Araştırma Makalesi
THE PROBLEMATIQUE OF THE PEOPLES OF KURGAN CULTURE AND KURGAN-TYPE TOMBS EMERGED IN THE EARLY SECOND MILLENNIUM BC IN EASTERN ANATOLIA
Öz
In the beginning of the 2nd millennium BC, the tradition of burial mounds defined as kurgan tombs emerged on the frontiers of Transcaucasia and Northwest Iran, known as the plateaus of the Eastern Anatolia Region. Contrary to the emergence of these tombs, most of the settlements in the region vanished. Political motivations may be the reason for such a change, or as claimed, people may have left the plains and started animal husbandry due to climate instabilities. Accordingly, this paper seeks to bring together these views in a theoretical framework and discuss them in light of climate, people, environment, and migration.
Anahtar Kelimeler
Eastern Anatolia Region 2nd Millennium BC Kurgan Migration Climate
Kaynakça
- Bingöl, Akın., “2014 Kars-Iğdır İlleri Yüzey Araştırmaları”, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, İsmail Aygül Ofset Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti, Ankara, 2016, 131-144.
- Bingöl, Akın., “Kars ve Çevresinde Karaz Yerleşimleri”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. 18, 2016, 487-502.
- Erinç, Sırı., “Türkiye Fiziki Coğrafyasının Anaçizgileri”, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni Sayı: 10, 1993, 1-10.
- Işıklı, Mehmet., "Erzurum Bölgesinin Arkeolojik Geçmişinin Ana Hatları", Edt. Mehmet Işıklı, Erhan Mutlugün, Mine Artu, Geçmişten Geleceğe Armağan, Arkeolojik, Kültürel ve Estetik Yansımalar, Erzurum, 2010, 22-30.
- Işıklı, Mehmet., ve Yardımcıel, Ayhan., “Arkeoloji Ortak Paydasında Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya Kültür Bölgeleri”, Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Yıl. 21, Sayı. 72, Cilt. 2, Ankara, 2015, 37-41.
- Köroğlu, Kemalettin., “1995 Yılı Artvin-Ardahan İlleri Yüzey Araştırması”, XIV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt: I, Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, 1997, 369-395.
- Marro, Catherine., ve Özfırat, Aynur., "Pre-Classical Survey in Eastern Turkey. First Preliminary Report: The Ağrı Dağ (Mount Ararat) Region", Anatolia Antiqua XI, 2003, 385-422.
- Özfırat, Aynur “M.Ö. II. Binyıl Doğu Anadolu Boyalı Seramik Kültürleri Üzerine Araştırmalar”, XI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1994, 359-377.
- Özfırat, Aynur., "Research on the Cultures of East Anatolia in the 2ᶯ ͩ Millennium BC", Edt. Oktay Belli, Istanbul University's Contributions to Archaeology in Turkey (1932-2000), FSF Matbaacılık ve Reklam Hizmetleri, İstanbul, 2001, 326-330.
- Özfırat, Aynur., Doğu Anadolu Yayla Kültürleri, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2001, İstanbul.
- Özfırat, Aynur., "Doğu Anadolu Yüksek Yaylası'nda MÖ 2. Binyıl Kurganları", Belleten, Cilt: LXVI, Sayı: 246, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2003, 343-356.
- Özfırat, Aynur "Transhumance on the Eastern Anatolian High Plateau in the 2ᶯ ͩ mill. B.C.", Archäologische Mitteilungen Aus Iran und Turan, Band 37, Berlin, 2005, 139-152.
- Özfırat, Aynur., "Pre-Classical Survey in Eastern Turkey, Fifth Preliminary Report, Van Lake Basin and MT. Ağrı Region", Studi Micenei Ed Egeo-Anatolici, Vol. XLVIII, Roma, 2006, 177-207.
- Özfırat, Aynur., "The Middle Bronze Age Settlement Pattern of the Eastern Anatolian High Plateu in Light of New Evidence", Edt. D.L. Peterson, LM. Popova, A.T. Smith, Colloquia Pontica, Vol. 13, Beyond the Steppe and the Sown Preceedings of the 2002 University of Chicago Conference on Eurasian Archaeology, Leiden, Boston, 2006, 160-171.
