Öz
İlkçağ’da doğu ve batı toplumlarında
astronomi konusunda fikirler ileri süren birçok bilim insanı yetişmiştir. Bu
bilim insanlarından Batlamyus’un fikirleri gerçeğe yakın bulunarak yüzyıllarca
tartışılmıştır. Batlamyus’un, ileri sürdüğü ve matematiksel öğelere dayanan
astronomi anlayışı “Almagest” adlı eserinde dile getirilmişti. Ancak bu
astronomi anlayışının birtakım eksiklikleri ve kusurları bulunmaktaydı. Doğal
olarak zaman ve bilim ilerledikçe bu eksiklikler ve kusurlar eleştirilmeye ve
düzeltilmeye çalışılacaktır.
Ortaçağ İslam dünyasında Batlamyus
astronomi anlayışı yüzyıllardır devam eden geleneklere uyularak kabul edildi.
Ancak İslam Rönesans’ının yaşandığı Ortaçağ’da bu anlayıştaki eksiklikler ve
kusurlara tepkiler gecikmedi. Bu tepkiler Endülüs’te, Mısır’da, Irak’ta,
İran’da ve Anadolu’da kendini peş peşe göstermeye başlamıştır. Batlamyus
astronomi anlayışındaki eksiklikler ve kusurlar önce İbnü’l Heysem tarafından
fark edilmiştir. Daha sonra bu eksiklikler ve kusurlar Irak’ta Abbâsî bilim
insanları ve Merâga’da faaliyet gösteren İlhanlı uleması tarafından dile
getirilmiş ve bu kusurların giderilmesi için alternatif astronomi ve gezegen
modelleri ileri sürülmüştür. Şüphesiz bu konuda İbnü’l Heysem kadar, Nasîrüddîn
Tûsî, Kutbettîn Şirâzî, Mû’eyyed ed-dîn ‘Urdî ve İbnü’l Şatîr gibi bilim
insanlarının büyük emekleri geçmiş ve Kopernik’e giben yol açılmıştır.
Batlamyus astronomi anlayışındaki
eksiklikleri ve kusurları eleştirmek ve düzeltmek amacıyla Selçuklu bilim
insanları da zamanla devam eden tartışmalara dâhil olmuşlardır. Hem Büyük
Selçuklular Dönemi’nde hem de Türkiye Selçukluları Dönemi’nde bu konuda söz
söyleyecek yetkin ve etkin birçok bilim insanı ortaya çıkmıştır. Bu konuda
Harakî, Cemalüddin el-Mardinî, Ömer Hayyâm, Abdurrahman el-Hazînî, İbn el-Salâh,
Hubeyş et-Tiflîsî ve Kutbettîn Şirâzî gibi bilim insanlarını öne çıkanlar
arasında gösterilebilir. Özellikle Kutbettîn Şirâzî’nin Merâga
Matematik-Astronomi Okulu’unda edindiği bilgi birikimi ile Batlamyus astronomi
anlayışına yaptığı eleştiriler ve düzeltmeler kayda değerdir.
Ortaçağ Arap-İslam Dünyası ve
Selçuklular Dönemi’nde Batlamyus astronomi anlayışındaki eksiklikleri ve
kusurları eleştirme ve düzeltme çabaları XV. yüzyılın sonu ve XVI. yüzyılda
Avrupa’da güneş merkezli astronomi anlayışına geçişe temel oluşturmuştur. Bu
yönü ile bakıldığında Ortaçağ Arap-İslam Dünyası ve Selçuklular Dönemi’nde
yürütülen astronomi alanındaki bilimsel çalışmalar İlkçağ astronomi anlayışı
ile Yeniçağ astronomi anlayışı arasında bir ara geçiş süreci, çok önemli bir
basamak veya köprü vazifesi üstlendiği savunulabilir.
