Öz
Bingöl ili, Arkeoloji
ve Sanat Tarihi bilim dalları açısından, yeterli çalışmaların yapılmadığı şehirler
arasında yer almaktadır. Bu bilim dallarının temel çalışma alanında bulunan
eski eserler, literatür çalışmasından ziyade saha veya yüzey çalışmalarını
gerektirmektedir. Bu nedenle her iki alanın en önemli çalışma metotlarından
biri yüzey araştırması bir diğeri de kazı çalışmalarıdır. Türkiye’de birçok
alanda kazı ve yüzey araştırmaları yapılmasına rağmen Bingöl ilinde kazı
çalışması hiç yapılmamıştır. Yüzey araştırmaları ise birkaç kısıtlı dönem ve
alanı kapsayan birkaç çalışmadan ibarettir.
Bu tür bilimsel çalışmaların azlığı Bingöl ilinde bulunan tarihi
eserlerin yeterli düzeyde gün ışığına çıkarılmamasına ve Bingöl tarihi ve
eserleri ile ilgili çalışmaların yanlış ve eksik olmasına neden olmuştur.
Bingöl ilinde bulunduğu söylenen ve Menua yazıtında ismi geçen
Sebeteraias Kalesi de bunlardan biridir. 1980’li yıllara değin Elazığ Palu
iline lokalizasyonu yapılan kale, daha sonraki çalışmalar ve gün ışığına çıkan
Urartu çivi yazıtları temel alınarak Palu kalesinin Sebetarias olmadığı yönünde
görüş bildirilmiş ve yer olarak bunun ancak Bingöl-Genç ilçesinde bulunan kale
olabileceği belirtilmiştir. Oysaki bu tür lokalizasyonları yapan araştırmacılar,
söz konusu Genç ilçesindeki Sebeterias (?) denilen kaleyi görmeden bu tanımlamayı
yapmıştır.
Bu çalışmada Genç ilçesi’nde Murat Nehri kenarında bulunan tarihi
kalenin identifikasyonu ve neden Sebeteria olmadığı konusundaki araştırma
sunulacaktır.
Kaynakça
- AŞAN, Muhammet Beşir (1988), “Elazığ-Bingöl-Tunceli İlleri Ortaçağ Yüzey Araştırması”, 1987, T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, ss. 529-554.
- BAHAR, Hasan (1988), “Elazığ, Bingöl, Tunceli İlleri Prehistorik Araştırmalar”, 1987, T.C Kültür Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, ss. 501-528.
- BUTASIM, Nebi (2013), “Ortaçağ ve Sonrası Bingöl’deki Tarihi Eserler”, III. Bingöl Sempozyumu 2010, Bingöl Üniversitesi Yayınları, ss.437-458.
- BUTASIM, Nebi (2015), “Bingöl Tarihi Eserleri ve Turizm Ekonomisine Kazandırılması”, 3. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı Bingöl, ss.563-570.
- ÇAPAK, İbrahim (2014), “Evliya Seyahatnamesi’nde Bingöl”, II. Bingöl Sempozyumu, Bingöl, ss. 197-208.
- ÇEVİK, Nevzat (1987), Şebeteria, Batı Urartu’da Bir Kent ve Kaya Anıtları, (Atatürk Üniversitesi, SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
- DEMİR, Abdullah; “16. Yüzyılda Safevi ve Osmanlı Döneminde Genç Beyleri”, II. Bingöl Sempozyumu, Bingöl 2014, ss. 209-216.
- DİKER, Hasan Fırat (2015), “ Van Kalesi Osmanlı Dönemi Burçları Üzerine Gözlemler”, Megaron, YTÜ Mimarlık Fakültesi E-Dergi, Cilt 10 sayı 3, ss. 282-293.
- ERDOĞAN, Serkan (2015), Yazılı ve Arkeolojik verilere göre M.Ö. II. ve I. Binyılda Tunceli-Bingöl Bölgesi, (Ankara Ünv., SBE, Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.
- EYİCE, Semavi (2001), “Kale”, DİA, Cilt 24, Ankara, ss. 234-242.Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (2006), Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, 4. Kitap, 1. Cilt, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- PINARCIK, Pınar (2012), “Urartu Krallığının Tarihi Coğrafyası Hakkında Yeni Öneriler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXVII, Sayı 2, Aralık, ss. 459-482.
- SEVİN, Veli( 2003), Başlangıçtan Perslere Anadolu Arkeolojisi, İstanbul, Der Yayınları.
- SEVİN, Veli (2005), “Elazığ/Bahçecik Yazıtı ve Urartu Eyalet Sistemi Üzerine Düşünceler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Elazığ, ss. 379-384.
- SEVİN, Veli (1987), “Elazığ-Bingöl İlleri Yüzey Araştırması”, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, V. Araştırma Sonuçları Toplantısı II, 8-10 Nisan Ankara, ss. 1-44.
