Öz
Yeryüzünde bilim ve teknoloji her geçen gün büyük bir hızla yenileşmeye, değişmeye
devam etmektedir. Bu değişimler olumlu veya olumsuz biçimde insan
hayatını da etkilemektedir. Teknolojik hayattaki değişimler kültürel değişimleri de
zorlamakta, yenileşmelere bağlı yeni kültürel alışkanlıklar doğurmaktadır. İnternet
özellikle son yirmi yılda kültürel değişmeleri meydana getiren en önemli araçlardan
biri haline gelmiştir. Sözlü ve yazılı kültür ortamlarında daha yavaş meydana
gelen kültürel değişimler, elektronik kültür ortamında büyük bir hız kazanmıştır.
Değişimle birlikte yeniden oluşan gelenekler çok daha geniş bir izleyici/dinleyici
kitlesine ulaşmaktadır. Folklor (halk bilimi) da bu değişimlerden etkilenmiş, araştırma
alanını genişletmiş, yeni ve zengin bir inceleme alanı bulmuştur. Folklor
türlerinden fıkra, her dönemde insanları güldüren, düşündüren bir tür olarak toplumda
önemli bir yer tutmuştur. Uzun süre sözlü, sonrasında yazılı, günümüzde
ise öncekilerle beraber elektronik kültür ortamında varlığını sürdüren fıkra; yeni
icra ortamında önemli fonksiyonlar taşımaktadır. Fıkralar insanla ilgili her türlü
konuyu işlemektedir. Bu konulardan biri de insanları, toplumu idare etme, toplumsal
ilişkileri düzenleme sanatı olan siyasettir. Siyaset aynı zamanda fıkralarda en fazla işlenen konulardandır. Bu çalışmanın amacı siyasi fıkraların elektronik
kültür ortamındaki işlevlerini ortaya koymaktır. Bu amaçla çok sayıda internet sitesi
incelenmiştir. Çalışma elektronik ortamdaki siyasi fıkralarla sınırlandırılmıştır.
Sonuçta siyasi fıkraların yeni bağlamda hem geleneği sürdürdüğü hem de yarattığı
yeni ürünlerle dönüştürdüğü görülmüştür. Elektronik kültür ortamı zengin bir fıkra
arşivi niteliğindedir. Fıkralar güçlü tenkit, ince mizah, hikmetli söyleyişlerini sanal
âlemde etkili biçimde sürdürmektedir. Sanal âlem, halk bilimi uzmanları için
geniş ve zengin bir araştırma alanı oluşturmaktadır.
Kaynakça
- Akyüz, Ü. (2009). Siyaset ve ahlak. Yasama dergisi, 11, 93-129.
- Aslan, F. (2011). Sanal kültür ortamında güncellenen Nasreddin Hoca fıkraları. Turkish Studies -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6/4, 39-60.
- Aydemir, U. (2007). Meclis kürsüsünden temel fıkraları: Bağlam merkezli halkbilimi kuramlarıyla bir kültürel analiz denemesi. Millî Folklor, 75, 76-87.
- Ayık, C. (2016). Kutadgu bilig ve siyasetname’de ahlak siyaset ilişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı.
- Bascom, W. R. (2010). Folklorun dört işlevi. (çev. F. Çalış). Halkbiliminde kuramlar ve yaklaşımlar 2. (yay. hzl. M. Ö. Oğuz-S. Gürçayır). Ankara: Geleneksel. 71-86.
- Boratav, P. N. (1999). 100 soruda Türk halk edebiyatı. İstanbul: Gerçek.
- Boratav, P. N. (2017). Halk dilinde hiciv ve mizah. Folklor ve Edebiyat II. Ankara: BilgeSu. 303-307.
- Buğra, G. (2005). Sözlü kültürden yazılı kültüre “fıkra”nın “pazarlama” sektöründe dönüşümü ve fonksiyonları. Millî Folklor, 67, 94-97.
- Çalış, H. Sözlü kültür ortamından internet ortamına fıkralar. 4. Halk Kültürü Alan Araştırmaları Sempozyumu, 8-10 Mart 2010. (http://turkoloji.cu.edu.tr/HALKBILIM /hikmet_calis_ sozlu_kultur_ ortami_internet_fikra.pdf. Erişim Tarihi: 04.02.2019).
- Dundes, A. (1998a). Doku, metin ve konteks. (çev. M. Ekici). Millî Folklor, 38, 106-119.
- Dundes, A. (1998b). Halk kimdir. (çev. M. Ekici). Millî Folklor, 37, 139-153.
- Ekici, M. (2008). Geleneksel kültürü güncellemek üzerine bir değerlendirme. Millî Folklor, 80, 33-38.
- Elaltuntaş, Ö. F. (2018). Türk kültüründe siyaset-halk edebiyatı ilişkisi. Ankara: Sonçağ.
- Gür, N. (2007). Sanal anlatıda eksik kılınmış bir portre: Temel ve hikâyesi. Millî Folklor, 75, 91-94. Kafesoğlu, İ. (2012). Türk millî kültürü. İstanbul: Ötüken.
- Morreal, J. (1998). Gülmede yeni bir teori. (çev. M. Ekici). Millî Folklor, 38, 88-105.
- Öğüt Eker, G. (2006). Gelenekten geleceğe halk edebiyatı. Türk halk edebiyatı el kitabı. (ed. M. Ö. Oğuz). Ankara: Grafiker. 315-329.
- Özdemir, N. (2002). Türkiye’de siyasal parti kültürü. Millî Folklor, 56, 53-74.
