Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Articles about Prosody in the Tahanawe’s Encyclopedia named Kessafu-l Istılahat-il Funun ve’l-Ulum

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 12, 313 - 358, 15.11.2016
https://doi.org/10.29029/busbed.328672

Öz

This research deals with the subjects about prosody and rhyme sciences which have very significant areas among scientific concepts of the Tahanawe’s Encyclopedia. The concepts about prosody spread in various sciences were identified in this study. After studied the biography of the writer, we revealed the methods that he had followed while gathering all concepts especially prosody. Firstly, the concepts about prosody were enlisted in alphabetical order. Then we focused on the relationship between their lexical meanings and lexicology. Our primary purpose on this study is to indicate from which resources and with which methods the writer obtained these articles about that subject, and his endeavor on his works. Finally, we presented the conclusion part and the works cited.

Kaynakça

  • الجياني، محمد بن عبدالله, إكمال الأعلام بتثليث الكلام، تحقيق: سعد بن حمدان الغامدي، مكتبة المدني، جدة, .1984 , ط 1 EL-CIYÂNÎ, Muhammed b. Abdullah, İkmâlu’l A’lâm bi Teslîsi’l-Kelâm, thk., Sa’d b. Hamdân el-Ğâmidi, Mektebetu’l-Medenî, Cidde,1.b.,1984
  • الزركلي، خير الدين ، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء العرب والمستعربين والمستشرقين، دار العلم .1986 , للملايين، بيروت، ط 1
  • EZ-ZIRIKLÎ, Hayruddîn, el-A’lâm Kâmûs Terâcim li eşheri ricâli ve nisâi’l-Arabi ve’l müsta’ribin ve’l müstaşrikin, Daru’l-İlim li’l melâyin, Beyrut, 7.b, 1986. البخاري، محمد بن إسماعيل أبو عبدالله، صحيح البخاري، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، شرح وتعليق: .1422 ، مصطفى ديب البغا، دار طوق النجاة/ دمشق،
  • EL-BUHÂRI, Muhammed b. İsmail Ebu Abdullah, Sahihu-l-Buhârî, thk., Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Şerh ve ta‘lîk: Mustafa Dib el-Boğâ, Daru Tûki-n- Necât, 1b. 1422.
  • .2003 ، أبن منظور، جمال الدين، لسان العرب، دار الكتب العلمية، بيروت، ط 1 İBN MENZÛR, Cemaluddin, Lisânü’l Arab, Daru Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, b.,2003.
  • البوشيخي، شاهد، مصطلحات بلاغية ونقدية في كتاب البيان والتبيين للجاحظ، ، دار القلم للنشر والتوزيع، . الكويت، ط ، 1995 EL-BUŞEYHI, Şâhid, Mustalahâtu belâğiyye ve nakdiyye fi kitabi’l-Beyâni ve’t- Tabyîn li’l-Câhız, Daru’l-Kalem, Kuveyt, 2.b,1995.
  • ، يعقوب، أميل بديع، |المعجم المف ا صل في علم العروض والقافية وفنون ال اِ شعر، دار الكتب العلمية، بيروت، ط 1 .1991 YAKUB, Emil Bedii, el-Mu’cemu’l Mufassel fi-ilmi’l Arûzi ve’l Kafiye ve funûni’ş Şiir, Daru’l-Kutubi’l-ilmiyye, Beyrut,1.b, 1991.
  • . محمد جمعة، عبدالعزيز، المعلقات السبع، مؤسسة جائزة عبد العزيز البابطين للإبداع الشعري الكويت، 2003 MUHAMMED CUMA, Abdulaziz, El-Mua’lakâtu’s Sab’a, Müessesetu Caize Abdulaziz el-Bâbatin li ibdâ’i şiiri, Kuveyt, 2003.
  • . أبو حسين، أحمد بن فارس بن زكريا، مقاييس اللغة، تحقيق: عبد السلام محمد هارون, دار الفكر، )د.ط( 1979 EBU HÜSEYIN, Ahmed b. Farıs b. Zekeriya, Mekayîsu’l-luğat, thk., Abdusselâm Muhammed Harun, Daru’l Fikir (d.b) 1979.
  • . هيئة المؤسسة العربية، الموسوعة العربية، دمشق، 2003 Hey’etu’l-Müessesetu’l-Arabiyye, el-Mevsûa‘tu’l-Arabiyye, Dımaşk, 2003.
  • التهان وي، محمد علي، موسوعة ك ا شاف اصطلاحات الفنون والعلوم، تحقيق: علي دحروج، الترجمة: عبدالله الخالدي، .1996 ، مكتبة لبنان بيروت، ط 1 ET-TAHÂNEVÎ, Muhammed Ali, Mevsu‘at-u Keşşâf İstilâhâtu-l-Funûn ve-l Ulûm, thk., Ali Dahrûc, Tercümetu: Abdullah el-Hâlidî, Mektebet-u Lübnân, Beyrut, 1.b, 1996.

