RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi

Öz

1880’ler ile 1990’lar arasında Bulgaristan’da yüzyıldan uzun bir süredir belli aralıklarla milyonlarca insan etno-kültürel kimlikleri nedeniyle çeşitli kırımlara uğratılmış, ülkelerinden kovulmuş ya da kaçmak zorunda kalmıştır. Mal, mülk ve yakın akrabalarını bırakmak zorunda kalan kovulanların tamamına yakını Türkiye’ye sığınmıştır. Mağdurların tarihi, kültürü, gelenekleri, toplumsal-kültürel yapısı vb. ile ilgili toplumsal bilimler alanında birçok araştırma yapılmış olmasına rağmen, mağdurların sessizliği, mağduriyetlerinin görünmezliği ve mağdur-suçlu ilişkisi bağlamında araştırma neredeyse bulunmamaktadır. Makale kapsamında, Bulgaristan’da ‘sosyalist Bulgar ulusu inşası projesi’ kapsamında yerli ulusal Türk azınlığı üzerinde uygulanan etnik soykırım sürecinde kovularak ya da kaçarak Türkiye’ye sığınan yüzbinlerce mağdurdan günümüzde Bursa’nın Nilüfer İlçesi’nin Göçmen Konutları ve Görükle’de ikamet edenlerin gündelik yaşamlarında etnik soykırıma ilişkin sessizlikleri üzerine odaklanılmaktadır. Araştırmanın birincil görgül verileri, 2011-2015 yılları arasında Göçmen Konutları ve Görükle’de gözlem, görüşme ve yapılan sohbetlerden elde edilmiştir. Etnik soykırım mağdurlarının mağduriyetlerine ilişkin gündelik sessizlikleri, hukuk, politika vb. alanlarda da görülmektedir. Buna karşın mağdurların gündelik yaşamlarında kimi cisimleşen pratikler, kişi-nesne etkileşimi, kişi-kişi etkileşimi içerisinde ve ailenin yaşayan belleği aracılığıyla mağduriyete ilişkin örtük de olsa bir bilginin aktarıldığı söylenebilir. Böylece Bulgaristan’da politik şiddete uğrayan mağdurların Türkiye’de bir sessizlik kültürü inşa ettiği söylenebilir. Mağdurların sessizliğinin de bir sesi olmasıyla birlikte, mağdurların sessizliğinin, mağdurları sorunlarla karşılaşmaktan koruduğu gibi aynı zamanda sorunları çözmeyi de engellediği söylenebilir. Sessizliğin sosyolojisi, gündelik yaşam, hukuk, politika, edebiyat, eğitim, tarih, sanat vb. alanlarda üzerinde sessiz kalınan politik şiddetleri incelemek için elverişli bir model ve yaklaşım oluşturabilir.