- YILDIRIM, Recep (2013), “Harput/Elazığ Yöresinin Tarihi Coğrafyası”, Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 23-25 Mayıs Elazığ, ss. 297-306.
Öz
Bingöl province, Archeology and Art
History are among the cities where sufficient studies have not been done in
terms of branches of science. The ancient artifacts found in the main field of
study of these sciences require extraordinary field or field studies from the literature
study. For this reason, one of the most important study methods of both areas
is surface survey and the other is excavation studies. Despite the fact that many
excavation sand surface surveys were conducted in Turkey, no excavation work
has been done in the province of Bingol. Surface surveys consist of several studies
covering a few limited periods and fields.
The scarcity of such scientific studies
led to thefact that the historical works in the province of Bingol were not
brought to the sufficient light and the studies about Bingol history and works were
wrong and incomplete.
The Sebeteraia Castle, which is
saidto be located in the province of Bingöl and which is named in the Menua inscription,
is one of them. It was stated that the Palu castle was not Sebetaria based on
the fortress which was localized to Elazıg-Palu province until the 1980's,
later studies and Urartu nail inscriptions which came today light, and it was stated
that this place could only be a castle located in Bingol-Genç province.
However, researchers engaged in such localizations made this definition without
seeing the so-called Sebeteria (?) In Genc district.
In this study, it will be presented about
the historical castle located at the edge of Murat River in Genç district, the identification
and why it is not a castle called Sebeteria.
Kaynakça
- AŞAN, Muhammet Beşir (1988), “Elazığ-Bingöl-Tunceli İlleri Ortaçağ Yüzey Araştırması”, 1987, T.C. Kültür Bakanlığı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, ss. 529-554.
- BAHAR, Hasan (1988), “Elazığ, Bingöl, Tunceli İlleri Prehistorik Araştırmalar”, 1987, T.C Kültür Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Başkanlığı, VI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, Ankara, ss. 501-528.
- BUTASIM, Nebi (2013), “Ortaçağ ve Sonrası Bingöl’deki Tarihi Eserler”, III. Bingöl Sempozyumu 2010, Bingöl Üniversitesi Yayınları, ss.437-458.
- BUTASIM, Nebi (2015), “Bingöl Tarihi Eserleri ve Turizm Ekonomisine Kazandırılması”, 3. Uluslararası Bölgesel Kalkınma Konferansı Bingöl, ss.563-570.
- ÇAPAK, İbrahim (2014), “Evliya Seyahatnamesi’nde Bingöl”, II. Bingöl Sempozyumu, Bingöl, ss. 197-208.
- ÇEVİK, Nevzat (1987), Şebeteria, Batı Urartu’da Bir Kent ve Kaya Anıtları, (Atatürk Üniversitesi, SBE, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
- DEMİR, Abdullah; “16. Yüzyılda Safevi ve Osmanlı Döneminde Genç Beyleri”, II. Bingöl Sempozyumu, Bingöl 2014, ss. 209-216.
- DİKER, Hasan Fırat (2015), “ Van Kalesi Osmanlı Dönemi Burçları Üzerine Gözlemler”, Megaron, YTÜ Mimarlık Fakültesi E-Dergi, Cilt 10 sayı 3, ss. 282-293.
- ERDOĞAN, Serkan (2015), Yazılı ve Arkeolojik verilere göre M.Ö. II. ve I. Binyılda Tunceli-Bingöl Bölgesi, (Ankara Ünv., SBE, Tarih Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi), Ankara.
- EYİCE, Semavi (2001), “Kale”, DİA, Cilt 24, Ankara, ss. 234-242.Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi (2006), Haz. Seyit Ali Kahraman, Yücel Dağlı, 4. Kitap, 1. Cilt, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- PINARCIK, Pınar (2012), “Urartu Krallığının Tarihi Coğrafyası Hakkında Yeni Öneriler”, Tarih İncelemeleri Dergisi, Cilt XXVII, Sayı 2, Aralık, ss. 459-482.
- SEVİN, Veli( 2003), Başlangıçtan Perslere Anadolu Arkeolojisi, İstanbul, Der Yayınları.
- SEVİN, Veli (2005), “Elazığ/Bahçecik Yazıtı ve Urartu Eyalet Sistemi Üzerine Düşünceler”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, Elazığ, ss. 379-384.
- SEVİN, Veli (1987), “Elazığ-Bingöl İlleri Yüzey Araştırması”, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü, V. Araştırma Sonuçları Toplantısı II, 8-10 Nisan Ankara, ss. 1-44.
- YILDIRIM, Recep (2013), “Harput/Elazığ Yöresinin Tarihi Coğrafyası”, Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu, Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi, 23-25 Mayıs Elazığ, ss. 297-306.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 |
Cited By
GENÇ’İN (GENC/GİNC) TARİHİNE DAİR YENİ TESPİTLER
Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
https://doi.org/10.29029/busbed.1330134
