Türkiye’de Çevre Bilinci Kapsamında Tıbbi Atık Üretim Süreçleri Ve Yönetimi

İzzet Aydemir

doi:10.29029/busbed.310594

Araştırma Makalesi

Medical Waste Production Process and Management In Turkey With The Scope of Environmental Awareness

Yıl 2017, , 295 - 311, 30.04.2017

İzzet Aydemir

https://doi.org/10.29029/busbed.310594

Cited By: 8

Öz

The paradigm changes such as population growth, rising of the society’s welfare, industrialization, urbanization, and increasing human knowledge have made community demand more health services. Therefore, besides the capacity of health services improved, the quantity and the type of waste in hospitals have importantly increased in parallel. Hospitals, while treating and upgrading quality of the individuals’ lives, medical waste, which is an output element and in case of failure to manage in accordance with standards creates the risk of adverse impact on the environment and public health. Objectives in waste management issues are to realize the maintenance of ecological and economic balance in a sustainable environment, and to improve the community benefit with policies and legislation. In this context, the legal basis for the medical waste management produced in Turkey, waste generation, waste management processes within and outside of the organization, its potential effects on the health, and the evaluation of waste pyramid over the waste minimization axis were aimed in this study.

Anahtar Kelimeler

ste pyramid, waste management, environmental awareness, hospitals, medical waste

Kaynakça

Aghapour, P. & Nabizadeh, R. & Nouri, J. & Monavari, M. & Yaghmaeian, K. (2013). Analysis of Hospital Waste Using a Healthcare Waste Management Index. Toxicological and Environmental Chemistry. 95(4). ss. 579-589.
Akbolat, M. & Işık, O. & Dede, C. & Çimen, M. (2011). Sağlık Çalışanlarının Tıbbi Atık Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3). ss. 131-140.
Alagöz, A. Z. & Kocasoy, G. (2007). Determination of the Best Appropriate Management Methods For The Health-Care Wastes İn İstanbul, Waste Management, 28. ss. 1227-1235.
Arshad, N. & Nayyar, S. & Amin, F. & Mahmood, K. T. (2011). Hospital Waste Disposal: A Review Article, Journal of Pharmaceutical Sciences And Research, 3(8). ss. 1412-1419.
Atasever, M. (2014). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarını Analizi 2002-2013 Dönemi. Ankara.
Buildings. (2012). Green Operating Room Waste Management. (http://www.buildings.com/ article-details/articleid/14469/title/green-operating-room-waste-management-.aspx. Erişim: 03.09.2015).
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2010). Tıbbi Atık 2010 Yılı Durum Raporu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2011). 2011 Türkiye Çevre Durum Raporu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2013). Çevresel Etki Değerlendirmesi Etkiler-Önlemler.
Çıplak, N. & Barton, J. R. (2012). A System Dynamics Approach for Healthcare Waste Management: A Case Study in Istanbul Metropolitan City, Turkey. Waste Management And Research. 30(6). ss. 576-586.
Ilıcalı, E. (2015. Yeşil Sağlık Yapıları Hakkında Değerlendirme. (http://www.ekoyapidergisi.org/976-yesil-saglik-yapilari-hakkinda-degerlendirme.html. Erişim Tarihi: 31.03.2015).
Jindal, A. K. & Grupta, A. & Greval, V. S. & Mahen, A. (2012). Biomedical Waste Disposal: A Systems Analysis. Armed Forces Medical Services, 69. ss. 351-356.
Küçük, A. (2013). Tıbbi Atık Yönetiminin Ekonomisi. Sayıştay Dergisi, 90. ss. 73-95.
Koo, J. K. & Leong, S. I. (2015). Sustainability And Shared Smart and Mutual-Green Growth (Scam-GG) in Korean Medical Waste Management. Waste Management And Research. ss.1-9.
Manga, V. E. & Forton, O. T. & Mofor, L. A. & Woodard, R. (2011). Healthcare Waste Management in Cameroon: A From Case Study from the Southwestern Region. Resources, Conservation and Recycling, 57. ss. 108-116.
Manyele, S. V. & Lyasenga, T. J. (2010). Factors Affecting Medical Waste Management in Low-Level Health Facilities in Tanzania, African Journal of Environmental Science and Technology, 4(5).ss. 304-318.
Mbarki, A. & Kabbachi, B. & Ezaidi, A. & Benssaou, M. (2013). Medical Waste Management: A Case Study of The Souss-Massa-Draa Region, Morocco, Journal Of Environmental Protection, 4. ss. 914-918.
Mohan R. & Spiby, J. & Leonardi, G. S. & Robins, A. & Jefferis, S. (2006). Sustainable Waste Management in the UK: The Public Health Role. Public Health, 120. ss. 908-914.
Moreira, A. M. M. & Günther, W. M. R. (2013). Assessment of Medical Waste Management at a Primary Health-Care Center in Sao- Paulo, Brazil. Waste Management. 33. ss. 162-167.
Özkan, O. & Bayın, G. & T. Yeşilaydın, G. (2014). Hastane Yönetiminde Sürdürülebilir Yaklaşım: Yeşil Yönetim. 8. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi. Lefke. Kıbrıs. ss. 2238-2248.
Öztürk, İ. (2010). Atık Sektörü Mevcut Durum Değerlendirme Raporu. Tabasi, R. & Marthandan, G. (2013). Clinical Waste Management: A Review on İmportant Factors in Clinical Waste Generation Rate. International Journal of Science and Technology, 3(3). ss. 194-200.
Pasupathi, P. & Sindhu, S. & Ponnusha, B. S. & Ambika, A. (2011). Biomedical Waste Management for Health Care İndustry. International Journal of Biological and Medical Research, 2(1). ss. 472-486.
Sayıştay Başkanlığı. (2007). Türkiye’de Atık Yönetimi, Ulusal Düzenlemeler ve Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Performans Denetim Raporu.
Singh, H. & Rehman, R. & Bumb, S. S. (2014). Management of Biomedical Waste: A Review, International Journal of Dental and Medical Research, 1(1). ss. 14-20.
Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu. Türkiye’de Hastaneler Yeşilleniyor. (http:// www.turcek.org.tr/detay.aspx?d=101, Erişim Tarihi: 30.03.2015).
Türkiye İstatistik Kurumu. (2015). Sağlık Kuruluşları Atık İstatistikleri 2014.
World Health Organization. (2007). Population Health and Waste Management: Scientific Data and Policy Options. (http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0012/91101/E91021.pdf. Erişim Tarihi: 02.04.2015).
World Health Organization. (2013). Safe Management Of Wastes From Health Care- Activities.2nd Ed.. Y. Chartier vd. ISBN. 978 92 4 154856 4.
Yılmaz, S. & Arpacı, A. (2014). Sağlık Kuruluşlarından Kaynaklanan Atıkların Bertaraf Edilmesi ve Su Kirliliği. 2nd. International Environment and Morality Symposium. Adıyaman.
(http://www.anadolununsesigazetesi.net/Saglik-ibni-sina-hastanesi-ilk-cevreci-hastane-4919. html, Erişim Tarihi: 19.04.2015).

