Öz
Cumhuriyet’in ilanıyla
birlikte gerçekleştirilen siyasal reform hareketleri demokrasi adına çok
partili hayata geçilmesini gerekli kılmış ancak sosyal ve siyasal ortamın
mevcut yenileşme hareketlerine hazır olmaması bu durumun ertelenmesine neden
olmuştur. II. Dünya Savaşı’nın etkisiyle otoriter rejimlerin önemini yitirmesi ve
demokrasi söyleminin kuvvetlenmesi çok partili hayatı iki kez deneyimleyen Türk
siyasetinin bu aşama da yeni adımlar atma eğilimi içine girmesini sağlamıştır.
Üçüncü çok partili siyasal hayat denemesi Milli Kalkınma Partisi’nin 1945
yılında kurulmasıyla gerçekleşmiştir. Ancak tam anlamıyla örgütlenemeyen ve
arka planda kalan bu parti muhalif olma özelliği gösterememiştir. O yıllarda
Türk siyasetinde var olan muhalif parti eksikliği 1946 yılında Demokrat
Parti’nin kurulmasıyla son bulmuştur. Bu bağlamda çalışma da çok partili
siyasetin ve demokrasinin güçlenmesi adına önemli muhalif partilerden biri olan
Demokrat Parti’nin kuruluş evresi ve 1950 seçimleri ile iktidara yükselmesi dönemin
siyasal alt yapısı göz önünde bulundurularak anlatılmıştır. Döneme ait belge ve
gazete ile konuyla ilgili yazılmış kitap ve makaleler çalışmanın araçlarını
oluşturmuştur.
Anahtar Kelimeler
Cumhuriyet Halk Partisi Demokrat Parti Çok Partili Siyaset 1950 Seçimleri Seçim Sistemi
Kaynakça
- AĞAOĞLU, Samet (2016), Arkadaşım Menderes, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- AKŞİN, Sina (2008), “Siyasal Tarih 1950-1960”, S. Akşin (Ed.), Çağdaş Türkiye 1908-1980 Cilt 4 (ss. 215-223), İstanbul, Cem Yayınevi.
- ASLAN, Emel (2014), Türkiye’nin İç Siyasetinde Demokrat Parti (1950-1960) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Kırşehir.
- BALCI, Meral (2018), “Demokrat Parti’yi İktidara Taşıyan Seçim Sistemi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), ss. 671-700.
- BENHÜR, Çağatay (2007), “14 Mayıs 1950 Genel Seçimlerinde CHP ve DP’nin Seçim Kampanyalarının Ana Hatları”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Dergisi, (17), ss. 61-75.
- COP, Burak (2018), Türkiye’de Seçim Sistemleri, İstanbul, Tekin Yayınevi.
- DEMİREL, Ahmet (2014), Tek Partinin İktidarı: Türkiye’de Seçimler ve Siyaset, İstanbul, İletişim Yayınları.
- GOLOĞLU, Mahmut (2013), Demokrasiye Geçiş 1946-1950, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- KABASAKAL, Mehmet (1991), Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi 1908-1960, İstanbul, Tekin Yayınevi.
- KARPAT, Kemal H. (2017), Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul, Timaş Yayınları.
- MÜTERCİMLER, Erol (2008), Fikrimizin Rehberi Gazi Mustafa Kemal, İstanbul: Alfa Yayınları.
- TÜSİAD (2001). Seçim Sistemi Ve Siyasi Partiler Araştırması Ana Rapor, Cilt II. İstanbul.
- UYAR, Hakkı (1999), “Tek Parti Döneminde Seçimler”, Toplumsal Tarih Dergisi, 11, (64), ss. 21-31.
- Cumhuriyet, 25 Nisan 1950.
- Cumhuriyet, 28 Mayıs 1950.
- Hürriyet, 23 Mayıs 1950.
- Milliyet, 23 Mayıs 1950.
- Ulus, 28 Mayıs 1950.
- Zafer, 23 Mayıs 1950.
- Demokrat Parti Programı, TBMM Kütüphanesi, 2008-563/1946
- TBMM, Tutanak Dergisi, D. 8, C. 1, B. 1, 05.08.1946, s. 2-4.
- Yüksek Seçim Kurulu, E.T: 20.04.18 17.00.
