Öz
The inclusion of history
subjects in life studies courses is important in the construction of historical
awareness and historical learning at an early age. Teaching of history subjects
in primary school is related to pedagogical approach. If the pedagogical
approach close to Piaget’s cognitive development theory is effective in the
historical learning of a country, like in our country, in this context, the
child is in the concrete operational stage until the age of 12, which is a magical year for children’s
developmental process. History courses with abstract content can only be
learned from this age, that is, in the formal operational stage. If the
pedagogical approach close to Egan’s historical thinking approach is effective
in the historical learning of a country, it is argued that the child can learn
history from the mythic stage (4-9 years). Thus, students encounter history
subjects at an earlier age. Elementary school students meet with history
subjects in life studies course (Sachunterricht) in Germany. The purpose of
this study is to examine what are the topics of history and how history is used
in the life studies course textbooks in Germany. A case study of qualitative
research techniques was used in this study. The study data were obtained from
relevant textbooks by document analysis and the study findings were obtained
with descriptive analysis and content analysis. The sample of the study
includes two 3rd grade and one 3rd/4th-grade life studies (Sachunterricht)
textbooks in Germany. The study results have shown that these life studies
textbooks which embrace the understanding of "looking at the past makes
possible of learning for the present and the future", include the subjects
ranging from the concept of time, the immediate surroundings of children based
on change and continuity, to the historical background of the places where
children live, as well as from the first people to the medieval life and the
shaping of nature and natural elements. Also, it has been understood that the
subjects of history are under the themes of ‘local history/ history of place’,
‘history of goods/ objects’, ‘social history/ history of everyday life’,
‘history of Middle Ages’ and history is used to provide awareness of change and
continuity and cultural heritage.
Anahtar Kelimeler
History Education The Use of History Life Studies Sachunterricht Egan
Kaynakça
- Aktın, K. (2017). Okul öncesi dönemde müze eğitimi ile çocukların tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), s.465-486.
- Benjamin, W. (1974). Über den Begriff der Geschichte. Gesammelte Schriften vol. II. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
- Berg, L. B. ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (H. Aydın, Çev. Edt.). Konya: Eğitim.
- Blaufelder, R., Brey, L., Kimberger, R., Kröner, R., Pollak, A. ve Weinzerl C. (2016). Kleeblatt. Das Heimat-und Sachbuch 3 Bayern. Braunschweig: Schroedel.
- Breede, D., Kraft, D., Posselt, T. ve Stolte, R. (2018). Pusteblume. Das Sachbuch 3. Braunschweig: Schroedel Westermann.
- Coşkun- Keskin, S. ve Daysal- Ersoy, D. (2012). Erken çocukluk döneminde sosyo- kültürel eğitime dair örnek bir çalışma: Mimar Sinan. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 117-130.
- Coşkun-Keskin, S. ve Kırtel, A. (2016). Erken çocukluk döneminde sosyo-kültürel eğitim: Osmanlı’da bir gün. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (USBES Özel Sayı II), s.1469-1490.
- Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları. Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (H. Ekşi, Çev. Edt.). İstanbul: Edam.
- Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı.
- Demircioğlu, İ. H. (2009). Zaman, kronoloji, değişim ve sürekliliği algılama. C. Öztürk (Edt.). Sosyal bilgiler öğretimi. Demokratik vatandaşlık eğitimi (s.188-202). Ankara: Pegem Akademi.
- Dilek, D. (2000). Öğrencilerde tarih düşüncesinin gelişimi: Tarih derslerinde öğrenme ve anlama. Milli Eğitim, 145, s.50-54.
- Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi (3. Baskı). Ankara: Nobel.
- Doğan, Y. (2019). Prof. Hilary Cooper ile küçük çocuklarla tarih öğretimi üzerine bir görüşme. Turkish History Education Journal 8 (1), s. 356-398.
- Donner, M. (2011). Historisches Lernen im Sachunterricht. Erişim (12.5.2018): https://www.grin.com/document/ 174148.
- Ebbert, B. (t.y.). Geshichte lernen mit Kinderbüchern. Erişim (12.5.2018): https://www.lernando.de/magazin/ 201/Geschichte-lernen-mit-Kinderbuechern.
- Egan, K. (1983). Accumulating history. History and Theory, 22 (4), p. 66-80.
