Türkiye Adalet Akademisi Dergisi

Öz

Dünya sahnesine yeni bir devlet olarak çıkma arzusunda olan devletlerin tanınması, gerek mevcut devletler gerekse yeni devletler açısından bir takım hukuki sonuçlar doğurmaktadır. Esas itibariyle yeni bir devletin tanınma işlemi bir bakıma bu devletin fiziki varlığının uluslararası toplum tarafından kabul edilmesinin yanında uluslararası hukuk perspektifinden bakıldığında ilgili siyasi oluşumun bir tür kişilik kazanarak statü değişikliğine neden olan bir durumu ifade etmektedir. Ancak tanıma konusu temelde yeni ortaya çıkan siyasal oluşumu devlet olarak tanıma iradesinde bulunan mevcut devletin vereceği bir karardır. Bu yönüyle yeni devletlerin tanınması konusu büyük ölçüde politik bir doğaya sahiptir ve bağımsız bir devletin kullandığı imtiyazlardan biri durumundadır. İki bölümden oluşan bu çalışmanın ilk bölümünde yeni kurulan devletlerin tanınmasının hukuki boyutunu ifade ederek yeni doğan bir devleti tanımanın tanıyan devlet açısından ve tanınan devlet açısından hukuki etkilerini ortaya koymaktadır. Diğer taraftan yeni devlet olma iddiasında olan devletlerle bu devletleri tanımayan devletlerin uluslararası hukuk açısından aralarındaki ilişkileri incelenerek Stimson doktrini olarak adlandırılan bilinçli tanımama yaklaşımı analiz edilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde tanınma ile ilgili uluslararası hukukta yer alan başlıca normlar ortaya konularak Montevideo Sözleşmesi ile gündeme gelen objektif tanıma unsurları incelenmiştir. Bunun yanında tanıma konusunda uluslararası sisteme etki eden İngiltere ve ABD gibi ülkelerle Avrupa Birliği’nin standartları ortaya konulmuştur.