Recep Tayyip Erdoğan University Journal of Social Sciences

Abstract

Âşıklık geleneği, oluştuğu dönemden günümüze halkın büyük bir kesimine seslenmiş ve onların duygu ve düşüncelerini terennüm etmiştir. İçerik açıdan zengin bir yapıya sahip olan bu edebiyatın önemli kaynaklarından biri de hiç şüphesiz dindir. Oluşumunda ve muhtevasında İslâm dininin etkilerini açıkça görmekteyiz. Âşıkların şiirlerinde dini konuların yanında peygamber kıssalarına da kimi zaman bağımsız kimi zaman da münferit olarak rastlamak mümkündür. Kur’an-ı Kerim’de sıklıkla zikredilen peygamberlerden biri de Hz. Süleyman’dır. Onun kıssaları etrafında şekillenen ve ismiyle beraber zikredilen hatem/yüzük, mühür, kuş dili, hükümranlık, zenginlik, adalet, karınca, rüzgâra ve cinlere hükmetme ve asâ gibi kavramlar Divan edebiyatında olduğu gibi Âşık edebiyatında da belirli işlevleri yerine getiren sembol olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada 16. yüzyıldan günümüze kadar eser vermiş âşıkların şiirleri incelenmiş ve Hz. Süleyman peygamber ve onunla birlikte anılan kavramlar tespit edilmiştir. Bu kavramlar hayatın geçiciliği ve insanın fâniliği, toplumsal ve bireysel taşlamalar, sevgili ve aşk, nasihatnameler, felsefî düşünceler ve değerler üzerine kurgulanmıştır. Bu başlıklar altında ele alınan örnekler, bağlamından koparılmadan, kullanıldığı işlevlere göre yorumlanmaya çalışılmıştır. Sonuçta Âşıklık geleneğini besleyen önemli kaynaklardan birinin de din olduğu ve bu kaynağın bazı unsurlarının zamanla çeşitli duygu ve düşüncelerin aktarımında bir sembol olarak varlığını günümüze kadar taşıdığı bir kez daha görülmüştür.