The aim of this study is to explain the situation and development of the educational institutions of foreign missionaries operating in the Marash Sanjak at the end of the 19th century and at the beginning of the 20th century, by using Ottoman archive documents and yearbooks. Within the framework of this subject, the situation of foreign schools established in Marash Sanjak was determined in the light of new sources and analyzes were made.
At the end of the 19th century, communities belonging to different religions lived together in the Marash Sanjak. A significant part of the non-Muslim population in the sanjak lived in the district center of Marash. Non-Muslims constituted approximately 20% of the population of Maraş city. The most crowded group among non-Muslim communities was Armenian communities. Foreign and minority schools were generally established in areas with dense Armenian population For this reason, most of those who received education from these schools were Armenian children.
By the beginning of the 20th century, many schools of varying degrees were opened in the Marash Sanjak under the auspices of France, America, the United Kingdom and Germany. These schools were largely under the control of Armenian communities. The schools established by foreigners in Marash Sanjak were less in number than the schools established by non-Muslim minorities. Foreign schools and orphanages were established in the city center of Marash and in the sub-districts and villages of the center. Vocational training was given in orphanages opened by missionaries. Foreign schools were financed by foreign states and missionary organizations. The schools operated without obtaining a license from the state could not be inspected for a long time.
Bu çalışmanın amacı 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında Maraş Sancağı’nda faaliyet gösteren yabancı misyonerlere ait eğitim kurumlarının durumunu ve gelişimini Osmanlı arşiv belgeleri ve salnamelerden yararlanarak ortaya koymaktır. Bu konu çerçevesinde Maraş Sancağı’nda kurulmuş yabancı okulların durumu yeni kaynaklar ışığında tespit edilip analizler yapılmıştır.
19. yüzyılın sonlarında Maraş Sancağı’nda farklı dinlere mensup topluluklar bir arada yaşamaktaydı. Sancaktaki gayrimüslim nüfusun önemli bir bölümü Maraş kaza merkezinde yaşıyordu. Maraş şehir nüfusunun takriben % 20’sini gayrimüslim nüfus oluşturuyordu. Gayrimüslim topluluklar içinde en kalabalık grubu Ermeni cemaatleri oluşturuyordu. Yabancı devletlerin himaye politikasına uyun olarak yabancı ve azınlık okullar genelde Ermeni nüfusun yoğun olduğu yerlerde kurulmuştu. Bu sebeple bu okullardan eğitim alanların çoğunu Ermeni çocukları oluşturuyordu.
20. yüzyılın başlarına gelindiğinde Maraş Sancağı’nda Fransa, Amerika, Birleşik Krallık ve Almanya’nın himayesinde çeşitli derecelerde çok sayıda okul açılmıştı. Bu okullar büyük ölçüde Ermeni cemaatlerin kontrolündeydi. Maraş Sancağı’nda yabancıların kurduğu okullar gayrimüslim azınlıkların kurduğu okullardan sayıca daha azdı. Yabancı okullar ve yetimhaneler Maraş kaza merkezi ile kazaya bağlı nahiye ve köylerde kurulmuştu. Misyonerlerce açılan yetimhanelerde de mesleki eğitimler verilmekteydi. Yabancı okullar himayesi altında oldukları devletler ve misyoner örgütler tarafından finanse edilmekteydi. Devletten ruhsat almadan kurulan ve faaliyete geçirilen yabancı okulların teftiş ve denetimleri uzun bir süre yapılamamıştı.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 28 Nisan 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |