Journal of Strategic and Social Researches

Abstract

Özet: Türkiye’nin ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasal yapısını etkileyen ilk göç hareketi, 19. yüzyılda Osmanlı’nın toprak kaybetmeye başlamasıyla birlikte, kalan toprak parçasına doğru Kafkas coğrafyası ve Balkanlardan gelen göçtür. Ardından yaşanan göç ise Türkiye’nin kuruluş aşamasında, yine Balkan ülkelerinden olan Yunanistan’da kalan Müslüman Türklerle ülkemizde bulunan Rum nüfusu kapsamı içerisine alan mübadele göçüdür. 1950’li yıllar ise hudutlarını çizen ve ekonomik, siyasal, kültürel ve sosyal alanda bir dizi devrimler gerçekleştiren ülkemizin dönüm noktalarından birini teşkil etmektedir. Çünkü bu tarihte başlayan ve uzun yıllar devam eden göç hareketi bizzat ülke sınırları içerisinde gerçekleşmiştir. Kırsal çözülme kaynaklı kırdan kente göçün meydana gelmesiyle birçok kişi, kentlerdeki mevcut ekonomik alana eklemlenmeye başlamıştır. İkinci Dünya Savaşı’ndan büyük bir kayıpla ayrılan Almanya’nın bu dönemde iş gücü eksikliği yaşaması ise Türkiye ile Almanya arasında bir anlaşmanın ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Bu doğrultuda sürecin ilerlemesiyle farklı Avrupa ülkeleriyle de anlaşmalar imzalayan Türkiye, tarihinde ilk kez kitlesel olarak dışarıya göç vermiştir. Yıl 1989’u gösterdiğinde Bulgaristan’da maruz kaldıkları asimilasyon politikaları sonucunda yerinden olan Müslüman Türk nüfus, 1950-1951 yılında yaşanan zorunlu göç sürecini ikinci defa yaşayarak, Türkiye’ye doğru yola koyulmuştur. 1980’li ve 1990’lı yıllarda ülkemizin Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde meydana gelen ve artarak devam eden çatışma ortamı ise bölgede yaşayan insanların zorunlu göç ediminin vuku bulmasını sağlamıştır. 2011 yılında ise Suriye’de başlayan iç savaşın neden olduğu ve Türkiye tarihi açısından son derece ciddi etkileri olan Suriyelilerin Türkiye’ye zorunlu göçü başlamıştır. Bu göç hareketi sonucu milyonlarca insan, istikrarsız ve güvencesiz topraklardan akın akın, kitlesel bir şekilde ülkemize doğru yola koyulmuştur. Son olarak ise Afganistan’da yaşanan siyasi ve ekonomik istikrarsızlıklardan dolayı son 10 yıl içinde büyük bir kısmı düzensiz göçmen olmak üzere yüzbinlerce Afganistan vatandaşı Türkiye’ye göç etmiştir. Yüzyıllık tarihin genel özeti bizlere göstermektedir ki Türkiye, topraklarının her bir karışına yayılan köklerinde, göç olgusunu deneyimleyen ve bununla birlikte meydana gelen etkileri bünyesinde barındıran bir ülkedir. Türkiye göç ile harmanlanmıştır. Dolayısıyla ülkemizin bugün dahi ekonomik, kültürel, siyasal ve sosyal alanlarındaki sıkıntıları, deneyimlemiş olduğu göç tarihinden bağımsız düşünmek hatalı bir eğilim olacaktır. Tüm bu bilgiler ışığında çalışma, sınırlılıkları içerisinde Türkiye’nin yüz yıllık tarihinde meydana gelen kitlesel göç hareketlerinin vurgulanması hedeflemiştir.