmet Hamdi (1976). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul.
- Tirmizî, Muhammed b. ‘İsâ (2015). Sünen. (thk.) Izzuddîn Dali vd. Beyrut: “Hac”, 57.
Abstract
References
- Ahmed b. Hanbel (2001). Müsned. (thk.) Şu‘ayb el-Arnaût - Âdil Mürşid. Beyrut: 31:64.
- Akkuş, Mehmet (1993). Nef‘î Divanı. Ankara.
- Andrews, Walter G. (2000). Şiirin Sesi Toplumun Şarkısı. (Çev.) Tansel Güney. İstanbul.
- Burckhardt, Titus (2005). İslâm Sanatı. (Çev.) Turan Koç. İstanbul.
- Eliade, Mircea (1992). İmgeler Simgeler. (Çev.) Mehmet Ali Kılıçbay. Ankara.
- ------------------ (1994). Ebedi Dönüş Mitosu. (Çev.) Ümit Altuğ. Ankara. ------------------ (2002). Babil Simyası ve Kozmolojisi. (Çev.) Mehmet Emin Özcan. İstanbul.
- ------------------ (2003). Dinler Tarihine Giriş. (Çev.) Lale Arslan. İstanbul.
- Ergun, Pervin (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü, Ankara.
- Fromm, Erich (2003). Sevme Sanatı. (Çev.) Özden Saatçi-Karadana. İzmir.
- İsmail Hakkı (Bursavî) (2008). Kâbe ve İnsan (Tuhfe-i Atâiyye). 2. Baskı. (Haz.) Veysel Akkaya. İstanbul.
- Küçük, Sabahattin (1994). Bâkî Divânı -Tenkitli Basım-. Ankara.
- Lings, Martin (2003). Simge ve Kökenörnek. (Çev.) Süleyman Sahra. Ankara.
- Nasr, Seyyid Hüseyin (1992). İslâm Sanatı ve Maneviyatı. (Çev.) Ahmet Demirhan. İstanbul.
- Özden, Kemalettin (2003). Tıp, Tarih, Mitoloji. Ankara.
- Râgıb el-Isfahanî (2015). Müfredat. (Çev.) Abdullah Güneş - Mehmet Yolcu. İstanbul.
- Saydam, M. Bilgin (1997). Deli Dumrul’un Bilinci, İstanbul.
- Tanpınar, Ahmet Hamdi (1976). 19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul.
- Tirmizî, Muhammed b. ‘İsâ (2015). Sünen. (thk.) Izzuddîn Dali vd. Beyrut: “Hac”, 57.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | October 31, 2021 |
| Submission Date | August 4, 2021 |
| Published in Issue | Year 2021 Volume: 7 Issue: 4 - PROF. DR. İ. ÇETİN DERDİYOK ARMAĞAN SAYISI |
Cite
Cited By
(KLASİK TÜRK ŞİİRİNDEN ÖRNEKLERLE) SARAY VE SULTAN: 2) SULTAN
Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
https://doi.org/10.20322/littera.1037270
İlgi, katkı ve desteğiniz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dileriz.