- Egan, K. (2010). Eğitimli zihin. Bilişsel araçlar anlama süreçlerimizi nasıl şekillendirir? (F. Keser, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
- Egger, U., Elseberg, F., Feldbauer, C., Hallitzky, M., Kollmaier, M., Prifling, A. ve Valdix, K. (2017). Erlebniswelt 3/4. München: Oldenbourg Schulbuchverlag.
- Gautschi, P., Hodel, J. ve Utz, H. (2009). Kompetenzmodell für “Historisches Lernen”- eine Orientierungshilfe für Lehrerinnen und Lehre. Erişim (14.7.2019): http://ernstgoebel.hoechst.schule.hessen.de/fach/geschichte/material_geschichte/allpaed _geschichte/kompetenzorientierunggu/litkompetenzorientierunggu/Gautschi-Kompetenzmodell_fuer_historisches_LernenAug09.pdf
- Gesellschaft für Didaktik des Sachunterrichts [GDSU]. (Hrsg.). (2013). Perspektivrahmen Sachunterricht. Bad Heilbrunn: Verlag Klinkhardt.
- Hooper- Greenhill, E. (2007). Museums and the interpretation of visual culture. New York: Routledge.
- Kabapınar, Y. ve Sağlamgöncü, A. (2016). Sosyal bilgiler dersinde eşya tarihini araştırmak: Eşyanın da tarihi mi olurmuş!, Erciyes Journal of Education, 1(1), s.1-21.
- Kitson, A., Husbands, C. ve Steward, S. (2011). Teaching& learning history 11-18. Understanding the past. Maidenhead, Berkshire: Open University Press McGraw-Hill Education.
- Kübler, M. (2011). Frühes historisches Denken bei jüngeren Kindern- ein Werkstattbericht. H. Giest, A. Kaiser ve C. Schomaker (Hrsg.), Sachunterricht- auf dem Weg zur Inklusion (Probleme und Perspektiven des Sachunterrichts, Band 21) (p. 181–185). Bad Heilbrunn: Klinkhardt.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018a). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul 1, 2 ve 3.sınıflar). Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018b). Ortaöğretim tarih dersi (9, 10 ve 11.sınıflar) öğretim programı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. Edt.). Ankara: Anı.
- Nichol, J. (1996). Tarih öğretimi (M. Safran, Yay. Haz.). Ankara: Çağrı.
- Niedersächsisches Kultusministerium. (2017). Kerncurriculum für die Grundschule Schuljahrgänge 1-4. Sachunterricht. Hannover: Niedersächsisches Kultusministerium.
- Niedersächsisches Landesinstitut für schulische Qualitätsentwicklung. (t.y.). Perspektive ‘Zeit und Wandel’. Erişim (10.1.2020): https://www.nibis.de/perspektive-zeit-und-wandel_4351.
- Nohl, A.-M. (2018). Eşya ve insan. Bir pratik ilişkinin felsefesi, pedagojisi ve sosyolojisi (Ö. Saatçi, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Paker, T. (2015). Durum çalışması. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Edt.). Nitel araştırma. Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (s.119-135). Ankara: Anı.
- Pamuk, A. ve Pamuk, İ. (2019). Sosyal bilgilerde yerel tarih. T. Çelikkaya, Ç. Öztürk- Demirbaş, T. Yıldırım ve H. Yakar (Edt.). Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi II (s.433-454). Ankara: Pegem Akademi.
- Pandel, H.-J. (2013). Geschichtsdidaktik. Schwalbach: Wochenschau.
- Pech, D. (2004). Ist gestern heute? Erişim (18.12.2019): https://www.widerstreit-sachunterricht.de/ebeneI/didaktiker/pech/rezreek.pdf
- Pleitner, B. ve von Reeken, D. (2010). Die historische Perspektive im Sachunterricht. Entwurf für den Perspektivrahmen Sachunterricht der Gesellschaft für Didaktik des Sachunterrichts. Erişim (18.12.2019): http://www.geschichte.uni-oldenburg.de/ download/Historische_Perspektive_Oktober_2010_ Onlineversion.pdf.
- Staatsinstitut für Schulqualität und Bildungsforschung München. (t.y.). Erişim (14.1.2020): https://www. lehrplanplus.bayern.de/fachprofil/grundschule/hsu
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Seçkin.
