Öz
Nüfusun cinsiyet ve yaş kategorileri, potansiyel ve becerilerine göre önceki egemenlik sistemlerine nazaran hiç olmadığı kadar önem ve meşruiyet kazanması, milliyetçilikle olur. Bu anlamda özellikle kadın ve çocuklar konusunda ihmal edilmiş bir potansiyelin farkına varan üst akıl, nüfusun kitlesel mobilizasyonu ve verimliliği konusunda stratejiler geliştirir. Propaganda bu anlamda başvurulan en önemli araç, sanat ve edebiyat da ideolojik muhtevanın aktarımına en elverişli aygıt durumuna gelir.
Türk milliyetçileri bu potansiyelden en verimli şekilde istifade edebilmek için ilkin kadının mahremiyetini sorunsallaştırarak onu kamusal alanda görünür hale getirmeye çalışır. Millî mesaideki etkinliklerinin arttırılmasına yönelik kampanya bunun bir nevi tatbikatı gibidir. Bu tatbikat aynı zamanda toplumsal cinsiyeti ifşa ederek kadını mahrem bir nesne olarak kurgulayan geleneksel algıyla da mücadele etme imkânı yaratır.
Geleneksel düzende, kadının kamusal alandan uzak tutulmak suretiyle sağlanan beden denetimi, modern milliyetçi tasavvurun onu sokağa çıkarması, erkekle yan yana konumlandırması ile nispeten kontrol dışı kalır. Millî Edebiyat bu noktada devreye girerek mahremiyet anlayışı değişen toplumun yeni davranış envanterini, ideolojik referanslarla yeniden üretmeye başlar.
Bu çalışma Millî Edebiyat hareketinin kimlik inşa stratejisinde kadının yeri ve önemini tespit etme ve inceleme amacı gütmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Adıvar, Halide Edip (1967), Yeni Turan, İstanbul: Atlas Kitabevi.
- Adıvar, Halide Edip vd. (1974), İzmir'den Bursa'ya, İstanbul: Atlas Kitabevi.
- Adıvar, Halide Edip (1976), Dağa Çıkan Kurt, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Adıvar, Halide Edip (1983a), Mevut Hüküm, İstanbul: Atlas Kitabevi.
- Adıvar, Halide Edip (1983b), Vurun Kahpeye, İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Adıvar, Halide Edip (2014), Türk'ün Ateşle İmtihanı, İstanbul: Can Yay.
- Aka Gündüz (1919), Yarım Türkler, Dersaadet: Kanaat Matbaası.
- Benice, Ethem İzzet (1946), Çıldıran Kadın, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- Çabuklu, Yaşar (2007), Toplumsal Kurgular ve Cinsiyetçilik, İstanbul: Everest Yayınları.
- Çelikel, Zeynep (2013), “İki Ülke, İki Kadın Yazar: Juana Manso, Emine Semiye” (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Dilleri ve Edebiyatları İspanyol Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı.
- Emine Semiye (2010), Sefalet, İstanbul: Antik Türk Klasikleri Lacivert Yayıncılık.
- Ercüment Ekrem (1922), Sabir Efendi'nin Gelini, İstanbul: Orhaniye Matbaası.
- Güntekin, Reşat Nuri (2015), Çalıkuşu, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- Gürpınar, Hüseyin Rahmi (1984), Sevda Peşinde, İstanbul: Atlas Kitabevi.
- İbrahim Alaattin (1913/ 1329), Güft u Gu, Trabzon: İkbal Matbaası.
- İbrahim Alaattin (1922/ 1338), Sulh ve Harp, İstanbul: Orhaniye Matbaası.
- İleri, Celal Nuri (2012), Ahir Zaman, Ankara: Kurgan Edebiyat Yay.
- Karaosmanoğlu, Yakup Kadri (2012), Hikâyeler, İstanbul: İletişim Yay.
- Karay, Refik Halit (2016), Memleket Hikâyeleri, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- Mahmut Sadık (1912/ 1328), Tekamül, İstanbul: Matbaa-i Hayriye ve Şürekası.
- Muhyittin Mekki (1915/ 1331), Güzel Rumeli, Elazığ: Mamuratü’l-Aziz Vilayet Matbaası.
- Ömer Seyfettin (2000), Şiirler, Mensur Şiirler, Fıkralar, Hatıralar, Mektuplar (haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yay.
- Ömer Seyfettin (2001a), Makaleler-1 (haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yay.
- Ömer Seyfettin (2001b), Makaleler-2 (haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yay.
- Ömer Seyfettin (2007), Hikâyeler-1 (haz. Hülya Argunşah), İstanbul: Dergâh Yay.
- Peyami Safa (2016), Sözde Kızlar, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
- Sancar, Serpil (2014), Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti, İstanbul: İletişim Yay.
- Şahin, Veysel (2014), Bilge Kadının Aynadaki Yüzü Halide Edip Adıvar, Ankara: Akçağ Yay.
- Tanrıöver, Hamdullah Suphi (1987), Günebakan, İzmir: İstikbal Matbaası.
- Yurdakul, Mehmet Emin (1989), Şiirler (haz. Fevziye Abdullah Tansel), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
- Ziya Gökalp (1989), Şiirler ve Halk Masalları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
- Ziya Gökalp (2012), Türkçülüğün Esasları, İstanbul: İnkılap Yay.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Edebi Çalışmalar |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 17 Haziran 2022 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Şubat 2022 |
| Kabul Tarihi | 24 Mayıs 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 3 Sayı: 1 |