- Özden, Ö. (2018). Yalan, yemin ve siyaset: “Hakikat-sonrası” siyasete ilişkin bir soruşturma. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi (Siyaset Bilimi) Anabilim Dalı. Sakaoğlu, S. (2013). Geleneksel fıkra-modern fıkra. Millî Folklor, 97, 70-75.
- Şimşek, E. (2015). Türk halk edebiyatı anlatı türleri içerisinde fıkraların yeri. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 6, 195-234.
- Tan, N. (1999). Folklorumuzda politik fıkralar. Ankara: Folklor Araştırmaları Kurumu.
- Tekin, T. (2010). Orhon yazıtları. Ankara: Türk Dil Kurumu.
- Tufan, Y. (2007). “Uyumsuzluk kuramı” bağlamında sanal ortamda temel fıkraları. Millî Folklor, 75, 108-112. Uslu, M. F. (20 05). Fıkralarda dinsel iktidar örüntüsünün kırılması. Millî Folklor, 67, 109-114.
- Uygun, İ. (2012). Tanrısal ve siyasal iktidara karşı üretilen fıkralarda “dokunma” işlevi. Millî Folklor, 96, 74-83.
- Yıldırım, D. (1998). “Fıkra türü”. Türk Bitiği. Ankara: Akçağ. 221-231. Elektronik kaynaklar http://fikra.gen.tr/index.php?sayfa=mektup&catid=14&fikra_no=2436 (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
- http://www.erenet.net/fikralar.php?op=kategoriler&kategoriid=7 (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
- http://www.fikracim.com (Erişim Tarihi: 15.01.2019).
- http://www.fikradeposu.com (Erişim Tarihi: 16.01.2019).
- http://www.fikralarim.com/siyasetciler.html (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
- http://www.internethaber.com/yildirim-akbulut-fikralari-foto-galerisi-1171061.htm?page=11 (Erişim Tarihi: 15.01.2019).
- https://fikrabul.com/fikrabul/no/27140/en-guzel-erdal-inonu-espirileri.htm (Erişim Tarihi: 16.01.2019).
- https://fikraburda.wordpress.com/category/politika-fikralari/ (Erişim Tarihi: 15.01.2019).
- https://www.fikra.in/politik-fikralar/desme.html (Erişim Tarihi: 04.02.2019).
- https://www.sihirlihikaye.com/siyasi-fikralar.html (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
- https://www.uludagsozluk.com/k/komik-siyasi-f%C4%B1kralar/ (Erişim Tarihi: 14.01.2019).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sanat ve Edebiyat |
| Bölüm | Derleme Makaleleri -Compilation Articles |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ağustos 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 25 Sayı: 99 |
Derginin yayım dili Türkçe ve İngilizce’dir, ayrıca Türkçe de olsa tüm basılan makalelerin başlık, öz ve anahtar sözcükleri İngilizce olarak da makalede bulunur. Hakemlerden onay almış Türkçe makaleler için 750-1000 sözcükten oluşan genişletilmiş özet (extended summary) gereklidir. Elektronik çeviriler kabul edilmez.
Dergi TR-Dizin, Web of Science (ESCI), DOAJ ile diğer pek çok dizin tarafından taranmaktadır. Scimagoe quartile değeri: Q2 'dir:
TR DIZIN 2020 Etik Kriterleri kapsamında, dergimize 2020 yılından itibaren etik kurul izni gerektiren çalışmalar için makalenin yöntem bölümünde ilgili Etik Kurul Onayı ile ilgili bilgilere (kurul-tarih-sayı) yer verilmesi gerekecektir. Bu nedenle dergimize makale gönderecek olan yazarlarımızın ilgili kriteri göz önünde bulundurarak makalelerini düzenlemeleri önemle rica olunur.
Alan Editörleri/ Field Editörs
Halkbilimi/Folklore
Prof.Dr. Hande Birkalan-Gedik (JohannWolfgang-Goethe İniversitet-birkalan-gedik@m.uni-frankfurt.de)
Prof.Dr. Ali Yakıcı (Gazi Üniversitesi-yakici@gazi.edu.tr)
Prof.Dr. Aynur Koçak (Yıldız Teknik Üniversitesi-nurkocak@yildiz.edu.tr)
Prof.Dr. Işıl Altun ( (Regensburg Üniversitesi/Kocaeli Üniversitesi-İsil.Altun@zsk.uni-regensburg.de)
Edebiyat/Literature
Prof.Dr. Abdullah Uçman (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi -emekli-29 MayısÜniversitesi-abdullahucman@29mayis.edu.tr
Prof. Dr. Ramazan Korkmaz (Ardahan Üniversitesi-emekli-Kafkasya Üniversiteler Birliği -KÜNİB-r_korkmaz@hotmail.com)
Prof.Dr. Emel Kefeli (Marmara Üniversitesi-emekli-İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi-ayseemelkefeli @gmail.com)
Antropoloji/Anthropology
Prof.Dr. Hanife Aliefendioğlu (Doğu Akdeniz Üniversitesi-hanife.aliefendioglu@emu.edu.tr)
Prof. Dr. Şebnem Pala Güzel (Başkent Üniversitesi-sebnempa@baskent.edu.tr)
Prof.Dr. Derya Atamtürk Duyar (İstanbul Üniversitesi-datamturk@istanbul.edu.tr)
Prof.Dr. Meryem Bulut (Ankara Üniversitesi-meryem.bulut@gmail.com)
Dil-Dilbilim/Language-Linguistics
Prof.Dr. Nurettin Demir (Hacettepe Üniversitesi-demir@hacettepe.edu.tr)
Prof. Dr. Aysu Erden (Maltepe Üniversitesi-aysuerden777@gmail.com)
Prof.Dr. Sema Aslan Demir (Hacettepe Üniversitesi-semaaslan@hacettepe.edu.tr)