Öz
Retorik, klasik mantık biliminin ele aldığı sanatlardan birisidir. Klasik mantığın kurucusu
Aristoteles, retoriği belli bir durumda var olan inandırma yollarını kullanma yetisi olarak
tanımlamaktadır. Buna göre muhatabı ikna eden veya etmeye çalışan önermeler, çıkarımlar,
argümanlar veya göstergeler (söz-yazı/sözlü-yazılı metin, resim, reklam, mimik, vb.)
aslında retoriktir.
Retoriğin asıl maksadı, muhatabı ikna etmektir. Dolayısıyla çeşitli türdeki akıl yürütmelerden
oluşan retorik, muhatabın karar vermesinde etkili bir sanat olarak tatbik edilir.
Bu çalışmada hem gündelik hayatta hem de dini, felsefi ve bilimsel her alanda kullanılan
retoriğin ve iknanın tanımı, retorikte iknanın olabilmesi için hangi kanıtlama/ikna
etme/inandırma yollarının kullanılması gerektiği üzerinde kısaca duruldu. Esas itibariyle
Aristoteles’in ifade ettiği ikna etme yollarından ethosun tanımı, kullanımı ve kanıt değeri
incelendi.
Kaynakça
- • Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1988.
- • Aristoteles, Retorik, Çev. Mehmet H. Doğan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1995.
- • Baba, Coşkun, “Retorik Ve Kanıtlama, İkna Etme, İnandırma İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta, 2017.
- • Bal, Metin, “Aristoteles’e Göre Retorik”, Özne Kitap (Kitap:11-12, Güz 2009, Bahar 2010), Atalay Matbaası, Ankara, ss. 183-193.
- • Benjamin, James, Principles, Elements and Types of Persuasion, Wadsworth Publishing, Pennsylvania, 1997.
- • Bilgin, Nuri, Sosyal Psikoloji Sözlüğü, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2003.
- • Çaldak, Hüseyin, “Mantık Sanatı Ve Faydaları”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. V/I, 2001, ss. 415-421.
- • Çelgin, Güler, Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2010.
- • Cevizci, Ahmet, Paradigma Felsefe Terimleri Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2005.
- • Coşkun, Abdulkadir, İbn Sînâ’da Retorik, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2014.
- • Derin, Necmi, “Mantıkta İçeriğin Önemi” İslâmî İlimler Dergisi, Yıl: 5, S. 2, Güz 2010 ss. 113-129.
- • Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İz Yayıncılık-Yeni Şafak Gazetesi, İstanbul, 1996.
- • Eken, İhsan, Reklamda Absürtlüğün Etkileri: Bilişsel Tepkilerin Yön Verici Rolü, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2011.
- • Erdemci, Cemalettin, “Kelam İlminde Haberin Epistemolojik Değeri”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c. 6, S. 4, 2006, ss. 153-176.
- • Güçlü, Abdülbaki, vd., Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2008.
- • Hacınebioğlu, İsmail Latif, Argümanda Kavramsal ve Yargısal Açıdan Mantıksal Analiz, Nokta Digital Yayınları, Isparta, 2014.
- • Hovland, Carl I. ve Weiss, Walter, “The influence of source credibility on communication effectiveness”, Public Opinion Quarterly 15, 1951, ss. 635-650.
- • İbn Sînâ, el-Hitabe Min Kitabiş-Şifa, Thk. Ahmed Fuad el-İhvani, Abdurrahman Bedevi, c. IV, Kahire, 1966.
- • Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, Evrim Yayınevi, İstanbul, 2014.
- • Kömürcü, Kamil, “Antik Yunan’da Retorik Algısı”, Felsefe Dünyası (2014/1), S. 51, ss. 113-131.
- • Meyer, Michel, Retorik, Çev. İsmail Yerguz, Dost Kitabevi, Ankara, 2009.
- • Otan, Demet, “Türkçede İkna Söylemi: Sözbilimsel Soruların Söylem-Edimbilimsel İşlevleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2010.
- • Sarı, Mevlüt, El-Mevarid Türkçe Arapça Lügat, Gonca Yayınevi, İstanbul, 1991.
- • Sönmez, Aykar, Batı Retoriğinin Genel Terimleri Üzerine Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2008.
- • Türkan, Özkan, İkna ve Uzlaşma Sanatı, Hayat Yayıncılık, İstanbul, 2000.
- • Türkçe Sözlük, T.D.K Yayınları, “İkna Maddesi”, http://www. tdk.gov.tr. (04.03.2015).
- • Wıllıams, James D. (ed.), An Introduction to Classical Rhetoric: Essential Readings, Oxford, Wıley-Blackwell Publication, 2009.
- • Yaran, Cafer Sadık, İnformel Mantık, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2011.
- • Yüksel, Ahmet Halûk, vd., İkna Edici İletişim, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2012.
- • Zıllıoğlu, Merih ve Yüksel, Ahmet Halûk, İletişim Bilgisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2005.