Öz
Hayat bilgisi derslerinde tarih konularının yer alması, tarih
farkındalığının ve tarihsel öğrenmenin erken yaşlarda inşasında önemlidir.
İlkokulda tarih konularının öğretilmesi, pedagojik yaklaşımla doğrudan
ilgilidir. Tarihsel öğrenmede, ülkemizdeki gibi, Piaget’nin bilişsel gelişim
kuramına yakın bir yaklaşım etkiliyse, çocuğun sihirli yıl olan 12 yaşa kadar somut işlemler döneminde olduğu
düşünülür. Soyut içeriğe sahip tarih dersleri ancak bu yaştan itibaren yani
soyut işlemler döneminde öğrenilebilir. Egan’ın tarihsel düşünme evrelerine
yakın bir yaklaşım etkiliyse, çocuğun mitik evreden (4-9 yaş) itibaren tarih
öğrenebileceği savunulur. Böylece öğrenciler tarih konularıyla daha erken yaşta
karşılaşır. Almanya’da ilkokul öğrencileri hayat bilgisi derslerinde
(Sachunterricht) tarih konularıyla karşılaşırlar. Bu araştırmanın amacı,
Almanya’da hayat bilgisi dersi kapsamındaki tarih konularının neler olduğunun
ve tarihin nasıl kullanıldığının incelenmesidir. Nitel araştırma desenlerinden
durum çalışmasının kullanıldığı araştırmada doküman incelemesi yapılmıştır.
Araştırma verileri, hayat bilgisi ders kitaplarından elde edilmiş ve bulgulara,
betimsel analiz ve içerik analizi yapılarak ulaşılmıştır. Araştırmanın
örneklemini, Almanya’da 3. sınıfta okutulan iki, 3 ve 4. sınıflarda okutulan
bir adet hayat bilgisi ders kitabı oluşturmaktadır. Araştırma sonuçlarına göre,
“geçmişe bakış, günümüz ve gelecek için
öğrenmeyi mümkün kılar” anlayışını benimseyen hayat bilgisi ders
kitaplarında; zaman kavramından, değişim ve sürekliliği temel alan çocuğun
yakın çevresinden, yaşadığı yerin tarihsel arka planına yönelik yerel tarih
konuların yanı sıra ilk insanlardan, doğanın ve doğal unsurların
şekillenmesinden, geçmişte ve günümüzde kullanılan eşyalardan, orta çağda
yaşamdan konular yer almaktadır. Ayrıca tarih konularının ‘yerel tarih/ mekânın
tarihi’, ‘eşya/ nesne tarihi’, ‘sosyal tarih/ gündelik hayatın tarihi’, ‘Orta
çağ tarihi’ temaları altında yer aldığı ve değişim ve süreklilik ile kültürel
miras farkındalığını sağlamak amacıyla kullanıldıkları anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Tarih Eğitimi Hayat Bilgisi Sachuntterricht Tarihin Kullanımı Egan
Kaynakça
- Aktın, K. (2017). Okul öncesi dönemde müze eğitimi ile çocukların tarihsel düşünme becerilerinin geliştirilmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), s.465-486.
- Benjamin, W. (1974). Über den Begriff der Geschichte. Gesammelte Schriften vol. II. Frankfurt am Main: Suhrkamp.
- Berg, L. B. ve Lune, H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (H. Aydın, Çev. Edt.). Konya: Eğitim.
- Blaufelder, R., Brey, L., Kimberger, R., Kröner, R., Pollak, A. ve Weinzerl C. (2016). Kleeblatt. Das Heimat-und Sachbuch 3 Bayern. Braunschweig: Schroedel.
- Breede, D., Kraft, D., Posselt, T. ve Stolte, R. (2018). Pusteblume. Das Sachbuch 3. Braunschweig: Schroedel Westermann.
- Coşkun- Keskin, S. ve Daysal- Ersoy, D. (2012). Erken çocukluk döneminde sosyo- kültürel eğitime dair örnek bir çalışma: Mimar Sinan. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 117-130.
- Coşkun-Keskin, S. ve Kırtel, A. (2016). Erken çocukluk döneminde sosyo-kültürel eğitim: Osmanlı’da bir gün. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (USBES Özel Sayı II), s.1469-1490.
- Creswell, J. W. (2017). Eğitim araştırmaları. Nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi (H. Ekşi, Çev. Edt.). İstanbul: Edam.