Anahtar Kelimeler
Selçuklular Astronomi Ömer Hayyâm Batlamyus Kutbeddîn Şîrâzî
Kaynakça
- ABATTOUY, Mohammed (2007), “Khâzinî: Abû al-Fath Abd al-Rahmân al-Khâzinî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Editor: Thomas Hockey, Vol I, New York 2007, s. 629-630.AHMED, Syed Akheel-KHUNDMİRİ, Syed Sharief (2013), İslam, Science and Renaissance: Their Impact on Universe and Society, USA&Canada. ALPER, Ömer Mahir (2000), “İbn Salah”, DİA, C. XXI, İstanbul, s. 197-198. BAKKAL, Ali (2011), “Selçuklularda Astronomi”, II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu: Selçuklularda Bilim ve Düşünce-Bildiriler, C. III, Konya, 19-21 Ekim, s. 29-49.BAYRAKTAR, Mehmet (2012), İslâm Bilim Adamları, İstanbul.BEDİRHAN, Yaşar-ÖZTOP, Fatih (2015), “XI ve XIII. Yüzyılda Kafkasya ile Anadolu Arasında Kurulan Kültür Köprüsü ve Bunun Mimarları”, Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırma Dergisi, Yıl:2, Sayı-2, Mart, s.107-132. BEYHÂKÎ (1946), Tetimmetü Sıvan el-Hikme, (Nşr Kurd Ali), Dımaşk.BROCKELMANN, Carl (1937), GAL, Supplement Band, Vol I, Leiden. DAİBER, Hans (1999), Bibliograpfy of İslamic philosophy, Vol II, Leiden.DİZER, Muammer (2000),“İbnü’ş-Şâtır”, DİA, C. XXI, İstanbul, s. 216-219.DİZER, Muammer (2000)“İbnü’z-Zerkâle”, DİA, C. XXI, İstanbul, 2000, s. 243-245.FAZLIOĞLU, İhsan (2003), “Cemaleddin Mardini”, DİA, C. XXVIII, İstanbul, s. 52.GRİNGERİCH, Owen (1986), “İslamic Astronomy”, Scientific American, April, Vol. 254, s. 74-80HALL, Robert E. (1981), “al-Khazinî”, Dıctıonary Of Scıentıfıc Bıography, Vol VII, Editor: Charles Coulston Gıllıspıe, New York, s. 335-351.HARAKÎ (Miladi 1480), “et-Tebsıra fî ‘il-mi’l-hey’e” Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Koleksiyonu’nunda nr. 2581.HASHEMİPOUR, Behnaz (2007), “Khayyâm”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Vol I, in Thomas Hockey: editor, New York, s. 627-628.İBNÜ’L ESİR (1987), El Kamil Fi’t Tarih, (Çev: Abdülkerim Ağırakça), C. XI, İstanbul. İZGİ, Cevat (1998), Hubeyş et-Tiflîsî, DİA, C. XVIII, İstanbul, s. 268-270.KÂHYA, Esin (2002), “Türkiye Selçuklularında Bilimsel Çalışmalar”, Türkler Ansiklopedisi (TA), C. VII, Ankara, s. 820-851. KÂHYA, Esin-Topdemir, Hüseyin Gazi (2002), “İlk Müslüman Türk Devletlerinde Bilim”, Türkler Ansiklopedisi, C. V, Ankara, s. 1106-1163.KAYA, Mahmut (1992), “Bitrûcî”, DİA, C. VI, İstanbul, s. 229-230.KİNG, David A. (1986), İslamic Matematic Astronomy, London.KİNG, David A. (2008), “Al-Mârdînî, Jamâl al-Dân and Baha al-Dân”, Encyclopedia of the History of Science, Technology and Medicine in Non Western Cultures (ed. H. Selin), Vol I, New York, s. 143-144. KUNİTZCH, Paul (1981), ”Al-Sufi Abu’l-Huseyn Abdu al-Rahman”, Dictionary Of Scientific Biography, Vol. XIII, Charles Coulston Gıllıspıe: Editor, Newyork, s. 149-150.KUNİTZSCH, Paul (2007), “Ibn