Öz
Değerler, içinde yaşanılan toplumun maddi manevi kültürel olgularını kapsayan ve toplumu ideal olana yönlendiren niteliklerdir. Toplumsal kültürün esasını oluşturan bu nitelikler adeta toplumda sosyal kontrolü sağlamakla görevli kılınmışlardır. Birlik ve beraberlik içerisinde sürekliliğini sağlamak isteyen toplumlar barındırdıkları bu değerleri gelecek nesillere aktarmak durumundadırlar. Böylece toplumdaki değerler mekanizmasının işlerliği kazandırılarak toplumun daha yaşanabilir bir hale getirilmesi ilk hedeftir. Bu toplumsal aktarımda ve hedefte Türk halk edebiyatının mahsullerinden olan efsaneye büyük rol düşmektedir. Efsanelerin gerek gerçeklikle olan ilişkisi gerekse eğitsel ileti yönü efsaneleri geçmişten günümüze kültür taşıyıcısı konumuna getirmektedir. Nitekim efsaneler toplumun aynası, bizi biz yapan değerlerin yansıtıcısıdır. Tarihsel süreç içerisinde toplum hafızasına kazınan efsaneleşmiş hikâyeler, değerleri içselleştirerek toplumun uzantıları haline gelmişlerdir. Türk toplum eğitiminin devamlılığını ve işlevselliğini sürdürmek için kısa ve yoğun öğretilere sahip değerli bir kaynak olan efsanelerimize gereken önemi vermek gerekmektedir. Günümüz Türkiye’sinde de bu değerlerin eksikliği hissedilmeye başlanmıştır. Biz de bu çalışmamızda Isparta yöresinden derlenen efsaneleri eğitsel iletiler ve değerler eğitimi açısından incelemeye çalıştık.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ACAR, H. (2013), Burdur Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Isparta
- ASLAN, S. (2019), Karakter ve Değer Eğitiminde Kullanılan Yaklaşım, Yöntem ve Teknikler, ed. Vedat Aktepe, Mevlüt Gündüz içinde, Karakter ve Değer Eğitimi, Pegem Akademi, Ankara
- AYDIN, M. (2011), Değerler, İşlevleri ve Ahlak, Eğitime Bakış Dergisi, Yıl:7, Sayı:19, Konya
- BOZKURT, E. (2019), Karakter Eğitimi ve Değerler Eğitimi İle İlgili Kavramlar, ed. Bayram Özer içinde, Karakter ve Değerler Eğitimi, Pegem Akademi, Ankara.
- ÇEVİRME, H. (2004), Masal ve Efsanelerde Halk Eğitimi, İnönü Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 548, Malatya.
- ÇIBLAK, N. (1995), İçel Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma İnceleme-Metinler, Yüksek Lisans Tezi, Adana
- ÇINAR, F. (2019), Kavramsal Çerçeve, ed. Vedat Aktepe, Mevlüt Gündüz, Karakter ve Değer Eğitimi içinde, Pegem Akademi, Ankara.
- ERGUN, M. (1997), Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, 1-2, Ankara
- EROL, M. (1996), Taşeli Platosu Efsaneleri (İnceleme-metinler), Yüksek Lisans Tezi, Kayseri
- GÖDE, H. A. (2001), Anamas Efsanesinin Öğrenme Kavramları Açısından Değerlendirilmesi, Erciyes, 24/287 Kayseri
- GÖDE, H. A. -TATLICAN N. (2016), Geleneksel Isparta Ekmeği Etrafında Şekillenen Somut Olmayan Kültürel Mirasın Turistik, Eğitimsel ve Ekonomik İşlevlerinin Yaratılmasına Yönelik Yaklaşımlar, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:38, ss. 125-143, Isparta.
