Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Öz

Bu çalışma, Siyawuş Murşidi’nin 2014 yılında yayınlanan Zebanê Zaza adlı kitabını inceleme ve değerlendirmeye odaklı bir çalışmadır. İncelenen bu kitapta yazar Murşidi, aynı dil ailesinden gelen iki kadim dil Farsça ve Zazacayı kelimeler (isim, fiil, zamir), günlük ifadeler ve bazı kısa cümleler üzerinden karşılaştırmıştır. Farsça ve Zazaca arasında karşılaştırmalı çalışmalar çok olmasa da son zamanlarda yapılan bazı bireysel ve akademik çalışmalar iki İrani dilin birbirine çok yakın durduğunu göstermektedir. İncelemesi yapılacak olan Zebanê Zaza (Dımili) adlı kitap bu çalışmalardan biridir. Murşidi, bu çalışmasında Farsça ve Zazacayı ‘akrabalık, organ isimleri, zaman, haftanın günleri, sayılar ve hayvan isimleri’ gibi genel kelimeler bağlamında karşılaştırmaktadır. Murşidi, eserini tercüme ve telif olarak tanımlamaktadır. Muhtemelen tercümeden kastı çalışmasına dâhil ettiği Farsça kelime ve cümlelerin Zazaca karşılıklarının verilmiş olmasıdır. Zebanê Zaza (Dımili) bütüncül ve karşılaştırmalı bir gramer çalışması olmayıp bir sözlük karşılaştırması gibi durmaktadır. Zazacayı bir dil olarak gören Murşidi, kitabın başında Zazalar ve Zazaca ile ilgili tarihi, coğrafi ve istatistiksel bilgiler verir. Bu çalışma, Zebanê Zaza isimli çalışmanın bu yönüyle artılarını ve eksikliklerini bir makale sınırlılığı içinde kitaptan seçili örnekler bağlamında benzeşen ve farklılaşan örnekler üzerinden göstermeye çalışacaktır. Çalışmada, bizim tercih ettiğimiz transkript alfabesi ile Siyawuşi’nin kullandığı transkript alfabesi tablo olarak gösterilecek ve örnek kelimeler ve cümleler bu alfabe bağlamında transkript edilecektir.