al-Salâh: Najm al-Dîn Abû al-Futûh Ahmad ibn Muhammad ibn al-Sarî ibn al-Salâh”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Volume-I, in Thomas Hockey: editor, New York, s. 567.KUTBEDDÎN ŞÎRÂZÎ (Miladi 1308), “Kitâb fe’altave ve lâ Telum fi el-Hay’a” Süleymaniye Kütüpkahesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 3175.Kutbeddîn Şîrâzî (Miladi 1393), “Nihâyetü’l-idrâk fî dirâyeti’l-eflâk”, Fazıl Ahmed Paşa nr. 956.KUTBEDDÎN ŞÎRAZÎ (Miladi 1323), “el-Tuhfetü’ş-Şehhiyye fi’l-hey’e”, Süleymaniye Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan Koleksiyonu, nr. 220. KUTBEDDÎN ŞÎRÂZÎ, “İhtiyârât-ı Muzafferî”, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 5302.KUTBEDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ, “Risale müteallika bi-ba'zi iltibasi nihayeti'l-idrak” Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 5396-006.KÜYEL, Mubahat Türker (1971), “Kültürel Karşılaştırmasına Bir Misal Olarak İbn üş Şalah”, “Kültür Karşılaşmasına Bir Misâl Olarak İbnu’s-Salah’, Araştırma Dergisi, C. IX, Ankara, s. 9-15. LANGERMANN, Y. Tzvi (2007), “Kharaqî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Editor: Thomas Hockey, New York, s. 627.NASR, Seyyed Hossein (1081), “Qudb al-Din al-Shirazi", Dıctıonary Of Scıentıfıc Bıography, Edıtor In Chıef: Charles Coulston Gıllıspıe, Vol Xl, New York, s. 247-253.ÖMER HAYYAM, (1933), Nevrûznâme, (Çev: Mojtaba Minovi), Tehran.PTOLEMY (1984), Ptolemy’s Almagest, Çev: G. J. Toomer, London.RAGEP, F. Jamil (2007), “Shîrâzî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Vol II, Editor in Chief: Thomas Hockey New York, s. 1054-1055.RAŞİD, Rüşdü (2006), İslâm Bilim Tarihi, Çev: Habip Türker-Cemile İpar, İstanbul.RONAN, Colin A. (2003), Bilim Tarihi: Dünya Kültüründe Bilimin Tarihi ve Gelişimi, Çev: Ekmeleddin İhsanoğlu-Feza Günergün, Ankara.ROSENFELD, A. A. (2000), “Umar Khayyam” The Encyclopedia Of İslam, Vol X, Leiden, s. 832-833.SARTON, George (1931), Introductıon To The History of Science, VOL II / 2, Baltimore.SARTON, George (1927), Introduction, Vol I, Baltimore.SEYED-GOHRAB, A.A. (2012), The Great ‘Umar Khayyam, Leiden. SEZGİN, Fuat (2008), İslam’da Bilim ve Teknik, C. I, İstanbul. SUTER, Heınrıch (1900), Dıe Mathematıker und Astronomen Der Araber und Ihre Werke, Leıpzıg. SÜRYANİ PATRİĞİ MİHAİL (1905), VAKAİNAME, (Chronıque De Mıchel Le Syrıen: Patrıarche Jacobıte D'antıoche), Vol: III, Fransızcaya Çeviren: J. B. Chabot, Paris. SWARTZ, Merlin L. (1981), Studies On İslam, Oxford. ŞEMSÜDDİN EŞ-ŞEHREZÛRÎ (2015), Nüzhetü’l-Ervâh, (Çev: Eşref Altaş), İstanbul.