Öz
All over the world, women's quest for rights, the struggle for equality, and their legal rights are a topic that has been discussed from the past to the present, and they remain up-to-date. Ottoman Woman, on the other hand, has an important place among women's studies as it is a subject that is frequently discussed and has different claims and approaches. We see the influence of orientalist and ideological approaches in some domestic and foreign studies on Ottoman woman. In the aforementioned discourses, Ottoman women are expressed as people who live behind closed doors, behind the contemporary European women, and who are deprived of rights and law. In order to understand the current situation of Ottoman women, it should be compared with contemporary European women. However, what was the situation of European women when we observed that Ottoman women were not compared with their contemporary Western women in studies conducted to date? Based on this question, we aimed to reveal the socio-economic position of Ottoman women. In our study, besides questioning the orientalist approach, it will be tried to reveal the socio-economic status of the European women, whose lives and rights are seen as a role model in the innovations that are called "Western" in the Ottoman society. Thus, we tried to evaluate the Ottoman woman from a socio-economic perspective, with a comparative and different perspective, rather than the repetitive Ottoman woman profile.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aksın, A. (2016). 19. Yüzyılda Osmanlıda Bir Kadın Cinayetinin Anatomisi ve Kadın Cinayetleri. Geçmişten Günümüze Şehir ve Kadın, Samsun.
- Aksın, A., Baytimur, S. O. (2018). Toplumsal Suçlar ve Cezalar (1789- 1839). XVII. Türk Tarih Kongresi, IV. Cilt, I. Kısım, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 395-430.
- Akyılmaz, G. (2017). Osmanlı Devleti’nde Kadınların Mülkiyet Hakları ve Karşılaştıkları Hukuki Sorunlar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 326-364.
- Akyüz, J. (2007) Osmanlı Kadınlarının Hukuksal Haklarını Kullanımı Hakkında Bazı Değerlendirmeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 6, 76-91.
- Alter, G. C. (1991). New Perspectives on European Marriage in the Nineteenth Century. Journal of Family History, 16(1), 1-5.
- Atar, F. (2007). Nikâh, DİA, TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 33), İstanbul.
- Aydın, M. A. (1992). Osmanlılarda Aile Hukukunun Tarihi Tekâmülü. Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Ankara, 434-455.
- Baytimur, S., O. (2011). Osmanlı Devleti’nde Hapis ve Sürgün Cezaları (1791-1808). (Yayımlanmamış doktora tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Elazığ.
- Cin, H. (1988). İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
- Çabuk, F. (2020). 19. Yüzyılda Osmanlı Toplumunda Zina: Bazı Zina Vakalarında İşlenen Cinayetler Üzerine Bir Değerlendirme. İnsan&İnsan, 7(23), 1-19.
- Çalışkan, İ. (1990). İslam Hukukunda Ceza Kavramı ve Hadd Cezaları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Fakültenin Kuruluşunun 40. Yıl Özel Sayısı), 31, 367-397.
- Deere, C. D. (2005). Liberalism and Married Women’s Property Rights in Nineteenth- Century Latin America. Hispanic American Historical Review 85(4), 2-70.
- Demir, A. (2012). Hukuk Tarihimiz Açısından Fatih Sultan Mehmet. I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi (21-22 Aralık 2012), 117-136.
- Dinç, G. (2005). Şer’iyye Sicillerine Göre XIX. Yüzyıl Ortalarında Antalya’da Ailenin Sosyo-Ekonomik Durumu. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi (OTAM), 17(17), 1-19.
- Erdem, M. (1997). İlahi Dinlerin Kutsal Kitaplarında Helal ve Haram Anlayışı Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 151-173.
- Gerber, H. (1980). Social and Economic Position of Women in an Ottoman City, Bursa 1600–1700. International Journal of Middle Eastern Studies, Cambridge University Press, 12, 231-244.
- Jones, S. B. A. (2004). A Comparison Of The Status Of Widows In Eighteenth-Century England And Colonial America, Master Thesis, University Of North Texas.
- Kırlı, E. (2010). Tanzimat Sonrası Fuhuş Hadisesine Yaklaşımda Yaşanan Değişim. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12), 39-51.
- King, R. F. (1998). Rape in England 1600-1800: Trials, Narratives And The Question Of Consent. University of Durham for the degree of Master of Arts in Social Sciences, England.
- Konan, B. (2008). Osmanlı Devleti’nde Çocuk Düşürme Suçu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 57(4), 319-335.
- Konan, B. (2011). Osmanlı Hukukunda Tecavüz Suçu. Otam Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 29(29), 150-172.
- Kurnaz, Ş. (2015). Yenileşme Sürecinde Türk Kadını (1839-1923). Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Laite, J. (2012). Common Prostitutes and Ordinary Citizens Commercial Sex in London, 1885-1960. Cambridge University Press.