البحث العروضي في موسوعة كشاف اصطلاحات الفنون والعلوم للتهانوي

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 12, 313 - 358, 15.11.2016
https://doi.org/10.29029/busbed.328672

Öz

تناول هذا البحث جهد التهانوي في جمع المصطلحات العلمية الواردة في الموسوعة, لحقل معرفي مهم وهو )علم العروض والقافية(, إذ أحصينا المصطلحات من بين مصطلحات الفنون و العلوم الأخرى, فترجمنا لحياته, ثم كشفنا عن منهجه في الموسوعة عموماً, ومنهجه في إيراد المصطلحات العروضية خصوصاً, وترتيبها ترتيباً ألفبائياً, مع الوقوف على معاني هذه المصطلحات من حيث الدلالة اللغوية للمصطلح, ومقاربتها مع المفه وم العلمي له. وهدفنا من الدراسة إظهار جهد التهانوي في هذا العلم, وطريقة جمعه, وع م ن جمع مادته, واستقصائه لها من مظانها. ثم جاءت الخاتمة لتتضمن مجموعة من النتائج, تتلوها أهم المصادر والمراجع التي أفدنا منها.

Kaynakça

  • الجياني، محمد بن عبدالله, إكمال الأعلام بتثليث الكلام، تحقيق: سعد بن حمدان الغامدي، مكتبة المدني، جدة, .1984 , ط 1 EL-CIYÂNÎ, Muhammed b. Abdullah, İkmâlu’l A’lâm bi Teslîsi’l-Kelâm, thk., Sa’d b. Hamdân el-Ğâmidi, Mektebetu’l-Medenî, Cidde,1.b.,1984
  • الزركلي، خير الدين ، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء العرب والمستعربين والمستشرقين، دار العلم .1986 , للملايين، بيروت، ط 1
  • EZ-ZIRIKLÎ, Hayruddîn, el-A’lâm Kâmûs Terâcim li eşheri ricâli ve nisâi’l-Arabi ve’l müsta’ribin ve’l müstaşrikin, Daru’l-İlim li’l melâyin, Beyrut, 7.b, 1986. البخاري، محمد بن إسماعيل أبو عبدالله، صحيح البخاري، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، شرح وتعليق: .1422 ، مصطفى ديب البغا، دار طوق النجاة/ دمشق،
  • EL-BUHÂRI, Muhammed b. İsmail Ebu Abdullah, Sahihu-l-Buhârî, thk., Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Şerh ve ta‘lîk: Mustafa Dib el-Boğâ, Daru Tûki-n- Necât, 1b. 1422.
  • .2003 ، أبن منظور، جمال الدين، لسان العرب، دار الكتب العلمية، بيروت، ط 1 İBN MENZÛR, Cemaluddin, Lisânü’l Arab, Daru Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, b.,2003.
  • البوشيخي، شاهد، مصطلحات بلاغية ونقدية في كتاب البيان والتبيين للجاحظ، ، دار القلم للنشر والتوزيع، . الكويت، ط ، 1995 EL-BUŞEYHI, Şâhid, Mustalahâtu belâğiyye ve nakdiyye fi kitabi’l-Beyâni ve’t- Tabyîn li’l-Câhız, Daru’l-Kalem, Kuveyt, 2.b,1995.
  • ، يعقوب، أميل بديع، |المعجم المف ا صل في علم العروض والقافية وفنون ال اِ شعر، دار الكتب العلمية، بيروت، ط 1 .1991 YAKUB, Emil Bedii, el-Mu’cemu’l Mufassel fi-ilmi’l Arûzi ve’l Kafiye ve funûni’ş Şiir, Daru’l-Kutubi’l-ilmiyye, Beyrut,1.b, 1991.
  • . محمد جمعة، عبدالعزيز، المعلقات السبع، مؤسسة جائزة عبد العزيز البابطين للإبداع الشعري الكويت، 2003 MUHAMMED CUMA, Abdulaziz, El-Mua’lakâtu’s Sab’a, Müessesetu Caize Abdulaziz el-Bâbatin li ibdâ’i şiiri, Kuveyt, 2003.
  • . أبو حسين، أحمد بن فارس بن زكريا، مقاييس اللغة، تحقيق: عبد السلام محمد هارون, دار الفكر، )د.ط( 1979 EBU HÜSEYIN, Ahmed b. Farıs b. Zekeriya, Mekayîsu’l-luğat, thk., Abdusselâm Muhammed Harun, Daru’l Fikir (d.b) 1979.
  • . هيئة المؤسسة العربية، الموسوعة العربية، دمشق، 2003 Hey’etu’l-Müessesetu’l-Arabiyye, el-Mevsûa‘tu’l-Arabiyye, Dımaşk, 2003.
  • التهان وي، محمد علي، موسوعة ك ا شاف اصطلاحات الفنون والعلوم، تحقيق: علي دحروج، الترجمة: عبدالله الخالدي، .1996 ، مكتبة لبنان بيروت، ط 1 ET-TAHÂNEVÎ, Muhammed Ali, Mevsu‘at-u Keşşâf İstilâhâtu-l-Funûn ve-l Ulûm, thk., Ali Dahrûc, Tercümetu: Abdullah el-Hâlidî, Mektebet-u Lübnân, Beyrut, 1.b, 1996.