- Demircioğlu, İ. H. (2007). Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar. Ankara: Anı.
- Demircioğlu, İ. H. (2009). Zaman, kronoloji, değişim ve sürekliliği algılama. C. Öztürk (Edt.). Sosyal bilgiler öğretimi. Demokratik vatandaşlık eğitimi (s.188-202). Ankara: Pegem Akademi.
- Dilek, D. (2000). Öğrencilerde tarih düşüncesinin gelişimi: Tarih derslerinde öğrenme ve anlama. Milli Eğitim, 145, s.50-54.
- Dilek, D. (2007). Tarih derslerinde öğrenme ve düşünce gelişimi (3. Baskı). Ankara: Nobel.
- Doğan, Y. (2019). Prof. Hilary Cooper ile küçük çocuklarla tarih öğretimi üzerine bir görüşme. Turkish History Education Journal 8 (1), s. 356-398.
- Donner, M. (2011). Historisches Lernen im Sachunterricht. Erişim (12.5.2018): https://www.grin.com/document/ 174148.
- Ebbert, B. (t.y.). Geshichte lernen mit Kinderbüchern. Erişim (12.5.2018): https://www.lernando.de/magazin/ 201/Geschichte-lernen-mit-Kinderbuechern.
- Egan, K. (1983). Accumulating history. History and Theory, 22 (4), p. 66-80.
- Egan, K. (2010). Eğitimli zihin. Bilişsel araçlar anlama süreçlerimizi nasıl şekillendirir? (F. Keser, Çev.). Ankara: Pegem Akademi.
- Egger, U., Elseberg, F., Feldbauer, C., Hallitzky, M., Kollmaier, M., Prifling, A. ve Valdix, K. (2017). Erlebniswelt 3/4. München: Oldenbourg Schulbuchverlag.
- Gautschi, P., Hodel, J. ve Utz, H. (2009). Kompetenzmodell für “Historisches Lernen”- eine Orientierungshilfe für Lehrerinnen und Lehre. Erişim (14.7.2019): http://ernstgoebel.hoechst.schule.hessen.de/fach/geschichte/material_geschichte/allpaed _geschichte/kompetenzorientierunggu/litkompetenzorientierunggu/Gautschi-Kompetenzmodell_fuer_historisches_LernenAug09.pdf
- Gesellschaft für Didaktik des Sachunterrichts [GDSU]. (Hrsg.). (2013). Perspektivrahmen Sachunterricht. Bad Heilbrunn: Verlag Klinkhardt.
- Hooper- Greenhill, E. (2007). Museums and the interpretation of visual culture. New York: Routledge.
- Kabapınar, Y. ve Sağlamgöncü, A. (2016). Sosyal bilgiler dersinde eşya tarihini araştırmak: Eşyanın da tarihi mi olurmuş!, Erciyes Journal of Education, 1(1), s.1-21.
- Kitson, A., Husbands, C. ve Steward, S. (2011). Teaching& learning history 11-18. Understanding the past. Maidenhead, Berkshire: Open University Press McGraw-Hill Education.
- Kübler, M. (2011). Frühes historisches Denken bei jüngeren Kindern- ein Werkstattbericht. H. Giest, A. Kaiser ve C. Schomaker (Hrsg.), Sachunterricht- auf dem Weg zur Inklusion (Probleme und Perspektiven des Sachunterrichts, Band 21) (p. 181–185). Bad Heilbrunn: Klinkhardt.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018a). Hayat bilgisi dersi öğretim programı (ilkokul 1, 2 ve 3.sınıflar). Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2018b). Ortaöğretim tarih dersi (9, 10 ve 11.sınıflar) öğretim programı. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma. Desen ve uygulama için bir rehber. (S. Turan, Çev. Edt.). Ankara: Anı.
- Nichol, J. (1996). Tarih öğretimi (M. Safran, Yay. Haz.). Ankara: Çağrı.
- Niedersächsisches Kultusministerium. (2017). Kerncurriculum für die Grundschule Schuljahrgänge 1-4. Sachunterricht. Hannover: Niedersächsisches Kultusministerium.
- Niedersächsisches Landesinstitut für schulische Qualitätsentwicklung. (t.y.). Perspektive ‘Zeit und Wandel’. Erişim (10.1.2020): https://www.nibis.de/perspektive-zeit-und-wandel_4351.