Öz
Rhetoric is one of the arts of classical logic. Aristotle, the founder of classical logic, describes
rhetoric as the ability to use the means of conviction in a particular situation. Accordingly,
the propositions, inferences, arguments, orindicators (speech-writing / verbal-written
text, picture, advertisement, mimic, etc.) that actually persuade or engage the subject
are actually rhetorical.
The main purpose of rhetoric is to persuade the interlocutor. Therefore, the rhetoric what
composed of various types of reasoning is applied as an effective art in the decision of
the interlocutor. In this study, İt was shortly emphasized that the definition of rhetoric
and persuasion used in daily life and religion, philosophical and scientific fields, what
evidence / persuasion / persuasion ways should be used to have persuasion in rhetoric.
Essentially, the definition, use, and evidence of ethos is examined through the persuasion
method sexpressed by Aristotle.
Kaynakça
- • Akarsu, Bedia, Felsefe Terimleri Sözlüğü, İnkılâp Kitabevi, İstanbul, 1988.
- • Aristoteles, Retorik, Çev. Mehmet H. Doğan, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1995.
- • Baba, Coşkun, “Retorik Ve Kanıtlama, İkna Etme, İnandırma İlişkisi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta, 2017.
- • Bal, Metin, “Aristoteles’e Göre Retorik”, Özne Kitap (Kitap:11-12, Güz 2009, Bahar 2010), Atalay Matbaası, Ankara, ss. 183-193.
- • Benjamin, James, Principles, Elements and Types of Persuasion, Wadsworth Publishing, Pennsylvania, 1997.
- • Bilgin, Nuri, Sosyal Psikoloji Sözlüğü, Bağlam Yayınları, İstanbul, 2003.
- • Çaldak, Hüseyin, “Mantık Sanatı Ve Faydaları”, C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. V/I, 2001, ss. 415-421.
- • Çelgin, Güler, Eski Yunanca-Türkçe Sözlük, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2010.
- • Cevizci, Ahmet, Paradigma Felsefe Terimleri Sözlüğü, Paradigma Yayıncılık, İstanbul, 2005.
- • Coşkun, Abdulkadir, İbn Sînâ’da Retorik, Litera Yayıncılık, İstanbul, 2014.
- • Derin, Necmi, “Mantıkta İçeriğin Önemi” İslâmî İlimler Dergisi, Yıl: 5, S. 2, Güz 2010 ss. 113-129.
- • Doğan, Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İz Yayıncılık-Yeni Şafak Gazetesi, İstanbul, 1996.
- • Eken, İhsan, Reklamda Absürtlüğün Etkileri: Bilişsel Tepkilerin Yön Verici Rolü, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul, 2011.
- • Erdemci, Cemalettin, “Kelam İlminde Haberin Epistemolojik Değeri”, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, c. 6, S. 4, 2006, ss. 153-176.
- • Güçlü, Abdülbaki, vd., Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 2008.
- • Hacınebioğlu, İsmail Latif, Argümanda Kavramsal ve Yargısal Açıdan Mantıksal Analiz, Nokta Digital Yayınları, Isparta, 2014.
- • Hovland, Carl I. ve Weiss, Walter, “The influence of source credibility on communication effectiveness”, Public Opinion Quarterly 15, 1951, ss. 635-650.
- • İbn Sînâ, el-Hitabe Min Kitabiş-Şifa, Thk. Ahmed Fuad el-İhvani, Abdurrahman Bedevi, c. IV, Kahire, 1966.
- • Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, Evrim Yayınevi, İstanbul, 2014.
- • Kömürcü, Kamil, “Antik Yunan’da Retorik Algısı”, Felsefe Dünyası (2014/1), S. 51, ss. 113-131.
- • Meyer, Michel, Retorik, Çev. İsmail Yerguz, Dost Kitabevi, Ankara, 2009.
- • Otan, Demet, “Türkçede İkna Söylemi: Sözbilimsel Soruların Söylem-Edimbilimsel İşlevleri”, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2010.
- • Sarı, Mevlüt, El-Mevarid Türkçe Arapça Lügat, Gonca Yayınevi, İstanbul, 1991.
- • Sönmez, Aykar, Batı Retoriğinin Genel Terimleri Üzerine Bir Araştırma, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İzmir, 2008.
- • Türkan, Özkan, İkna ve Uzlaşma Sanatı, Hayat Yayıncılık, İstanbul, 2000.
- • Türkçe Sözlük, T.D.K Yayınları, “İkna Maddesi”, http://www. tdk.gov.tr. (04.03.2015).
- • Wıllıams, James D. (ed.), An Introduction to Classical Rhetoric: Essential Readings, Oxford, Wıley-Blackwell Publication, 2009.
- • Yaran, Cafer Sadık, İnformel Mantık, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2011.
- • Yüksel, Ahmet Halûk, vd., İkna Edici İletişim, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2012.
- • Zıllıoğlu, Merih ve Yüksel, Ahmet Halûk, İletişim Bilgisi, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir, 2005.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Felsefe |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Temmuz 2018 |
| Gönderilme Tarihi | 1 Mayıs 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Sayı: 67 |
- Makale Dosyaları
Felsefe Dünyası Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.