Türkiye’de Çevre Bilinci Kapsamında Tıbbi Atık Üretim Süreçleri Ve Yönetimi

Yıl 2017, , 295 - 311, 30.04.2017

İzzet Aydemir

https://doi.org/10.29029/busbed.310594

Cited By: 8

Öz

Nüfusun artması, toplumların refah seviyesinin yükselmesi, sanayileşme, kentleşme ve insanların bilgi düzeylerinin yükselmesi gibi paradigma değişimleri toplumu daha fazla sağlık hizmetini talep eder duruma getirmiştir. Bu durum, sağlık hizmetlerinin kapasitesini artırmış, hastanelerde üretilen atık miktarı ve atık türlerinde önemli artışın sebebi olmuştur. Hastaneler, insanları tedavi edip yaşam kalitesini yükseltirken, bir çıktı unsuru olan tıbbi atıkların standartlara uygun yönetilememesi çevre ve toplum sağlığını olumsuz etkileme riskini doğurmaktadır. Atık yönetiminde amaç, sürdürülebilir bir çevrede ekolojik ve ekonomik dengenin sağlanması ile birey ve toplum yararını yükseltecek politika ve yasaların hayata geçirilmesidir. Bu düşünceden hareketle makalede Türkiye’de üretilen tıbbi atık yönetimine ilişkin yasal kaynaklar, atık üretimi, atıkların kurum içinde ve dışında yönetim süreçleri, atıkların sağlık üzerindeki olası etkileri ile atık minimizasyonu ekseninde atık piramidinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atık piramidi, atık yönetimi, çevre bilinci, hastaneler, tıbbi atık

