PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜNDEKİ İŞLETMELERİN TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ AÇISINDAN FİNANSAL PERFORMANS KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİ: BIST’DE BİR UYGULAMA

Mustafa Deste; Melike Halifeoğlu

doi:10.29029/busbed.560448

Araştırma Makalesi

PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜNDEKİ İŞLETMELERİN TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ AÇISINDAN FİNANSAL PERFORMANS KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİ: BIST’DE BİR UYGULAMA

Yıl 2019, , 751 - 774, 21.10.2019

Mustafa Deste , Melike Halifeoğlu

https://doi.org/10.29029/busbed.560448

Cited By: 9

Öz

Günümüzde benzer fiyat ve kalitede ürünlerin satılması
ikame mal alternatiflerini artmıştır. Bu durum marka sadakatinin sağlanmasını
güçleştirmiştir. Perakende sektöründe birçok ürün sunulması, bu hizmeti sunan
satış noktalarının artması, tüketicilerin ikame mallara yönelmelerini
kolaylaştırmıştır. Bu bağlamda işletmelerin farklılaşması için fiyat ve kalite
dışında etkin bir tedarik zinciri yönetimi sergilemeleri gerekmektedir.

Çalışmada, BIST-Perakende Ticaret Sektörü’nde bulunan
market zincirlerinin tedarik zinciri yönetimi açısından finansal performans
kriterlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca bu market zincirlerinin Çok
Kriterli Karar Verme (ÇKKV) teknikleriyle finansal performansları karşılaştırılmıştır.
Karşılaştırmada tedarik zinciri yönetimiyle ilgili finansal raporlardaki ve finansal
raporlar dışındaki veriler değerlendirmeye alınmıştır.

BIST-Perakende Ticaret Sektörü’de 12 perakende
işletmesi bulunmaktadır. Bunların 5 tanesi market zinciridir. Bu işletmeler Bim,
Migros, Carrefoursa, Bizim Toptan ve Şok’dur. Market zincirleri 2 ana, 22 alt
kritere göre tedarik zinciri yönetimi açısından incelenmiş ve finansal
performansları değerlendirilmiştir. Değerlendirmede ÇKKV tekniklerinden TOPSIS
kullanılmıştır. Değerlendirme sonucunda Migros birinci, Bim ikinci, Bizim
Toptan üçüncü, Carrefoursa dördüncü ve Şok beşinci sırada yer almıştır.

