Mantık Araştırmaları Dergisi

Abstract

Önyargı, insanların çevrelerindeki bilgileri işlerken ve değerlendirirken ortaya çıkan ve aldıkları kararları, inançları ve yargıları etkileyen ve dolayısıyla karar vermeyi daha hızlı ve daha verimli hale getirmek için tasarlanmış otomatik süreçler ve bilinçsiz bir düşünce hatalarıdır. Bu insanların içinde yaşadığı inanılmaz derecede karmaşık dünyayı basitleştirme çabalarından kaynaklanmaktadır ki bu da bazen insanları akılsızca riskler almaya yönlendirebilmektedir. Bu nedenle önyargılar, yanlış kararlara giden yolu açan mantıksal düşüncedeki kusurlar, zayıf muhakeme, bir argümanın formülasyonunda ortaya çıkan mantıksız bir adım ve insanları yanılgıya sürükleyen ya da yanlış yönlendirmeye götüren irrasyonel tutumlardır.
İnsan aklını yanlışa sürükleyen bu tür yanılgıları bilmek ve tanımak, bunlardan sakınmak için önem arz etmektedir. Zira kimse genellikle bile isteye hataya düşmeyeceği için, yanlışı bilmek, yanılgıya düşmemenin ön koşuludur. O nedenle önyargıya dair fikirleri öğrenmek, düşünce sürecindeki hataları azaltabilir ve aldatılmalara, yanılmalara karşı aklı koruyabilir. Böylelikle bu öğrenme, kendi aklımızla hareket etme, daha doğru ve başarılı bir yaşam sürmemize vesile olacaktır. Dolayısıyla önyargılar, bir tartışmayı kazanmaya veya bilgiyi daha iyi sunmaya yardımcı olabilecek mantıksal hatalarla çok yakından ilişkilidir. Öyle ki önyargılar düşünmenin ilk basamağında ortaya çıkarlar ve birçok mantık hatalarına ve insanlar üzerinde yanılgılara sebep olmaktadırlar. Bu çalışmada amaç; önyargıların, özelde inanç ön yargısının, insanların günlük yaşamda akıl yürütme ve tartışma biçimleri üzerindeki etkilerine odaklanmaktadır.