- GÖDE, H. A. (2010), Isparta Efsaneleri, Fakülte Kitabevi, Isparta
- GÖNEN, S. (2011), Türk Kültüründe Kız Kaçırarak Evliliğin Köy Seyirlik Oyunlarındaki İzleri, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı:45
- GÜVEN, A. Z. (2014), Değerler Eğitimi ve Türkçe Derslerinde Değerlerin Kullanımı, Palet Yayınları, Konya
- HALSTEAD, J. M& Taylor, J. M. (2000), Learning and teachings about values, A review of resent research, Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202
- KESKİN, Y. (2016), Değerlere Genel Bir Bakış: Tanımı, Özellikleri ve İşlevi, Sınıflandırması, Mustafa Köylü ed. Teoriden Pratiğe Değerler Eğitimi içinde, Nobel: Ankara.
- Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (03 Mayıs 2018). İlköğretim 4, 5, 6 ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. Ankara. Erişim adresi: http://mufredat. meb. gov. tr/Programlar. aspx
- MEYDAN, A. (2019), Modern ve Çok Kültürlü Toplumlarda Değerler Krizi ve Eğitim, ed. Mevlüt Gündüz, Karakter ve Değer Eğitimi içinde, Pegem Akademi, Ankara
- ÖZENSEL, E. (2003), Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3)
- ÖZMEN, F. (2019), Anadolu Türk Efsanelerinde Ödüllendirme Motifi Üzerine Bir Değerlendirme, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, (s. 19)c. 7
- ROKEACH, M. (1973), The Nature of human Values, New York: The Free Press
- SAKAOĞLU, S. (1992), Efsane Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya
- SÖNMEZ, ALTINSU, Ö. (2019), Gelin Kaynana Çatışması Üzerine Sosyolojik Bir Analiz, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi,
- ŞENESEN OKUŞLUK, R. (2020), Adana Efsaneleri, Heyamola Yayınları, İstanbul
- TATÇI, M. (1990), Yunus Emre Divanı I İnceleme, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- TOPRAK, A. (2019), Türk Kültüründe Misafirperverlik ve Sofra Açmak/Sofra Çekmek, Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:4Sayı:7, ss. 74-81
- TÜRK DİL KURUMU, (08 Mart 2020). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr.
- YAMAN, E. (2016), Değerler Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara
- YILAR, Ö. (2005), Mit-Efsane ve Eğitim, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:11 Erzurum
- YILDIZ, E. (2013), Türkçede Sevgi Sözleri, Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Öz
Values are qualities that encompass the material, spiritual, cultural phenomena of the society in which it is lived and guide the society to the ideal. These qualities, which constitute the basis of social culture, are tasked with ensuring social control in society. Societies that want to ensure continuity in unity and togetherness have to pass these values on to next generations. Thus, the first goal is to make society more livable by ensuring the functioning of the values mechanism in society. The myth, which is one of the products of Turkish folk literature, plays a major role in this social transfer and goal. Both the relationship of myths with reality and the educational message aspect make myths the bearer of culture from the past to the present. As a matter of fact, myths are the mirror of society; they are reflective of the values that make us who we are. The mythical stories engraved in the memory of society in the historical process have become extensions of society by internalizing values. It is necessary to give importance to our legends, which are a valuable resource with short and intensive teachings wıth regard to maıntaın to contınuıty and functıonalıty of Turkish community educationThe lack of these values is beginning to be felt in today's Turkey. In this study, we tried to interpret that compiled legend from Isparta areas in terms of educational messages and values education.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ACAR, H. (2013), Burdur Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Isparta
- ASLAN, S. (2019), Karakter ve Değer Eğitiminde Kullanılan Yaklaşım, Yöntem ve Teknikler, ed. Vedat Aktepe, Mevlüt Gündüz içinde, Karakter ve Değer Eğitimi, Pegem Akademi, Ankara
- AYDIN, M. (2011), Değerler, İşlevleri ve Ahlak, Eğitime Bakış Dergisi, Yıl:7, Sayı:19, Konya
- BOZKURT, E. (2019), Karakter Eğitimi ve Değerler Eğitimi İle İlgili Kavramlar, ed. Bayram Özer içinde, Karakter ve Değerler Eğitimi, Pegem Akademi, Ankara.
- ÇEVİRME, H. (2004), Masal ve Efsanelerde Halk Eğitimi, İnönü Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 548, Malatya.
