Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi

Öz

20. yüzyılın önemli etik kuramcılarından Emmanuel Levinas, Batı düşüncesindeki Öteki ihmalinin kökeninin Aynı’yı önceleyen özdeşlik metafiziği olduğunu savunmuştur. Bu yadsıyıcı ihmalin reddi için felsefi hareket noktasını tümüyle değiştirmiş ve ontolojiyi değil, etiği ilk felsefe olarak kabul etmiştir. Öteki’ni Aynı’ya öncelediği etik teorisi bu nedenle “öteki etiği” olarak tanımlanırken, kendisi de “öteki’nin filozofu” olarak tanınmıştır. Levinas’ın tezleriyle temellenen Öteki etiği, çağın felsefi gündeminde oldukça yoğun bir ilgi görmekle beraber birçok yeni tartışma alanları da açmıştır. Öteki etiğine en keskin eleştiriler, aynı kıta geleneğine mensup Alain Badiou’dan gelmiştir. Badiou, ötekiliğin felsefi bir kategori olarak değerlendirilmesine ve Öteki’ne karşı merhamet retoriği ile etik kuramsallaştırma çabalarına karşı çıkmıştır. Tek sahici etik olarak gördüğü hakikat etiğini, kaba bir sosyolojiye dayandığını düşündüğü öte- ki etiğinin tam karşıtı bir konuma yerleştirmiştir. Bu çalışmada Levinas’ın öteki etiği ile Badiou’nun hakikat etiğinin bazı temel sorun ve kavramları diyakritik bir yorumlama yöntemiyle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çerçevede özellikle “ötekilik ve conatus essendi” nosyonları üzerinde durulmuştur. Levinas ve Badiou’nun kuramlarının analizindeki temel amaç, indirgemeci bir kategorizasyona gitmek değil; radikal bir felsefi hamle yaparak klasik etik teorilerinden bir kopuş gerçekleştiren iki filozofun keskin ayrış- malarının felsefi anlamını sorgulamaya çalışmak ve alternatif düşünme tarzlarını tartışmaya açmaktır.