ŞERBETÇİ, Azmi (2002), “Kudbettin Şirazi”, DİA, C. XXVI, İstanbul, s. 48-489. TEKELİ, Sevim-KÂHYA, Esin…(1999), Bilim Tarihine Giriş, Ankara. TEZ, Zeki (2001), Ortaçağ İslam Dünyasında Bilim ve Teknik, İstanbul.UNAT, Unat (2007), “Ömer Hayyam”, DİA, C. XXXIV, İstanbul s. 66-68.UNAT, Yavuz (2001), İlkçağlardan Günümüze Astronomi Tarihi, Nobel Yayınları, Ankara. UNAT, Yavuz (2008), “Battânî ve Zîc-i Sâbî Adlı Astronomi Eseri”, Ortaçağ İslâm Dünyası’nda Bilim ve Teknik (Makaleler), Ankara, s. 219-246.UNAT, Yavuz (2008)“İslâm Dünyasında Astronomi Çalışmaları ve İslâm Astronomisinin Batı'ya Etkileri”, Ortaçağ İslâm Dünyası’nda Bilim ve Teknik (Makaleler), Ankara, s. 181-198.UNAT, Yavuz (2010)“İslam Astronomisi ve Batı’ya Etkileri,” İslam Medeniyeti’nde Astronomi Bilginleri ve Dünya Bilim Tarihi’ne Katkıları Sempozyum Bildirileri, Proje Yönetim: Cengiz Tomar, İstanbul, s. 11-46.WİEDEMANN, E. (1986)“Kudb al-Din Shirâzî”, Ecycleopedia Of İslam, Vol V, s. Leiden, s. 547-548 WİEDEMANN, E. (1987), “Hâzinî”, İA, C. V/1, MEB Yayınları, İstanbul, s. 414 WİEDEMANN, E. (1987), “Hırâk'i”, İA, C. V/1, MEB Yayınları, İstanbul, s. 449.WİEDEMANN, E. (1997), “al-Kharakî”, The Encyclopaedia Of İslam, Vol IV, Leiden, s. 1059. YOUNG, Gregg De (1994), “Ibn Al-Sarı on Ex Aequali Ratios: His Critique of Ibn Al-Haytham and His Attempt to Improve the Parallelism Between Books V and VII of Euclid's Elements”, Zeitschriftfür Geschichte der Arabisch-lslamischen Wissenschaften, IX, Frankfurt.YOUSCHKEVITCH, A. P. - ROSENFELD, B. A. (1981), “Al-Khayyami”, Dıctıonary Of Scıentıfıc Bıography, Vol VII, Edıtor In Chıef: Charles Coulston Gıllıspıe, New York, s. 323-334.
Öz
In ancient times, many scientists who raised ideas about astronomy in eastern and western societies were raised. The ideas of Ptolemy, one of these scientists, have been discussed for centuries by being close to the truth. Ptolemy's concept of astronomy based on mathematical elements was put forward in his Almagest. However, this understanding of astronomy had some shortcomings and flaws. Naturally, as time and science progress, these deficiencies and imperfections will be tried to be criticized and corrected.
In the medieval Islamic world, Ptolemy's understanding of astronomy was adopted in accordance with centuries of tradition. However, in the Middle Ages, where the Islamic Renaissance took place, the deficiencies in this understanding and the reactions to the flaws were not delayed. These reactions began to manifest itself in succession in Andalusia, Egypt, Iraq, Iran and Anatolia. Deficiencies and flaws in Ptolemy's understanding of astronomy were first noticed by Ibn al-Haytham. Later, these deficiencies and flaws were expressed by the Abbasid scholars in Iraq and the Ilkhanid ulema in Meragah, and alternative astronomy and planetary models were proposed for the elimination of these defects. Undoubtedly, Ibn al-Haytham, Nasîrüddîn Tûsî, Kutbettîn Şirâzî, Mû’eyyeded-dîn ‘Urdî and İbnü’l Şatîr passed great efforts on this subject and the road to the Copernicus was opened.