Tehânevî’nin Keşşâfü Istılâhati’l-Funûn ve’l-‘Ulûm Adlı Ansiklopedisinde Aruz İlmine İlişkin Maddeler

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 12, 313 - 358, 15.11.2016
https://doi.org/10.29029/busbed.328672

Öz

Bu çalışma, Tehânevî’nin ansiklopedisinde yer alan bilimsel kavramlar arasında önemli bir ilmî sahaya sahip olan aruz ve kafiye ilmine ait maddeleri ele almaktadır. Bu çalışmamızda farklı ilimlere ait kavramlar arasına dağılmış aruza ilişkin kavramları belirledik. Yazarın hayatını ele aldıktan sonra onun genel olarak bütün kavramların özel olarak da aruz ilmine ilişkin kavramların toplanmasında izlediği yöntemi ortaya koyduk. İlk önce aruz ilmine ait kavramları alfabetik sıraya koyduk. Daha sonra söz konusu kavramların sözlük ve terim anlamları, her iki anlam arasındaki ilişkiye yoğunlaştık. Bu çalışmada asıl gayemiz Tehânevî’nin, bu ilim konusundaki gayretlerini, bu ilme ait maddeleri hangi kaynaklardan aldığını ve maddeleri toplamada izlediği yöntemi ortaya koymaktır. Daha sonra sonuç ve yararlandığımız kaynaklar gelir.