- Laurance, A. (2009). Women and the Transmission of Property Inharitance in the British Isles in the 17th Century. Dix-septieme Siecle, 244 (3), 435-450.
- Menekşe, Ö. (2003). Osmanlı’da Zina Cezası Olarak Recm. Marife, 3(2), 7-18.
- Pluskota, M. (2018). Prostitution and Social Control in Eighteenth-Century Ports. London and New York: Routledge.
- Sabev, O., (Salih O.). (2016). Ahlakın Arka Sokakları: 18. Yüzyıl Osmanlı İstanbul’unda Fuhuş ve Ceza. IV. Uluslararası Osmanlı İstanbul’u Sempozyumu Bildirileri, (20-22 Mayıs).
- Simonton, D. (2006). The Routledge History of Women in Europe Since 1700. Routledge.
- Steinberg, J. (2015). The Seven Deadly Sins Of Prostitution: Perceptions Of Prostitutes And Prostitution In Eighteenth-Century London. Department of History Faculty of Arts University of Ottawa, Canada.
- Temiz, Y. (2014). Türk İslam Hukukundan Günümüze “Zina”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 489-514.
- Witte, Jr. J. (2016). Prosecuting Polygamy in Early Modern England. Texts and Contexts in Legal History: Essays in Honor of Charles Donahue (Berkeley, CA: Robbins Collection).
- Yılmaz, C., Yılmaz, H. (2018). Hammurabi Ur-Nammu ve Hitit Kanunlarında “Kadın” Üzerine Mukayeseli Bir Bakış. Rıfat Özdemir’e Armağan, İstanbul, Hiperyayın, s. 34-48.
Öz
Tüm dünyada kadınların hak arayışı, eşitlik mücadelesi, hukuki hakları geçmişten günümüze tartışılagelen bir konu olmakla güncelliğini korumaktadır. Osmanlı Kadını ise, üzerinde sıklıkla tartışılan, farklı iddiaların ve yaklaşımların olduğu bir konu olmakla kadın çalışmaları arasında önemli bir yere sahiptir. Osmanlı kadınına dair yapılan bazı yerli ve yabancı çalışmalarda oryantalist ve ideolojik yaklaşımların etkisini görmekteyiz. Osmanlı kadını söz konusu söylemlerde, çağdaşı Avrupa kadınının gerisinde, kapalı kapılar ardında yaşayan, hak ve hukuktan yoksun kimseler olarak ifade edilmektedir. Osmanlı kadınının mevcut durumunun anlaşılabilmesi için çağdaşı Avrupalı kadınlar ile mukayese edilmesi gerekmektedir. Ancak bugüne kadar yapılan çalışmalarda Osmanlı kadınının çağdaşı Batılı kadınlarla mukayese edilmediğini gözlemlediğimizde, Avrupalı kadının durumu neydi? sorusundan hareketle Osmanlı kadınının sosyo-ekonomik konumunu ortaya koymayı hedefledik. Çalışmamızda, oryantalist yaklaşımın sorgulanmasının yanı sıra, Osmanlı toplumunda “Batılı” diye tabir edilen, yapılan yeniliklerde, yaşamları ve hakları rol model olarak görülen Avrupa kadınının sosyo-ekonomik açıdan statüsü ortaya konmaya çalışılacaktır. Böylece birbirini tekrar eden Osmanlı kadını profilinden ziyade, mukayeseli ve farklı bir bakış açısıyla, Osmanlı kadınını sosyo-ekonomik açıdan değerlendirmeye çalıştık.
Anahtar Kelimeler
Osmanlı Kadını, Avrupalı Kadın, Eşitlik, Hak, Toplumsal Cinsiyet
Kaynakça
- Aksın, A. (2016). 19. Yüzyılda Osmanlıda Bir Kadın Cinayetinin Anatomisi ve Kadın Cinayetleri. Geçmişten Günümüze Şehir ve Kadın, Samsun.
- Aksın, A., Baytimur, S. O. (2018). Toplumsal Suçlar ve Cezalar (1789- 1839). XVII. Türk Tarih Kongresi, IV. Cilt, I. Kısım, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, s. 395-430.
- Akyılmaz, G. (2017). Osmanlı Devleti’nde Kadınların Mülkiyet Hakları ve Karşılaştıkları Hukuki Sorunlar. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 326-364.
- Akyüz, J. (2007) Osmanlı Kadınlarının Hukuksal Haklarını Kullanımı Hakkında Bazı Değerlendirmeler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 6, 76-91.
- Alter, G. C. (1991). New Perspectives on European Marriage in the Nineteenth Century. Journal of Family History, 16(1), 1-5.
- Atar, F. (2007). Nikâh, DİA, TDV İslam Ansiklopedisi, (Cilt: 33), İstanbul.