Kaynakça

Aghapour, P. & Nabizadeh, R. & Nouri, J. & Monavari, M. & Yaghmaeian, K. (2013). Analysis of Hospital Waste Using a Healthcare Waste Management Index. Toxicological and Environmental Chemistry. 95(4). ss. 579-589.
Akbolat, M. & Işık, O. & Dede, C. & Çimen, M. (2011). Sağlık Çalışanlarının Tıbbi Atık Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(3). ss. 131-140.
Alagöz, A. Z. & Kocasoy, G. (2007). Determination of the Best Appropriate Management Methods For The Health-Care Wastes İn İstanbul, Waste Management, 28. ss. 1227-1235.
Arshad, N. & Nayyar, S. & Amin, F. & Mahmood, K. T. (2011). Hospital Waste Disposal: A Review Article, Journal of Pharmaceutical Sciences And Research, 3(8). ss. 1412-1419.
Atasever, M. (2014). Türkiye’de Sağlık Hizmetlerin Finansmanı ve Sağlık Harcamalarını Analizi 2002-2013 Dönemi. Ankara.
Buildings. (2012). Green Operating Room Waste Management. (http://www.buildings.com/ article-details/articleid/14469/title/green-operating-room-waste-management-.aspx. Erişim: 03.09.2015).
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2010). Tıbbi Atık 2010 Yılı Durum Raporu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2011). 2011 Türkiye Çevre Durum Raporu.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2013). Çevresel Etki Değerlendirmesi Etkiler-Önlemler.
Çıplak, N. & Barton, J. R. (2012). A System Dynamics Approach for Healthcare Waste Management: A Case Study in Istanbul Metropolitan City, Turkey. Waste Management And Research. 30(6). ss. 576-586.
Ilıcalı, E. (2015. Yeşil Sağlık Yapıları Hakkında Değerlendirme. (http://www.ekoyapidergisi.org/976-yesil-saglik-yapilari-hakkinda-degerlendirme.html. Erişim Tarihi: 31.03.2015).
Jindal, A. K. & Grupta, A. & Greval, V. S. & Mahen, A. (2012). Biomedical Waste Disposal: A Systems Analysis. Armed Forces Medical Services, 69. ss. 351-356.
Küçük, A. (2013). Tıbbi Atık Yönetiminin Ekonomisi. Sayıştay Dergisi, 90. ss. 73-95.
Koo, J. K. & Leong, S. I. (2015). Sustainability And Shared Smart and Mutual-Green Growth (Scam-GG) in Korean Medical Waste Management. Waste Management And Research. ss.1-9.
Manga, V. E. & Forton, O. T. & Mofor, L. A. & Woodard, R. (2011). Healthcare Waste Management in Cameroon: A From Case Study from the Southwestern Region. Resources, Conservation and Recycling, 57. ss. 108-116.
Manyele, S. V. & Lyasenga, T. J. (2010). Factors Affecting Medical Waste Management in Low-Level Health Facilities in Tanzania, African Journal of Environmental Science and Technology, 4(5).ss. 304-318.
Mbarki, A. & Kabbachi, B. & Ezaidi, A. & Benssaou, M. (2013). Medical Waste Management: A Case Study of The Souss-Massa-Draa Region, Morocco, Journal Of Environmental Protection, 4. ss. 914-918.
Mohan R. & Spiby, J. & Leonardi, G. S. & Robins, A. & Jefferis, S. (2006). Sustainable Waste Management in the UK: The Public Health Role. Public Health, 120. ss. 908-914.
Moreira, A. M. M. & Günther, W. M. R. (2013). Assessment of Medical Waste Management at a Primary Health-Care Center in Sao- Paulo, Brazil. Waste Management. 33. ss. 162-167.
Özkan, O. & Bayın, G. & T. Yeşilaydın, G. (2014). Hastane Yönetiminde Sürdürülebilir Yaklaşım: Yeşil Yönetim. 8. Sağlık ve Hastane İdaresi Kongresi. Lefke. Kıbrıs. ss. 2238-2248.
Öztürk, İ. (2010). Atık Sektörü Mevcut Durum Değerlendirme Raporu. Tabasi, R. & Marthandan, G. (2013). Clinical Waste Management: A Review on İmportant Factors in Clinical Waste Generation Rate. International Journal of Science and Technology, 3(3). ss. 194-200.
Pasupathi, P. & Sindhu, S. & Ponnusha, B. S. & Ambika, A. (2011). Biomedical Waste Management for Health Care İndustry. International Journal of Biological and Medical Research, 2(1). ss. 472-486.
Sayıştay Başkanlığı. (2007). Türkiye’de Atık Yönetimi, Ulusal Düzenlemeler ve Uygulama Sonuçlarının Değerlendirilmesi. Performans Denetim Raporu.
Singh, H. & Rehman, R. & Bumb, S. S. (2014). Management of Biomedical Waste: A Review, International Journal of Dental and Medical Research, 1(1). ss. 14-20.
Türkiye Çevre Koruma ve Yeşillendirme Kurumu. Türkiye’de Hastaneler Yeşilleniyor. (http:// www.turcek.org.tr/detay.aspx?d=101, Erişim Tarihi: 30.03.2015).
Türkiye İstatistik Kurumu. (2015). Sağlık Kuruluşları Atık İstatistikleri 2014.
World Health Organization. (2007). Population Health and Waste Management: Scientific Data and Policy Options. (http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0012/91101/E91021.pdf. Erişim Tarihi: 02.04.2015).
World Health Organization. (2013). Safe Management Of Wastes From Health Care- Activities.2nd Ed.. Y. Chartier vd. ISBN. 978 92 4 154856 4.
Yılmaz, S. & Arpacı, A. (2014). Sağlık Kuruluşlarından Kaynaklanan Atıkların Bertaraf Edilmesi ve Su Kirliliği. 2nd. International Environment and Morality Symposium. Adıyaman.
(http://www.anadolununsesigazetesi.net/Saglik-ibni-sina-hastanesi-ilk-cevreci-hastane-4919. html, Erişim Tarihi: 19.04.2015).

Toplam 30 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Konular	Beşeri Coğrafya
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	İzzet Aydemir
Yayımlanma Tarihi	30 Nisan 2017
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2017

Kaynak Göster

APA	Aydemir, İ. (2017). Türkiye’de Çevre Bilinci Kapsamında Tıbbi Atık Üretim Süreçleri Ve Yönetimi. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(13), 295-311. https://doi.org/10.29029/busbed.310594