Kaynakça

  • الجياني، محمد بن عبدالله, إكمال الأعلام بتثليث الكلام، تحقيق: سعد بن حمدان الغامدي، مكتبة المدني، جدة, .1984 , ط 1 EL-CIYÂNÎ, Muhammed b. Abdullah, İkmâlu’l A’lâm bi Teslîsi’l-Kelâm, thk., Sa’d b. Hamdân el-Ğâmidi, Mektebetu’l-Medenî, Cidde,1.b.,1984
  • الزركلي، خير الدين ، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال والنساء العرب والمستعربين والمستشرقين، دار العلم .1986 , للملايين، بيروت، ط 1
  • EZ-ZIRIKLÎ, Hayruddîn, el-A’lâm Kâmûs Terâcim li eşheri ricâli ve nisâi’l-Arabi ve’l müsta’ribin ve’l müstaşrikin, Daru’l-İlim li’l melâyin, Beyrut, 7.b, 1986. البخاري، محمد بن إسماعيل أبو عبدالله، صحيح البخاري، تحقيق: محمد زهير بن ناصر الناصر، شرح وتعليق: .1422 ، مصطفى ديب البغا، دار طوق النجاة/ دمشق،
  • EL-BUHÂRI, Muhammed b. İsmail Ebu Abdullah, Sahihu-l-Buhârî, thk., Muhammed Züheyr b. Nâsır en-Nâsır, Şerh ve ta‘lîk: Mustafa Dib el-Boğâ, Daru Tûki-n- Necât, 1b. 1422.
  • .2003 ، أبن منظور، جمال الدين، لسان العرب، دار الكتب العلمية، بيروت، ط 1 İBN MENZÛR, Cemaluddin, Lisânü’l Arab, Daru Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, b.,2003.
  • البوشيخي، شاهد، مصطلحات بلاغية ونقدية في كتاب البيان والتبيين للجاحظ، ، دار القلم للنشر والتوزيع، . الكويت، ط ، 1995 EL-BUŞEYHI, Şâhid, Mustalahâtu belâğiyye ve nakdiyye fi kitabi’l-Beyâni ve’t- Tabyîn li’l-Câhız, Daru’l-Kalem, Kuveyt, 2.b,1995.
  • ، يعقوب، أميل بديع، |المعجم المف ا صل في علم العروض والقافية وفنون ال اِ شعر، دار الكتب العلمية، بيروت، ط 1 .1991 YAKUB, Emil Bedii, el-Mu’cemu’l Mufassel fi-ilmi’l Arûzi ve’l Kafiye ve funûni’ş Şiir, Daru’l-Kutubi’l-ilmiyye, Beyrut,1.b, 1991.
  • . محمد جمعة، عبدالعزيز، المعلقات السبع، مؤسسة جائزة عبد العزيز البابطين للإبداع الشعري الكويت، 2003 MUHAMMED CUMA, Abdulaziz, El-Mua’lakâtu’s Sab’a, Müessesetu Caize Abdulaziz el-Bâbatin li ibdâ’i şiiri, Kuveyt, 2003.
  • . أبو حسين، أحمد بن فارس بن زكريا، مقاييس اللغة، تحقيق: عبد السلام محمد هارون, دار الفكر، )د.ط( 1979 EBU HÜSEYIN, Ahmed b. Farıs b. Zekeriya, Mekayîsu’l-luğat, thk., Abdusselâm Muhammed Harun, Daru’l Fikir (d.b) 1979.
  • . هيئة المؤسسة العربية، الموسوعة العربية، دمشق، 2003 Hey’etu’l-Müessesetu’l-Arabiyye, el-Mevsûa‘tu’l-Arabiyye, Dımaşk, 2003.
  • التهان وي، محمد علي، موسوعة ك ا شاف اصطلاحات الفنون والعلوم، تحقيق: علي دحروج، الترجمة: عبدالله الخالدي، .1996 ، مكتبة لبنان بيروت، ط 1 ET-TAHÂNEVÎ, Muhammed Ali, Mevsu‘at-u Keşşâf İstilâhâtu-l-Funûn ve-l Ulûm, thk., Ali Dahrûc, Tercümetu: Abdullah el-Hâlidî, Mektebet-u Lübnân, Beyrut, 1.b, 1996.
Toplam 11 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Konular Din Araştırmaları
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Hüseyin Abdullatif Abdullah

Yayımlanma Tarihi 15 Kasım 2016
Yayımlandığı Sayı Yıl 2016Cilt: 6 Sayı: 12

Kaynak Göster

APA Abdullah, H. A. (2016). Tehânevî’nin Keşşâfü Istılâhati’l-Funûn ve’l-‘Ulûm Adlı Ansiklopedisinde Aruz İlmine İlişkin Maddeler. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 313-358. https://doi.org/10.29029/busbed.328672