- ÇIBLAK, N. (1995), İçel Efsaneleri Üzerine Bir Araştırma İnceleme-Metinler, Yüksek Lisans Tezi, Adana
- ÇINAR, F. (2019), Kavramsal Çerçeve, ed. Vedat Aktepe, Mevlüt Gündüz, Karakter ve Değer Eğitimi içinde, Pegem Akademi, Ankara.
- ERGUN, M. (1997), Türk Dünyası Efsanelerinde Değişme Motifi, 1-2, Ankara
- EROL, M. (1996), Taşeli Platosu Efsaneleri (İnceleme-metinler), Yüksek Lisans Tezi, Kayseri
- GÖDE, H. A. (2001), Anamas Efsanesinin Öğrenme Kavramları Açısından Değerlendirilmesi, Erciyes, 24/287 Kayseri
- GÖDE, H. A. -TATLICAN N. (2016), Geleneksel Isparta Ekmeği Etrafında Şekillenen Somut Olmayan Kültürel Mirasın Turistik, Eğitimsel ve Ekonomik İşlevlerinin Yaratılmasına Yönelik Yaklaşımlar, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, sayı:38, ss. 125-143, Isparta.
- GÖDE, H. A. (2010), Isparta Efsaneleri, Fakülte Kitabevi, Isparta
- GÖNEN, S. (2011), Türk Kültüründe Kız Kaçırarak Evliliğin Köy Seyirlik Oyunlarındaki İzleri, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı:45
- GÜVEN, A. Z. (2014), Değerler Eğitimi ve Türkçe Derslerinde Değerlerin Kullanımı, Palet Yayınları, Konya
- HALSTEAD, J. M& Taylor, J. M. (2000), Learning and teachings about values, A review of resent research, Cambridge Journal of Education, 30(2), 169-202
- KESKİN, Y. (2016), Değerlere Genel Bir Bakış: Tanımı, Özellikleri ve İşlevi, Sınıflandırması, Mustafa Köylü ed. Teoriden Pratiğe Değerler Eğitimi içinde, Nobel: Ankara.
- Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (03 Mayıs 2018). İlköğretim 4, 5, 6 ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı. Ankara. Erişim adresi: http://mufredat. meb. gov. tr/Programlar. aspx
- MEYDAN, A. (2019), Modern ve Çok Kültürlü Toplumlarda Değerler Krizi ve Eğitim, ed. Mevlüt Gündüz, Karakter ve Değer Eğitimi içinde, Pegem Akademi, Ankara
- ÖZENSEL, E. (2003), Sosyolojik Bir Olgu Olarak Değer, Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3)
- ÖZMEN, F. (2019), Anadolu Türk Efsanelerinde Ödüllendirme Motifi Üzerine Bir Değerlendirme, Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, (s. 19)c. 7
- ROKEACH, M. (1973), The Nature of human Values, New York: The Free Press
- SAKAOĞLU, S. (1992), Efsane Araştırmaları, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya
- SÖNMEZ, ALTINSU, Ö. (2019), Gelin Kaynana Çatışması Üzerine Sosyolojik Bir Analiz, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi,
- ŞENESEN OKUŞLUK, R. (2020), Adana Efsaneleri, Heyamola Yayınları, İstanbul
- TATÇI, M. (1990), Yunus Emre Divanı I İnceleme, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.
- TOPRAK, A. (2019), Türk Kültüründe Misafirperverlik ve Sofra Açmak/Sofra Çekmek, Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:4Sayı:7, ss. 74-81
- TÜRK DİL KURUMU, (08 Mart 2020). Erişim adresi: https://sozluk.gov.tr.
- YAMAN, E. (2016), Değerler Eğitimi, Akçağ Yayınları, Ankara
- YILAR, Ö. (2005), Mit-Efsane ve Eğitim, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:11 Erzurum
- YILDIZ, E. (2013), Türkçede Sevgi Sözleri, Enstitüsü, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Haziran 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 4 Sayı: 1 |
