Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

DİYARBAKIRLI AHMEDÎ'NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 4, 155 - 167, 27.10.2017

Ayşe Sağlam

https://doi.org/10.20322/littera.339810

Öz

Anlatma esasına
bağlı edebî metinler, bir anlatıcı vasıtasıyla okuyucuyla buluşur. Kurulan itibari dünyadaki her türlü ayrıntı,
anlatıcının bakış açısıyla okuyucuya aktarılır. 
Anlatıcı, kurmaca âlemde cereyan eden hadiseleri, şahısları, mekânı,
eşyaları kısaca söz konusu itibari âlemdeki her türlü detayı okuyucuya
aktarırken bazı roller üstlenir. Birtakım değerlerin savunuculuğunu
yapabileceği gibi okuyucuyu bazı yanlışlardan alıkoymaya çalışan bir mürşit
tavrı da takınabilir. Okuyucunun kişiler ve hadiseler karşısında sergileyeceği
tutum da büyük oranda onun yönlendirmelerine bağlıdır. Yer yer okuyucuyla
konuşmak, ona nasihat etmek ve uyarılarda bulunmak onun en belirgin
özelliklerindendir. Yukarıda sözü edilen geleneksel anlatıcı tipine modern anlatı
metinlerinde pek rastlanmasa da özellikle klasik Türk edebiyatı nazım
şekillerinden olan mesnevilerde çokça rastlamak mümkündür. Örneğin, 18. yüzyıl
klasik Türk edebiyatı şairlerinden Diyarbakırlı
Ahmedî’nin (1689-1760) “Yusuf u Züleyha” mesnevisinde anlatıcının hikâyeyi
sunarken farklı birçok rol üstlendiği görülmüştür. Geleneksel özelliklerle
donanan anlatıcı; açıklama,
bilgilendirme, yönlendirme, uyarma, hazırlama gibi rollerle okuyucunun
karşısına çıkar. Okuyucuyla sohbet etmek, ona öğüt vermek, sık sık olay akışını
keserek araya yorumlar sıkıştırmak onun en çok sergilediği tavırlar arasındadır.
Kimliğini gizleme ihtiyacı duymayacak kadar pervasız olan anlatıcı, Ahmedî’nin kendi
şahsiyetini yansıtır. 

Anahtar Kelimeler

Diyarbakırlı Ahmedî Yûsuf u Züleyhâ mesnevi anlatıcı

Kaynakça

  • Aktaş, Ş. (2013). Anlatma Esasına Bağlı Edebî Metinlerin Tahlili. Ankara: Kurgan Edebiyat Yayınları. Ayan, Gönül (1995). Ahmed Mürşidî (Ahmedî) Eyyûb Peygamber Kıssası. Konya: Emek Matbaacılık. Boynukara, Hasan (1997). Modern Eleştiri Terimleri Boğaziçi Yayınları, İstanbul. Çetin, N. (2012). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap. Çetişli, İ. (2004). Metin Tahlillerine Giriş II Hikâye-Roman-Tiyatro. Ankara: Akçağ Yayınları. Dervişcemaloğlu, Bahar (2014). Anlatıbilime Giriş, Dergah Yayınları, İstanbul. Dervişcemaloğlu, Bahar (2010). Gerard Genette’e Göre Anlatı Söylemi, www.ege-edebiyat.org (ET: 12.09.2017). Devellioğlu, F. (2004). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. Kadıoğlu, İdris (2014). Ali Emiri Efendi Tezkire-i Şu‘arâ-yı Âmid. Ankara: Sonçağ Yayınları. Kadıoğlu, İdris (2005). Diyarbakırlı Ahmedî Yûsuf u Züleyhâ (İnceleme, Metin, Dizin-Sözlük), Öz Serhat Yayıncılık, Malatya.
Toplam 1 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Bölüm Makaleler
Yazarlar

Ayşe Sağlam

Yayımlanma Tarihi 27 Ekim 2017
Gönderilme Tarihi 25 Eylül 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 3 Sayı: 4

Kaynak Göster

APA Sağlam, A. (2017). DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, 3(4), 155-167. https://doi.org/10.20322/littera.339810
AMA Sağlam A. DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature. Ekim 2017;3(4):155-167. doi:10.20322/littera.339810
Chicago Sağlam, Ayşe. “DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN ‘YÛSUF U ZÜLEYHÂ’ MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature 3, sy. 4 (Ekim 2017): 155-67. https://doi.org/10.20322/littera.339810.
EndNote Sağlam A (01 Ekim 2017) DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature 3 4 155–167.
IEEE A. Sağlam, “DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN ‘YÛSUF U ZÜLEYHÂ’ MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ”, Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, c. 3, sy. 4, ss. 155–167, 2017, doi: 10.20322/littera.339810.
ISNAD Sağlam, Ayşe. “DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN ‘YÛSUF U ZÜLEYHÂ’ MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature 3/4 (Ekim 2017), 155-167. https://doi.org/10.20322/littera.339810.
JAMA Sağlam A. DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature. 2017;3:155–167.
MLA Sağlam, Ayşe. “DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN ‘YÛSUF U ZÜLEYHÂ’ MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ”. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature, c. 3, sy. 4, 2017, ss. 155-67, doi:10.20322/littera.339810.
Vancouver Sağlam A. DİYARBAKIRLI AHMEDÎ’NİN “YÛSUF U ZÜLEYH” MESNEVİSİNDE ANLATICININ KONUMU VE İŞLEVLERİ. Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature. 2017;3(4):155-67.
 Kapak Resmi İndir
Makaleler sisteme yüklenmeden önce intihal yazılımı aracılığıyla taranıp intihal raporu ile birlikte sisteme yüklenmelidir. Rapordaki benzerlik indeksinin %20'nin altında olması gerekmektedir.

İlgi, katkı ve desteğiniz için teşekkür eder, iyi çalışmalar dileriz.