Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

Abstract

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e asayişi ihlal eden ve sorun teşkil eden coğrafyaların başında Dersim gelmekteydi. Cumhuriyet’in kuruluşuyla yeni rejim ulus-kimliği bağlamında türdeş bir toplum oluşturmak için milli bir inşa süreci başlattı. Cumhuriyet’in imparatorluk bakiyeleri üzerine kurulmuş olması bu düşüncenin pratiğe dökülmesini zorlaştırdı. Yeni rejim bu zorluğun üstesinden gelmek adına farklı uygulamaları hayata geçirmeye çalıştı. Aşiret yapılanmasının, farklı etnik kimliklerin ve nüfuzlu ailelerin olduğu coğrafyada ortak bir vatandaşlık modeli oluşturmak rejimin zorlandığı konular arasındaydı. Tek parti döneminde problemi çözme noktasında bir dizi raporlar hazırlandı. Bu raporların ağırlık noktasını asayişi sağlayacak askeri tedbirler oldu. Raporlar içinde en farklı olanı askeri çözümlerden ziyade bölge halkıyla iletişim kanallarının açık tutulmasını isteyen Cemal Bardakçı’nın raporu oldu. Ali Fuat Cebesoy’un jandarmaya teşkilatına dayandırdığı rapor bölgeyle ilgili ayrıntılı bilgiler sundu. Bölgede asilik faaliyetlerinde bulunanların fiziksel özelliklerinden kullandıkları silahlardan, taktik anlayışlarından geniş bir şekilde söz eder. Coğrafyaya hakim olmanın Türk birliklerine önemli bir avantaj kazandıracağını ısrarla savunur. Asilerin hareket tarzlarına benzer taktikler geliştirilmesini önemser. Raporu diğer çalışmalardan farklı kılan yön planlı ve programlı bir şekilde süreci sukunetleştirme ve tedip diye ikiye ayırmasıdır. .Coğrafyada Türk birliklerinin üstünlüğü ele geçirmesini stratejik yerlere kurulacak havzlara bağladı. Bu havzlar vasıtasıyla propagandalarla ve askeri tedbirlerle asilerin kabiliyet alanı daraltılacaktı. Raporda dikkat çeken konulardan biri de devletle işbirliği yapan aşiretlere şüpheli yaklaşımdı.