- Özfırat, Aynur,. "Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, 2005", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı Basımevi, Ankara, 2007, 143-162.
- Özfırat, Aynur., "Bozkurt Kurgan Mezarlığı Kazıları", Belleten, Cilt LXXIII, Sayı: 268, Ankara, 2009, 635-644.
- Özfırat, Aynur., "Van Gölü Havzası Yüzey Araştırması: Patnos Ovası Demir Çağ Yerleşimleri" Altan Çilingiroğlu'na Armağan Yukarı Denizin Kıyısında Urartu Krallığı'na Adanmış Bir Hayat, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2009, İstanbul, 455-478. Patacı, Sami., “Transkafkasya Arkeolojisi Kapsamında Ardahan”, Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Yıl. 21, Sayı. 72, Cilt. 2, Ankara, 2015, 56-90.
- Sagona, Antonio., ve Zimansky, Paul., Ancient Turkey, Routledge World Archaeology, Routledge, London ve New York, 2009. Sevin, Veli., "Son Tunç/Erken Demir Çağı Van Bölgesi Kronolojisi, Kökeni Aranan Bir Devlet: Urartu", Belleten, Cilt: LXVIII, Sayı: 252, 2004, 355-386.
- Yardımcıel, Ayhan., “Güney Kafkasya’da Kurgan Kültürü (Yığma Taş Mezarlar)”, Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Yıl. 21, Sayı. 72, Cilt. 2, Ankara, 2015, 42-55.
- Yükmen Edens, Bakiye., “Megalit Anıtlar Açısından Akçakale Adası Üzerine Bir Değerlendirme”, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, Sayı. 3, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Dösimm Basımevi, Ankara, 2003, 73-78.
Yıl 2022,
, 448 - 461, 30.10.2022
Öz
MÖ 2. Binyıl başlarında Doğu Anadolu Bölgesi’nin yüksek yaylaları olarak tabir edebileceğimiz Transkafkasya ve Kuzeybatı İran sınırımızda kurgan olarak tanımlanan yığma mezar geleneği ortaya çıkmıştır. Bu mezarların ortaya çıkış süreciyle parallel yerleşimlerin çoğu son bulmuştur. Böylesi bir yeniliğin sebepleri arasında politik nedenler ön görüldüğü gibi iklimsel dalgalanmalar sonucu halkların düzlükleri terkederek hayvancılığa başladığı da iddia edilmektedir. Biz bu makalede teorik çatıda görüşleri bir araya getirdikten sonra çıkan sonuçları iklim, insan, çevre, göç ekseninde okuyucuyla paylaşıyoruz.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Bingöl, Akın., “2014 Kars-Iğdır İlleri Yüzey Araştırmaları”, 33. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt, İsmail Aygül Ofset Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti, Ankara, 2016, 131-144.
- Bingöl, Akın., “Kars ve Çevresinde Karaz Yerleşimleri”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. 18, 2016, 487-502.
- Erinç, Sırı., “Türkiye Fiziki Coğrafyasının Anaçizgileri”, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni Sayı: 10, 1993, 1-10.
- Işıklı, Mehmet., "Erzurum Bölgesinin Arkeolojik Geçmişinin Ana Hatları", Edt. Mehmet Işıklı, Erhan Mutlugün, Mine Artu, Geçmişten Geleceğe Armağan, Arkeolojik, Kültürel ve Estetik Yansımalar, Erzurum, 2010, 22-30.
- Işıklı, Mehmet., ve Yardımcıel, Ayhan., “Arkeoloji Ortak Paydasında Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya Kültür Bölgeleri”, Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Yıl. 21, Sayı. 72, Cilt. 2, Ankara, 2015, 37-41.
- Köroğlu, Kemalettin., “1995 Yılı Artvin-Ardahan İlleri Yüzey Araştırması”, XIV. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Cilt: I, Kültür Bakanlığı Milli Kütüphane Basımevi, 1997, 369-395.
