Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi

Alan yazında araştırma görevlilerinin mesleklerini nasıl algıladıklarının yeterince bilinmediği
vurgulanmıştır. Günümüze kadar yapılan çalışmalarda araştırma görevlilerinin mesleklerini
nasıl anlamlandırdıkları fenomenolojik araştırma deseni ile henüz incelenmemiştir. Literatürdeki
eksikliği gidermeyi amaçlayan bu çalışmada, araştırma görevlilerinin kendi yaşantı ve
deneyimlerine dayalı olarak araştırma görevlisi olmanın anlamı incelenmiştir. Fenomenolojk
araştırma deseni ile yürütülmüş olan çalışma, araştırma görevlilerinin mesleğe yönelik algılarını
ve çalışma hayatında yaşadıkları deneyimleri nasıl anlamlandırdıklarını ortaya koyması açısından
önemlidir. Araştırmanın katılımcı grubu, eğitim fakültesinde araştırma görevlisi olarak çalışan
10 kişiden oluşmaktadır. Araştırma verileri açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış
görüşme tekniği kullanılarak toplanmıştır. Görüşmede katılımcıların verdikleri cevaplara bağlı
olarak sonda soruları da sorulmuştur. Fenomenolojik çalışmada incelenen araştırma konusuna
ilişkin katılımcıların deneyimlerinin özüne ve yapısına ulaşmak hedeflenmektedir. Bu nedenle,
katılımcıların araştırma görevlisi olma deneyimlerinin özünü ve yapısını açığa çıkarmak
amacıyla verilerin analizinde ‘parantezleme’,‘fenomenolojik redüksiyon’,‘imgesel çeşitleme’ ve
‘anlam ve özlerin sentezlenmesi’ olmak üzere dört aşamalı bir süreç takip edilmiştir. Verilerin
analizi sonucunda eğitim fakültesinde araştırma görevlisi olma fenomeninin yapısını ve özünü
birbiriyle ilişkili altı bileşenin oluşturduğu tespit edilmiştir. Deneyimin yapısını oluşturan bu
bileşenler veya özler; araştırma görevlilerinin (1) istismar edilmesi, sekreterlik ve angarya işler
yapması, (2) akademik baskıyla karşılaşması, (3) ekonomik sıkıntılarla yüzleşmesi, (4) motivasyon
kaybı yaşaması, (5) akademik kariyer yapması ve (6) akademik gelişim sağlamasıdır. Araştırma
görevlileri, görev tanımlarında olmadığı halde evrak ve angarya işleri yaptıklarını, hocaların
yerine derslere girdiklerini ve onların özel işlerini yaptıklarını, bu durumun kendilerini rahatsız
ettiğini ve kullanıldıklarını düşündüklerini belirtmişlerdir. Araştırma görevlilerinin akademik
çalışmalarında da yeterince özgürce hareket edemedikleri, çalışmalarında baskı ve müdahale ilekarşılaştıkları, özel ve mesleki hayatlarında ekonomik sorunlarla karşılaştıkları, tüm bu sorunların
kendilerinde motivasyon kaybına neden olduğu belirlenmiştir. Araştırma görevlilerinin
mesleklerinde edindikleri deneyimlerin, akademik kimlik inşa etme sürecinde önemli bir rol
oynadığı tespit edilmiştir. Son olarak akademik kariyer ve bilimsel çalışmalar yapmanın araştırma
görevlilerine mutluluk verdiği, onların akademik gelişimlerine katkıda bulunduğu tespit edilmiştir.