In order to criticize and correct the deficiencies and imperfections in Ptolemy's understanding of astronomy, Seljuk scientists were also involved in the ongoing discussions. Both in Great Seljuk period and in the period of the Seljuks in Turkey, many competent and active scientists to say about the topic have emerged. Harakî, Cemalüddin al-Mardinî, Ömer Hayyâm, Abdurrahman al-Hazîn, Ibn al-Salāh, Hubays et-Tiflîsî and Kutbettîn Şirâzî are among the prominent figures in this regard. Especially Kutbettîn Şirâzî's criticism and corrections to Ptolemy's understanding of astronomy with his knowledge gained at Merâga Mathematics-Astronomy School are noteworthy.
Efforts to criticize and correct the shortcomings and imperfections of Ptolemy in the Medieval Arab-Islamic World and the Seljuk Period the end of the century15th and in the 16th century, it became the basis for the transition to the conception of solar-centered astronomy in Europe. From this point of view, scientific studies in the field of astronomy in the Medieval Arab-Islamic World and the Seljuk Period can be argued that a transitional process between the ancient astronomy concept and the modern-day astronomy concept is a very important step or bridge.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ABATTOUY, Mohammed (2007), “Khâzinî: Abû al-Fath Abd al-Rahmân al-Khâzinî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Editor: Thomas Hockey, Vol I, New York 2007, s. 629-630.AHMED, Syed Akheel-KHUNDMİRİ, Syed Sharief (2013), İslam, Science and Renaissance: Their Impact on Universe and Society, USA&Canada. ALPER, Ömer Mahir (2000), “İbn Salah”, DİA, C. XXI, İstanbul, s. 197-198. BAKKAL, Ali (2011), “Selçuklularda Astronomi”, II. Uluslararası Selçuklu Kültür ve Medeniyeti Sempozyumu: Selçuklularda Bilim ve Düşünce-Bildiriler, C. III, Konya, 19-21 Ekim, s. 29-49.BAYRAKTAR, Mehmet (2012), İslâm Bilim Adamları, İstanbul.BEDİRHAN, Yaşar-ÖZTOP, Fatih (2015), “XI ve XIII. Yüzyılda Kafkasya ile Anadolu Arasında Kurulan Kültür Köprüsü ve Bunun Mimarları”, Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırma Dergisi, Yıl:2, Sayı-2, Mart, s.107-132. BEYHÂKÎ (1946), Tetimmetü Sıvan el-Hikme, (Nşr Kurd Ali), Dımaşk.BROCKELMANN, Carl (1937), GAL, Supplement Band, Vol I, Leiden. DAİBER, Hans (1999), Bibliograpfy of İslamic philosophy, Vol II, Leiden.DİZER, Muammer (2000),“İbnü’ş-Şâtır”, DİA, C. XXI, İstanbul, s. 216-219.DİZER, Muammer (2000)“İbnü’z-Zerkâle”, DİA, C. XXI, İstanbul, 2000, s. 243-245.FAZLIOĞLU, İhsan (2003), “Cemaleddin Mardini”, DİA, C. XXVIII, İstanbul, s. 52.GRİNGERİCH, Owen (1986), “İslamic Astronomy”, Scientific American, April, Vol. 254, s. 74-80HALL, Robert E. (1981), “al-Khazinî”, Dıctıonary Of Scıentıfıc Bıography, Vol VII, Editor: Charles Coulston Gıllıspıe, New York, s. 335-351.HARAKÎ (Miladi 1480), “et-Tebsıra fî ‘il-mi’l-hey’e” Süleymaniye Kütüphanesi Ayasofya Koleksiyonu’nunda nr. 2581.HASHEMİPOUR, Behnaz (2007), “Khayyâm”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Vol I, in Thomas Hockey: editor, New York, s. 627-628.