- Marro, Catherine., ve Özfırat, Aynur., "Pre-Classical Survey in Eastern Turkey. First Preliminary Report: The Ağrı Dağ (Mount Ararat) Region", Anatolia Antiqua XI, 2003, 385-422.
- Özfırat, Aynur “M.Ö. II. Binyıl Doğu Anadolu Boyalı Seramik Kültürleri Üzerine Araştırmalar”, XI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1994, 359-377.
- Özfırat, Aynur., "Research on the Cultures of East Anatolia in the 2ᶯ ͩ Millennium BC", Edt. Oktay Belli, Istanbul University's Contributions to Archaeology in Turkey (1932-2000), FSF Matbaacılık ve Reklam Hizmetleri, İstanbul, 2001, 326-330.
- Özfırat, Aynur., Doğu Anadolu Yayla Kültürleri, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2001, İstanbul.
- Özfırat, Aynur., "Doğu Anadolu Yüksek Yaylası'nda MÖ 2. Binyıl Kurganları", Belleten, Cilt: LXVI, Sayı: 246, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2003, 343-356.
- Özfırat, Aynur "Transhumance on the Eastern Anatolian High Plateau in the 2ᶯ ͩ mill. B.C.", Archäologische Mitteilungen Aus Iran und Turan, Band 37, Berlin, 2005, 139-152.
- Özfırat, Aynur., "Pre-Classical Survey in Eastern Turkey, Fifth Preliminary Report, Van Lake Basin and MT. Ağrı Region", Studi Micenei Ed Egeo-Anatolici, Vol. XLVIII, Roma, 2006, 177-207.
- Özfırat, Aynur., "The Middle Bronze Age Settlement Pattern of the Eastern Anatolian High Plateu in Light of New Evidence", Edt. D.L. Peterson, LM. Popova, A.T. Smith, Colloquia Pontica, Vol. 13, Beyond the Steppe and the Sown Preceedings of the 2002 University of Chicago Conference on Eurasian Archaeology, Leiden, Boston, 2006, 160-171.
- Özfırat, Aynur,. "Van, Ağrı ve Iğdır İlleri Yüzey Araştırması, 2005", 24. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1. Cilt, Kültür ve Turizm Bakanlığı Basımevi, Ankara, 2007, 143-162.
- Özfırat, Aynur., "Bozkurt Kurgan Mezarlığı Kazıları", Belleten, Cilt LXXIII, Sayı: 268, Ankara, 2009, 635-644.
- Özfırat, Aynur., "Van Gölü Havzası Yüzey Araştırması: Patnos Ovası Demir Çağ Yerleşimleri" Altan Çilingiroğlu'na Armağan Yukarı Denizin Kıyısında Urartu Krallığı'na Adanmış Bir Hayat, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2009, İstanbul, 455-478. Patacı, Sami., “Transkafkasya Arkeolojisi Kapsamında Ardahan”, Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Yıl. 21, Sayı. 72, Cilt. 2, Ankara, 2015, 56-90.
- Sagona, Antonio., ve Zimansky, Paul., Ancient Turkey, Routledge World Archaeology, Routledge, London ve New York, 2009. Sevin, Veli., "Son Tunç/Erken Demir Çağı Van Bölgesi Kronolojisi, Kökeni Aranan Bir Devlet: Urartu", Belleten, Cilt: LXVIII, Sayı: 252, 2004, 355-386.
- Yardımcıel, Ayhan., “Güney Kafkasya’da Kurgan Kültürü (Yığma Taş Mezarlar)”, Yeni Türkiye, Kafkaslar Özel Sayısı, Yıl. 21, Sayı. 72, Cilt. 2, Ankara, 2015, 42-55.
- Yükmen Edens, Bakiye., “Megalit Anıtlar Açısından Akçakale Adası Üzerine Bir Değerlendirme”, Türk Arkeoloji ve Etnografya Dergisi, Sayı. 3, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Dösimm Basımevi, Ankara, 2003, 73-78.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Arkeoloji |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ekim 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 |
