Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi

Öz

Dünya
ekonomisinin güç merkezi son yıllarda Batı’dan Doğu’ya doğru kaymaktadır. Asya
Bölgesi bu güç merkezindeki kaymanın en çok hissedildiği bölgedir. Asya
Bölgesi’nde Çin, Hindistan ve Pakistan gibi ülkeler bölgesel güç olma yolunda
hızla ilerlemektedir. Bu ülkelerden Çin ve Pakistan’ın ilişkileri ise ender
rastlanır şekildedir. Çin ve Pakistan uzun yıllar devam eden iş birliği
içerisinde ilişkilerini sürdürmeyi başarmışlardır. Günümüzde bu iyi ilişkiler
Çin’in başlattığı yeni girişimler ile daha stratejik bir hale gelmiştir. Çin’in
“Tek Kuşak Tek Yol” projesinin bir parçası olan Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru
(ÇPEK), altyapı, enerji ve teknoloji alanındaki projeleri kapsamaktadır.
ÇPEK’in, Çin ve Pakistan arasındaki başta ekonomi olmak üzere siyasi, askeri ve
kültürel ilişkileri de geliştirmesi beklenmektedir. Çin’in Orta Asya, Orta
Doğu, Afrika ve Avrupa pazarlarına ulaşma hedefleri kapsamında oluşturulan ÇPEK
sayesinde Pakistan’ın bölgede önemli bir ekonomik merkez olması
düşünülmektedir. Çin’in gelişmesine bağlı olarak artan enerji ihtiyacını
karşılamada ÇPEK stratejik bir öneme sahiptir. ÇPEK, Çin’in Kaşgar (喀什噶尔) kenti ile Gwadar
Limanı’nı birbirine bağlamakla iki ülke arasındaki hattın tüm elektrik, ulaşım,
enerji altyapısını değiştirmektedir. Ayrıca ÇPEK sayesinde Çin’in Basra
Körfezi’nden enerji ithal etmesi kolaylaşmakta ve Çin’in Pakistan aracılığı ile
okyanuslara inmesi sağlanmaktadır. Bu nedenle ÇPEK gerek bölgesel gerekse de
küresel anlamda büyük etkileri olan bir projedir. Bu çalışmada ÇPEK’in
jeostratejik açıdan değerlendirilmesi yapılırken bölge ülkeleri arasındaki
rekabete etkileri tartışılmıştır. Çalışma boyunca çeşitli tablo ve şekillerden
yararlanılmış ve çalışmanın önemli yerlerinde haritalar üzerinden anlatım
tercih edilmiştir.