İBNÜ’L ESİR (1987), El Kamil Fi’t Tarih, (Çev: Abdülkerim Ağırakça), C. XI, İstanbul. İZGİ, Cevat (1998), Hubeyş et-Tiflîsî, DİA, C. XVIII, İstanbul, s. 268-270.KÂHYA, Esin (2002), “Türkiye Selçuklularında Bilimsel Çalışmalar”, Türkler Ansiklopedisi (TA), C. VII, Ankara, s. 820-851. KÂHYA, Esin-Topdemir, Hüseyin Gazi (2002), “İlk Müslüman Türk Devletlerinde Bilim”, Türkler Ansiklopedisi, C. V, Ankara, s. 1106-1163.KAYA, Mahmut (1992), “Bitrûcî”, DİA, C. VI, İstanbul, s. 229-230.KİNG, David A. (1986), İslamic Matematic Astronomy, London.KİNG, David A. (2008), “Al-Mârdînî, Jamâl al-Dân and Baha al-Dân”, Encyclopedia of the History of Science, Technology and Medicine in Non Western Cultures (ed. H. Selin), Vol I, New York, s. 143-144. KUNİTZCH, Paul (1981), ”Al-Sufi Abu’l-Huseyn Abdu al-Rahman”, Dictionary Of Scientific Biography, Vol. XIII, Charles Coulston Gıllıspıe: Editor, Newyork, s. 149-150.KUNİTZSCH, Paul (2007), “Ibn al-Salâh: Najm al-Dîn Abû al-Futûh Ahmad ibn Muhammad ibn al-Sarî ibn al-Salâh”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Volume-I, in Thomas Hockey: editor, New York, s. 567.KUTBEDDÎN ŞÎRÂZÎ (Miladi 1308), “Kitâb fe’altave ve lâ Telum fi el-Hay’a” Süleymaniye Kütüpkahesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 3175.Kutbeddîn Şîrâzî (Miladi 1393), “Nihâyetü’l-idrâk fî dirâyeti’l-eflâk”, Fazıl Ahmed Paşa nr. 956.KUTBEDDÎN ŞÎRAZÎ (Miladi 1323), “el-Tuhfetü’ş-Şehhiyye fi’l-hey’e”, Süleymaniye Kütüphanesi, Turhan Valide Sultan Koleksiyonu, nr. 220. KUTBEDDÎN ŞÎRÂZÎ, “İhtiyârât-ı Muzafferî”, Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 5302.KUTBEDDÎN-İ ŞÎRÂZÎ, “Risale müteallika bi-ba'zi iltibasi nihayeti'l-idrak” Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, nr. 5396-006.KÜYEL, Mubahat Türker (1971), “Kültürel Karşılaştırmasına Bir Misal Olarak İbn üş Şalah”, “Kültür Karşılaşmasına Bir Misâl Olarak İbnu’s-Salah’, Araştırma Dergisi, C. IX, Ankara, s. 9-15. LANGERMANN, Y. Tzvi (2007), “Kharaqî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Editor: Thomas Hockey, New York, s. 627.NASR, Seyyed Hossein (1081), “Qudb al-Din al-Shirazi", Dıctıonary Of Scıentıfıc Bıography, Edıtor In Chıef: Charles Coulston Gıllıspıe, Vol Xl, New York, s. 247-253.