Öz
Bu çalışmanın ana hedefi “İnsanlar neden mitolojik figürlere ihtiyaç duyarlar?” ve “Mitolojik figürler kullandıklarında değişen nedir?” sorularına cevap aramaktır. Zira bu gibi sorular atalarımızı daha iyi anlamamıza yol açarken, bizim düşünce ufkumuzu da genişletecektir. Bir açıdan mitoloji; yazı, kâğıt ve kalemin keşfedilmediği, eğitim ve eğitim kurumlarının henüz oluşmadığı arkaik dönemlerde yaşayan insanlar için bir tür okul görevi görmüştür. Ayrıca mitoloji; insanların yaşadığı coğrafyaya ait önemli gördükleri kişileri, nesneleri ve mekânları kutsallaştırıp, sırrını çözemedikleri olayları -metafizik âlem- gerek nesir ve gerekse şiirde çeşitli olağanüstü şekillerde yorumlamasına yardımcı olan bir olgudur. Arap mitolojisine gelecek olursak; kökeni İslam öncesi dönemle başlamış olan Arap şiirinde mitolojik öğe kullanımı, modern Arap edebiyatı olarak isimlendirilen evrede farklı ivmeler kazanmıştır. Arap dünyasının Batı ile olan ilişkiler neticesinde 20. yy. ilk çeyreğinde Arap şiiri şekil ve konu açısından klâsik dönemden çok farklı sayılabilecek bir çizgiye doğru yönelmiştir. Batı’da öğrenim görmüş, edebiyatlarını okumuş ve bunların etkisinde kalmış Arap entelektüelleri ve edebiyatçıları Arapça konuşulan dünyanın pek çok yerinde sayıları her geçen gün artmış ve böylece Arap modernleşme sürecine katkı sağlamışlardır. Aynı zamanda Arap edip ve aydınlar tarafından gerek yurt içinde gerekse yurt dışında kurulan İhyâ, Dîvân, er-Râbitatu’l-Kalemiyye, el-῾Usbetu’l-Endelusiyye, Mecelletü’ş-Şi‘r, Temmuz ve Apollo gibi edebi ekol veya okullar sayesinde, Arap toplumu Batı ile entegre olmada çok hızlı bir yol almıştır. Bu aşamada şiirde çok önceden beri kullanılmakta olan mitolojik unsurlar modernleşme süreci sonrası sadece yerel mitolojik ögeler olmaktan çıkmış, Batı, Mısır, Mezopotamya ve Uzak Doğu gibi bölgesel mitolojiler de kullanılmaya başlanmıştır. Şiirlerinde çokça mitolojik öge kullananların başında Bedr Şâkir es-Seyyâb, Nâzik el-Melâike, Mahmud Dervîş, Halîl Hâvî,Adonis, Abdulvehhâb el-Beyâtî, ve Emel Dunkul gibi şair ve entelektüeller gelmektedir. Bu şairler, şiirlerinde bazen Doğu bazen de Batı mitolojilerini kullanarak; sosyo-politik konulara dikkat çekmek, eleştirilerine derin bir boyut kazandırmak ve kitleleri harekete geçirmek gibi bir amaç edinmişlerdir. Bu çalışmada Arap şiirinde kullanılan mitolojiye dair ana temalardan bahsedilecek, konuyla ilgili şiir örnekleri verilecektir.
Anahtar Kelimeler
Teşekkür
Katkılarınız için şimdiden teşekkürler
Kaynakça
- Aydoğdu, Y. (2017). Türk Edebiyatında Postmodern Anlatının Serüveni, Sonçağ Yayınları.
- Aytaç, G. (2013). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Say Yayınları. Cebrâ, İ. C. (1981). el-Medâru’l-mu‘allak. Muessesetu’l-Arabiyye li’d-dirâsât.
- Ceylan, Z. (2019). Modern Arap Şiirinde Mito-Poetik İsyan. Çizgi Yayınları.
- Çetişli, İ. (2010). Batı Edebiyatında Edebi Akımlar. Akçağ Yayınları.
- Davûd, E. (1992). el-Ustûratu fi’ş-şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-hadîs. Dâru’l-Ma‘ârif.
- Ebû Diyye, E. (1971). Ve’n-fecera’l-burkân. Trablus.
- el-Atıyye, E. (1984). es-Seferu ile’l-kalb. Muessesetu’l-vataniyye li’l-kitâb.
- el-Baytâr, H. C. (2010). es-Sûratu’ş-şi῾riyye ῾inde Halîl Hâvî. Dâru’l-kutubi’l-vataniyye.
- el-Beyâtî, (1995). el-A‘mâlu’l-kâmile. el-Muessesetu’l-‘Arabiyye li’n-neşr.
- el-Cevâhirî, M. M. (2011). el-A‘mâlu’l-kâmile. Dâru’l-Hurriyye.
- el-Feyruzâbâdî, M. (2003). el-Kâmûsu’l-muhît. Müessetü’r-Risâle.
- el-Ğâmidî, S. (2003). el-İnhirâfu’l-῾ukadî fî edebi’l-hadâse ve fikrihâ. Dâru’l-Endelusi’l-Hadrâ.
- el-Hicâzî, A. (2014). el-A‘mâlu’l-kâmile. el-Hey’etu’l-âmme li’l-kutub.
- el-Mekâlih, A. (1986). Dîvân Abdulazîz el-Mukâlih. Dâru’l-‘Avde.
- el-Muvâkî, A. (2000). Akbiyetu’r-rûh, Cezayir.