Öz
The political reform movements materialized with the promulgation of the
Republic were required to be passed on to a multi-party life on behalf of
democracy, but the fact that social and political environment was not ready for
the current movements led to postpone this situation. The loss of importance of
authoritarian regimes under the influence of the Second World War and the
strengthening of the democracy discourse have led to the tendency of Turkish
politics, which has experienced multi-party life twice, to take new steps on
this phase. The third multi-party political life attempt took place by the
establishment of National Development Party in 1945. However, this party, which
was not well organized and stayed behind the scenes, has not been able to act like
an opposition party. The lack of opposition party in Turkish politics in those
years ended with the establishment of the Democrat Party, which was one of the
important opposition parties that contribute to multi-party politics and
democracy, and the raise of its power with the 1950 elections by taking
consideration the political background of that period. The study consists the
archive documents of the period and books and articles written about the
subject.
Anahtar Kelimeler
Republican People’s Party Democrat Party Multi-Party Politics 1950 Elections Electoral System.
Kaynakça
- AĞAOĞLU, Samet (2016), Arkadaşım Menderes, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- AKŞİN, Sina (2008), “Siyasal Tarih 1950-1960”, S. Akşin (Ed.), Çağdaş Türkiye 1908-1980 Cilt 4 (ss. 215-223), İstanbul, Cem Yayınevi.
- ASLAN, Emel (2014), Türkiye’nin İç Siyasetinde Demokrat Parti (1950-1960) (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ahi Evran Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Kırşehir.
- BALCI, Meral (2018), “Demokrat Parti’yi İktidara Taşıyan Seçim Sistemi”, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (2), ss. 671-700.
- BENHÜR, Çağatay (2007), “14 Mayıs 1950 Genel Seçimlerinde CHP ve DP’nin Seçim Kampanyalarının Ana Hatları”, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Dergisi, (17), ss. 61-75.
- COP, Burak (2018), Türkiye’de Seçim Sistemleri, İstanbul, Tekin Yayınevi.
- DEMİREL, Ahmet (2014), Tek Partinin İktidarı: Türkiye’de Seçimler ve Siyaset, İstanbul, İletişim Yayınları.
- GOLOĞLU, Mahmut (2013), Demokrasiye Geçiş 1946-1950, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- KABASAKAL, Mehmet (1991), Türkiye’de Siyasal Parti Örgütlenmesi 1908-1960, İstanbul, Tekin Yayınevi.
- KARPAT, Kemal H. (2017), Türk Demokrasi Tarihi, İstanbul, Timaş Yayınları.
- MÜTERCİMLER, Erol (2008), Fikrimizin Rehberi Gazi Mustafa Kemal, İstanbul: Alfa Yayınları.
- TÜSİAD (2001). Seçim Sistemi Ve Siyasi Partiler Araştırması Ana Rapor, Cilt II. İstanbul.
- UYAR, Hakkı (1999), “Tek Parti Döneminde Seçimler”, Toplumsal Tarih Dergisi, 11, (64), ss. 21-31.
- Cumhuriyet, 25 Nisan 1950.
- Cumhuriyet, 28 Mayıs 1950.
- Hürriyet, 23 Mayıs 1950.
- Milliyet, 23 Mayıs 1950.
- Ulus, 28 Mayıs 1950.
- Zafer, 23 Mayıs 1950.
- Demokrat Parti Programı, TBMM Kütüphanesi, 2008-563/1946
- TBMM, Tutanak Dergisi, D. 8, C. 1, B. 1, 05.08.1946, s. 2-4.
- Yüksek Seçim Kurulu, E.T: 20.04.18 17.00.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 |
Cited By
THE SECOND CONSTITUTIONAL ERA IN THE CONTEXT OF MULTI-PARTY SYSTEM IN TÜRKİYE
Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
https://doi.org/10.53443/anadoluibfd.1349198
28 ŞUBAT SÜRECİ, E-MUHTIRA VE 15 TEMMUZ FETÖ DARBE GİRİŞİMİNİN EKONOMİ-POLİTİK ANALİZİ
ESAM Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
https://doi.org/10.53662/esamdergisi.1038106
İslami İlimler Fakültesi Öğrencilerinin Gözüyle Kur’an Mealleri (Afyon Kocatepe Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Örneği)
Marife Dini Araştırmalar Dergisi
Ercan ŞEN
https://doi.org/10.33420/marife.720002