ÖMER HAYYAM, (1933), Nevrûznâme, (Çev: Mojtaba Minovi), Tehran.PTOLEMY (1984), Ptolemy’s Almagest, Çev: G. J. Toomer, London.RAGEP, F. Jamil (2007), “Shîrâzî”, The Biographical Encyclopedia of Astronomers, Vol II, Editor in Chief: Thomas Hockey New York, s. 1054-1055.RAŞİD, Rüşdü (2006), İslâm Bilim Tarihi, Çev: Habip Türker-Cemile İpar, İstanbul.RONAN, Colin A. (2003), Bilim Tarihi: Dünya Kültüründe Bilimin Tarihi ve Gelişimi, Çev: Ekmeleddin İhsanoğlu-Feza Günergün, Ankara.ROSENFELD, A. A. (2000), “Umar Khayyam” The Encyclopedia Of İslam, Vol X, Leiden, s. 832-833.SARTON, George (1931), Introductıon To The History of Science, VOL II / 2, Baltimore.SARTON, George (1927), Introduction, Vol I, Baltimore.SEYED-GOHRAB, A.A. (2012), The Great ‘Umar Khayyam, Leiden. SEZGİN, Fuat (2008), İslam’da Bilim ve Teknik, C. I, İstanbul. SUTER, Heınrıch (1900), Dıe Mathematıker und Astronomen Der Araber und Ihre Werke, Leıpzıg. SÜRYANİ PATRİĞİ MİHAİL (1905), VAKAİNAME, (Chronıque De Mıchel Le Syrıen: Patrıarche Jacobıte D'antıoche), Vol: III, Fransızcaya Çeviren: J. B. Chabot, Paris. SWARTZ, Merlin L. (1981), Studies On İslam, Oxford. ŞEMSÜDDİN EŞ-ŞEHREZÛRÎ (2015), Nüzhetü’l-Ervâh, (Çev: Eşref Altaş), İstanbul.ŞERBETÇİ, Azmi (2002), “Kudbettin Şirazi”, DİA, C. XXVI, İstanbul, s. 48-489. TEKELİ, Sevim-KÂHYA, Esin…(1999), Bilim Tarihine Giriş, Ankara. TEZ, Zeki (2001), Ortaçağ İslam Dünyasında Bilim ve Teknik, İstanbul.UNAT, Unat (2007), “Ömer Hayyam”, DİA, C. XXXIV, İstanbul s. 66-68.UNAT, Yavuz (2001), İlkçağlardan Günümüze Astronomi Tarihi, Nobel Yayınları, Ankara. UNAT, Yavuz (2008), “Battânî ve Zîc-i Sâbî Adlı Astronomi Eseri”, Ortaçağ İslâm Dünyası’nda Bilim ve Teknik (Makaleler), Ankara, s. 219-246.UNAT, Yavuz (2008)“İslâm Dünyasında Astronomi Çalışmaları ve İslâm Astronomisinin Batı'ya Etkileri”, Ortaçağ İslâm Dünyası’nda Bilim ve Teknik (Makaleler), Ankara, s. 181-198.UNAT, Yavuz (2010)“İslam Astronomisi ve Batı’ya Etkileri,” İslam Medeniyeti’nde Astronomi Bilginleri ve Dünya Bilim Tarihi’ne Katkıları Sempozyum Bildirileri, Proje Yönetim: Cengiz Tomar, İstanbul, s. 11-46.WİEDEMANN, E. (1986)“Kudb al-Din Shirâzî”, Ecycleopedia Of İslam, Vol V, s. Leiden, s. 547-548 WİEDEMANN, E. (1987), “Hâzinî”, İA, C. V/1, MEB Yayınları, İstanbul, s. 414 WİEDEMANN, E. (1987), “Hırâk'i”, İA, C. V/1, MEB Yayınları, İstanbul, s. 449.WİEDEMANN, E. (1997), “al-Kharakî”, The Encyclopaedia Of İslam, Vol IV, Leiden, s. 1059. YOUNG, Gregg De (1994), “Ibn Al-Sarı on Ex Aequali Ratios: His Critique of Ibn Al-Haytham and His Attempt to Improve the Parallelism Between Books V and VII of Euclid's Elements”, Zeitschriftfür Geschichte der Arabisch-lslamischen Wissenschaften, IX, Frankfurt.YOUSCHKEVITCH, A. P. - ROSENFELD, B. A. (1981), “Al-Khayyami”, Dıctıonary Of Scıentıfıc Bıography, Vol VII, Edıtor In Chıef: Charles Coulston Gıllıspıe, New York, s. 323-334.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | İslam Bilim Tarihi ve Fuat Sezgin |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Özel Sayı |