- er-Ruhabî, S. (2000). Kavs kuzahi’s-sahrâ. Menşûrât Cemel.
- ez-Zu‛bî, A. (2000). et-Tenâssu nazariyyen ve tatbîkiyyen. Müessetü ‛Ammûn li’n-neşr.
- Hâvî, H. (2001). Dîvân. Dâru’l-‘Avde.
- İbn Manzûr, M. (1999). Lisânu’l-Arab. Dâr İhyâi’t-turâs.
- Kefeli, E. (2012). Batı Edebiyatında Akımlar. Dergah Yayınları.
- Neşâvî, N. (2007). Medhal ilâ dirâseti’l-medârisi’l-edebiyye fî şi῾ri’l-῾Arabiyyi’l-mu῾âsır.
- Sellâm, R. (1993). İşrâkât. el-Hey’etu’l-Mısrrıyetu’l-‘âmme li’k-kitâb.
- Tökel, D. A. (2000). Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar. Akçağ Yayınları.
- Tur, S. (2008). Çağdaş Arap Şiirinde Temmuz Şiir Hareketi. Ekev Akademi Dergisi, 12(36), 351-380.
- Usta, İ. (2019). İslam Öncesi Arap Mitolojisi. Ankara Okulu Yayınları.
- Usta, İ. (2021). Çağdaş Arap Şiirinde Mitolojik Unsurlar. Fenomen Yayınları.
- Veledu’t-Tayyib, M. (2010). Mi’zenetu’l-bûh. Mektebetu’l-Karneyn.
- Yûsuf, S. (1995). el-A‘mâlu’ş-şiriyye. Dâru’l-Medâ.
Öz
Kaynakça
- Aydoğdu, Y. (2017). Türk Edebiyatında Postmodern Anlatının Serüveni, Sonçağ Yayınları.
- Aytaç, G. (2013). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Say Yayınları. Cebrâ, İ. C. (1981). el-Medâru’l-mu‘allak. Muessesetu’l-Arabiyye li’d-dirâsât.
- Ceylan, Z. (2019). Modern Arap Şiirinde Mito-Poetik İsyan. Çizgi Yayınları.
- Çetişli, İ. (2010). Batı Edebiyatında Edebi Akımlar. Akçağ Yayınları.
- Davûd, E. (1992). el-Ustûratu fi’ş-şi‘ri’l-‘Arabiyyi’l-hadîs. Dâru’l-Ma‘ârif.
- Ebû Diyye, E. (1971). Ve’n-fecera’l-burkân. Trablus.
- el-Atıyye, E. (1984). es-Seferu ile’l-kalb. Muessesetu’l-vataniyye li’l-kitâb.
- el-Baytâr, H. C. (2010). es-Sûratu’ş-şi῾riyye ῾inde Halîl Hâvî. Dâru’l-kutubi’l-vataniyye.
- el-Beyâtî, (1995). el-A‘mâlu’l-kâmile. el-Muessesetu’l-‘Arabiyye li’n-neşr.
- el-Cevâhirî, M. M. (2011). el-A‘mâlu’l-kâmile. Dâru’l-Hurriyye.
- el-Feyruzâbâdî, M. (2003). el-Kâmûsu’l-muhît. Müessetü’r-Risâle.
- el-Ğâmidî, S. (2003). el-İnhirâfu’l-῾ukadî fî edebi’l-hadâse ve fikrihâ. Dâru’l-Endelusi’l-Hadrâ.
- el-Hicâzî, A. (2014). el-A‘mâlu’l-kâmile. el-Hey’etu’l-âmme li’l-kutub.
- el-Mekâlih, A. (1986). Dîvân Abdulazîz el-Mukâlih. Dâru’l-‘Avde.
- el-Muvâkî, A. (2000). Akbiyetu’r-rûh, Cezayir.
- er-Ruhabî, S. (2000). Kavs kuzahi’s-sahrâ. Menşûrât Cemel.
- ez-Zu‛bî, A. (2000). et-Tenâssu nazariyyen ve tatbîkiyyen. Müessetü ‛Ammûn li’n-neşr.
- Hâvî, H. (2001). Dîvân. Dâru’l-‘Avde.
- İbn Manzûr, M. (1999). Lisânu’l-Arab. Dâr İhyâi’t-turâs.
- Kefeli, E. (2012). Batı Edebiyatında Akımlar. Dergah Yayınları.
- Neşâvî, N. (2007). Medhal ilâ dirâseti’l-medârisi’l-edebiyye fî şi῾ri’l-῾Arabiyyi’l-mu῾âsır.
- Sellâm, R. (1993). İşrâkât. el-Hey’etu’l-Mısrrıyetu’l-‘âmme li’k-kitâb.
- Tökel, D. A. (2000). Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar. Akçağ Yayınları.
- Tur, S. (2008). Çağdaş Arap Şiirinde Temmuz Şiir Hareketi. Ekev Akademi Dergisi, 12(36), 351-380.
- Usta, İ. (2019). İslam Öncesi Arap Mitolojisi. Ankara Okulu Yayınları.
- Usta, İ. (2021). Çağdaş Arap Şiirinde Mitolojik Unsurlar. Fenomen Yayınları.
- Veledu’t-Tayyib, M. (2010). Mi’zenetu’l-bûh. Mektebetu’l-Karneyn.
- Yûsuf, S. (1995). el-A‘mâlu’ş-şiriyye. Dâru’l-Medâ.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 3 Temmuz 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 9 Nisan 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 7 Sayı: 24 |