- Aydın, M. A. (1992). Osmanlılarda Aile Hukukunun Tarihi Tekâmülü. Sosyo-Kültürel Değişme Sürecinde Türk Ailesi, Ankara, 434-455.
- Baytimur, S., O. (2011). Osmanlı Devleti’nde Hapis ve Sürgün Cezaları (1791-1808). (Yayımlanmamış doktora tezi), Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı, Elazığ.
- Cin, H. (1988). İslam ve Osmanlı Hukukunda Evlenme. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
- Çabuk, F. (2020). 19. Yüzyılda Osmanlı Toplumunda Zina: Bazı Zina Vakalarında İşlenen Cinayetler Üzerine Bir Değerlendirme. İnsan&İnsan, 7(23), 1-19.
- Çalışkan, İ. (1990). İslam Hukukunda Ceza Kavramı ve Hadd Cezaları. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Fakültenin Kuruluşunun 40. Yıl Özel Sayısı), 31, 367-397.
- Deere, C. D. (2005). Liberalism and Married Women’s Property Rights in Nineteenth- Century Latin America. Hispanic American Historical Review 85(4), 2-70.
- Demir, A. (2012). Hukuk Tarihimiz Açısından Fatih Sultan Mehmet. I. Türk Hukuk Tarihi Kongresi (21-22 Aralık 2012), 117-136.
- Dinç, G. (2005). Şer’iyye Sicillerine Göre XIX. Yüzyıl Ortalarında Antalya’da Ailenin Sosyo-Ekonomik Durumu. Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi (OTAM), 17(17), 1-19.
- Erdem, M. (1997). İlahi Dinlerin Kutsal Kitaplarında Helal ve Haram Anlayışı Üzerine Bir Araştırma. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 37(1), 151-173.
- Gerber, H. (1980). Social and Economic Position of Women in an Ottoman City, Bursa 1600–1700. International Journal of Middle Eastern Studies, Cambridge University Press, 12, 231-244.
- Jones, S. B. A. (2004). A Comparison Of The Status Of Widows In Eighteenth-Century England And Colonial America, Master Thesis, University Of North Texas.
- Kırlı, E. (2010). Tanzimat Sonrası Fuhuş Hadisesine Yaklaşımda Yaşanan Değişim. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(12), 39-51.
- King, R. F. (1998). Rape in England 1600-1800: Trials, Narratives And The Question Of Consent. University of Durham for the degree of Master of Arts in Social Sciences, England.
- Konan, B. (2008). Osmanlı Devleti’nde Çocuk Düşürme Suçu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 57(4), 319-335.
- Konan, B. (2011). Osmanlı Hukukunda Tecavüz Suçu. Otam Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 29(29), 150-172.
- Kurnaz, Ş. (2015). Yenileşme Sürecinde Türk Kadını (1839-1923). Ötüken Neşriyat, İstanbul.
- Laite, J. (2012). Common Prostitutes and Ordinary Citizens Commercial Sex in London, 1885-1960. Cambridge University Press.
- Laurance, A. (2009). Women and the Transmission of Property Inharitance in the British Isles in the 17th Century. Dix-septieme Siecle, 244 (3), 435-450.
- Menekşe, Ö. (2003). Osmanlı’da Zina Cezası Olarak Recm. Marife, 3(2), 7-18.
- Pluskota, M. (2018). Prostitution and Social Control in Eighteenth-Century Ports. London and New York: Routledge.
- Sabev, O., (Salih O.). (2016). Ahlakın Arka Sokakları: 18. Yüzyıl Osmanlı İstanbul’unda Fuhuş ve Ceza. IV. Uluslararası Osmanlı İstanbul’u Sempozyumu Bildirileri, (20-22 Mayıs).
- Simonton, D. (2006). The Routledge History of Women in Europe Since 1700. Routledge.
- Steinberg, J. (2015). The Seven Deadly Sins Of Prostitution: Perceptions Of Prostitutes And Prostitution In Eighteenth-Century London. Department of History Faculty of Arts University of Ottawa, Canada.
- Temiz, Y. (2014). Türk İslam Hukukundan Günümüze “Zina”. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 5(2), 489-514.
- Witte, Jr. J. (2016). Prosecuting Polygamy in Early Modern England. Texts and Contexts in Legal History: Essays in Honor of Charles Donahue (Berkeley, CA: Robbins Collection).
- Yılmaz, C., Yılmaz, H. (2018). Hammurabi Ur-Nammu ve Hitit Kanunlarında “Kadın” Üzerine Mukayeseli Bir Bakış. Rıfat Özdemir’e Armağan, İstanbul, Hiperyayın, s. 34-48.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Tarih |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Mayıs 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 17 Aralık 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 33 Sayı: 2 |