- Nohl, A.-M. (2018). Eşya ve insan. Bir pratik ilişkinin felsefesi, pedagojisi ve sosyolojisi (Ö. Saatçi, Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
- Paker, T. (2015). Durum çalışması. F. N. Seggie ve Y. Bayyurt (Edt.). Nitel araştırma. Yöntem, teknik, analiz ve yaklaşımları (s.119-135). Ankara: Anı.
- Pamuk, A. ve Pamuk, İ. (2019). Sosyal bilgilerde yerel tarih. T. Çelikkaya, Ç. Öztürk- Demirbaş, T. Yıldırım ve H. Yakar (Edt.). Yeni program ve ders içeriklerine göre sosyal bilgiler öğretimi II (s.433-454). Ankara: Pegem Akademi.
- Pandel, H.-J. (2013). Geschichtsdidaktik. Schwalbach: Wochenschau.
- Pech, D. (2004). Ist gestern heute? Erişim (18.12.2019): https://www.widerstreit-sachunterricht.de/ebeneI/didaktiker/pech/rezreek.pdf
- Pleitner, B. ve von Reeken, D. (2010). Die historische Perspektive im Sachunterricht. Entwurf für den Perspektivrahmen Sachunterricht der Gesellschaft für Didaktik des Sachunterrichts. Erişim (18.12.2019): http://www.geschichte.uni-oldenburg.de/ download/Historische_Perspektive_Oktober_2010_ Onlineversion.pdf.
- Staatsinstitut für Schulqualität und Bildungsforschung München. (t.y.). Erişim (14.1.2020): https://www. lehrplanplus.bayern.de/fachprofil/grundschule/hsu
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (Genişletilmiş 10. Baskı). Ankara: Seçkin.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma ve İnceleme Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 24 Mayıs 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 10 Mart 2020 |
| Kabul Tarihi | 3 Nisan 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 9 Sayı: 1 |
Cited By
ALMANYA’DA (BADEN-WÜRTTEMBERG) İLKOKULDA OKUTULAN HAYAT BİLGİSİ DERS KİTAPLARINDAKİ ETKİNLİKLERİN İNCELENMESİ
Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi
Nur ÜTKÜR GÜLLÜHAN
https://doi.org/10.29065/usakead.930955
DUYURULAR:
1- APA7 Yazım Kuralları:
Mayıs 2024 sayısından itibaren dergimiz kaynak gösterme ve alıntı yapma konusunda APA 7 (American Psychological Association) sistemini uygulacaktır. Daha fazla bilgi için lütfen TUHED şablonu ve yazım kurallarını inceleyiniz.
2- Erken Görünüm:
TUHED'in yeni yayın politikasına göre, değerlendirme süreci tamamlanan makaleler erken görünüm formatında yayınlanacaktır. Erken görünüm olarak yayınlanacak makalelere DOI ve sayfa numası tanımlanacaktır.
3- Tam Metin İngilizce Yayın Politikası:
Mayıs 2021 sayısından itibaren Araştırma-İnceleme ve Yayın Kritiği türündeki Türkçe çalışmaların tam metin İngilizce çevirisiyle birlikte yayınlanması sistemine geçilecektir. Buna göre yazarlar dergimize Türkçe başvuruda bulunabilecek ancak hakem değerlerndirme süreci sonrasında yayına kabul edilen çalışmaların tam metin İngilizce nüshasının düzenlenerek sisteme yüklenmesi istenilecektir. İngilizce olarak yapılan başvuruların incelenmesi ise İngilizce yapılacaktır.
4- Etik Kurul Onayı:
25 Şubat 2020 tarihli ULAKBİM kararı gereği İnsanlar üzerindeki çalışmalar için (yaş sınırlaması olmaksızın) Etik Kurul Onayı alınmış olmalı, bu onay makalenin ilk ve son sayfaları ile Yöntem bölümünde kurum, tarih ve sayı bilgisi verilerek belirtilmeli ve imzalı Etik Kurul Onayı makale ile birlikte sisteme yüklenmelidir. Çalışmanın etik kurul onayı gerektirmediği durumlarda bu durum yine Yöntem bölümünde açıkça ifade edilmelidir. 2020 itibariyle bu şartları yerine getirmeyen çalışmalar değerlendirilmeye alınmayacaktır.
Permissions beyond the scope of this license are available at COPYRIGHT