Anahtar Kelimeler

Tedarik Zinciri Yönetimi, Finansal Performans, BIST-Perakende ve Ticaret Sektörü

Kaynakça

AKDOĞAN, Nalan., Tenker, Nejat (2003), “Finansal Tablolar Ve Mali Analiz Teknikleri”, 8.Baskı, İstanbul, Gazi Kitabevi.
AKGÜN, Melek ve Temür Soy, Ayşe (2016) “BIST Ulaştırma Endeksine Kayıtlı Şirketlerin Finansal Performanslarının Topsis Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi ICAFR 16 Özel Sayısı, ss. 173-186.
AYDIN, Nurhan, Başar, Mehmet ve Coşkun, Metin (2014) “Finansal Yönetim”, 4.Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık.
BEKTAŞ, Hakan ve Tuna, Kadir (2013), “Borsa İstanbul Gelişen İşletmeler Piyasası’nda İşlem Gören Firmaların Gri İlişkisel Analiz ile Performans Ölçümü”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), ss.185-198.
CEYLAN, Ali ve Korkmaz, Turhan (2013), “Finansal Yönetim”, 13.Baskı, Bursa, Ekin Basın Yayın Dağıtım.
DUMANOĞLU, Sezayi ve Ergül, Nuray (2010), “İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü”, Journal of Accounting & Finance, S.48, ss. 101-110.
ECER, Fatih (2013), “Türkiye’deki Özel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: 2008-2011 Dönemi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), ss. 171-189.
ECER, Fatih ve Günay, Fatih (2014), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi” , Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), ss. 35-48.
FENG, Chen-Ming ve Wang, Rong-Tsu (2000).,“Performance Evaluation For Airlines Including The Consideration Of Financial Ratios”, Journal Of Air Transport Management, C.6, ss. 133-142.
HWANG, Ching-Lai ve Yoon, Kwangsun (1981), Multiple Attribute Decision Making, Methods And Applications. Lecture Notes In Economics And Mathematical Systems, Vol.186, New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
KANDEMİR, Tuğrul ve Karataş, Hilal (2016), “ Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama (2004-2014)”, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), ss. 1766-1776.
KARAKOÇ, Mehtap, Tayyar, Nezih ve Genç, Erhan (2016), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Finansal Performanslarının Ölçümü ve Kurumsal Derecelendirme Notları İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,15(59), ss. 1327-1338.
KIM, Gyutai ve Jung, Suhee (2011), “Exploiting The Decision-Making Tecnique to Explore The Relationship Between The Financial Factors and The Stock Preference”, Proceedings of the 2011 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, ss.451-457.
KUNG, Chang-Yung ve Wen, Kun-Lie (2007), “Applying Grey Relational Analysis and Grey Decision-Making to Evaluate the Relationship Between Company Attributes and Its Financial Performance- A Case Study of Venture Capital Enterprises in Taiwan”, Desicion Support Systems, 2007, 43(3), ss. 842-852.
MEYDAN, Cebrail, Yıldırım, Bahadır Fatih ve Senger, Ötüken (2016), “BIST’te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.69, ss. 147-165.
MUCUK, İsmet (2014), “Pazarlama İlkeleri”, 20.Baskı, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
OKKA, Osman (2006), “Finansal Yönetime Giriş”, 2.Baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
ONURLUBAŞ, Ebru ve DİNÇER, Derya (2017), “Tüketicilerin Perakende Markalı Ürünlerle İlgili Algısının Belirlenmesi: Antalya İli Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(20), ss. 60-79.
ORÇUN, Çağatay ve Eren, B. Selman .(2017), “TOPSIS Yöntemi İle Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.75, ss. 139-154.
ÖMÜRBEK, Nuri ve Eren, Hande (2016), “Promethee, Moora Ve Copras Yöntemleri İle Oran Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), ss. 174-187.
ÖMÜRBEK, Nuri ve Özcan, Aslı (2016), “BİST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Multımoora Yöntemiyle Performans Ölçümü”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, , Y.1, S: 2, ss.64-75.
ÖZBEK, Aşır (2017), “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel İle Problem Çözümü Kavram-Teori-Uygulama”, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
ÖZDEMİR, Muhlis (2015), “Topsis”, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, (ed. Bahadır Fatih Yıldırım ve Emrah Önder), 2. Baskı, Bursa, Dora Yayıncılık.
ÖZDEMİR, Ali, İhsan ve Seçme, Neşe, Yalçın (2009), “ İki Aşamalı Stratejik Tedarikçi Seçiminin Bulanık TOPSIS Yöntemi ile Analizi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(2), ss. 79-112.
ÖZEN, Ercan, Yeşildağ, Eser ve Soba, Mustafa (2015), “TOPSIS Performans Değerleme Ölçüsü Ve Finansal Oranlar İle Hisse Senedi Getiri İlişkisi”, Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), 2(.4), ss. 482-500.
SHAVERDI, Meysam, Heshmati, Mohammad, Rasoul ve Ramezanı, Iman (2014),“Application of Fuzzy AHP Approach for Financial Performance Evaluation of Iranian Petrochemical Sector”, Procedia Computer Science, C.31, ss. 995–1004.
TAYYAR, Nezih, Akcanlı, Fatma, Genç, Erhan ve Erem, Işıl (2014), “BİST’e Kayıtlı Bilişim ve Teknoloji Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.61, ss.19-40.
TAYYAR, Nezih ve Gökakın, Efe (2018),,“BİST Gelişen İşletmeler Piyasasına Dahil Şirketlerin Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleri İle Analizi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), ss. 62-78.
TEZERGİL, Seher, A (2016), “VİKOR Yöntemi İle Türk Bankacılık Sektörünün Performans Analizi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 38(1), ss. 357-373.
YURDAKUL, Mustafa ve İç, Yusuf, Tansel (2003), “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü Ve Analizine Yönelik Topsıs Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 18(1), ss. 1-18.
WANG, Tien-Chin, Chang, Jui-Fang, Anh, Truong Ngoc ve Chang, Wan-Tseng (2010), “Applying TOPSIS Method to Evaluate The Business Operation Performance of Vietnam Listing Securities Companies”, International Conference on Computational Aspects of Social Networks, IEEE Computer Society, ss. 273-277.
WANG, Tien-Chin ve Hsu, Jo-Chien (2004), “Evaluation of The Business Operation Performance of The Listing Companies by Applying TOPSIS Method”, IEEE International Conference on Systems, Man and Cybernestics, S.2, ss. 1286-1291.

DETERMINATION OF FINANCIAL PERFORMANCE CRITERIA FOR THE SUPPLY CHAIN MANAGEMENT IN RETAIL TRADE INDUSTRY: AN APPLICATION IN BIST

Yıl 2019, , 751 - 774, 21.10.2019

Mustafa Deste , Melike Halifeoğlu

https://doi.org/10.29029/busbed.560448

Cited By: 9

Öz

Nowadays, the sale of products of similar price and
quality increased the alternatives of substitution goods. This situation made
it difficult to achieve brand loyalty. The introduction of many products in the
retail sector, the increase in the sales points that provide this service,
facilitated the consumers' orientation to the substitute goods. In this
context, enterprises need to demonstrate an effective supply chain management
outside of price and quality for differentiation.

The aim of this study is to determine the financial
performance criteria of the supply chain management of the market chains in the
BIST-Retail Trade Sector. In addition, the financial performance of these
market chains with Multi Criteria Decision Making (CRC) techniques was
compared. In the comparison, data other than financial reports and financial
reports related to supply chain management were evaluated.

There are 12 retail businesses in BIST-Retail Trade
Sector. 5 of them are market chains. These businesses are Bim, Migros,
Carrefoursa, Bizim Toptan, Şok. Market chains were analyzed in terms of supply
chain management according to 2 main and 22 sub-criteria and their financial
performances were evaluated. TOPSIS was used in the evaluation. As a result of
the evaluation, Migros ranked first, Bim second, Bizim Toptan third,
Carrefoursa fourth and Şok fifth.

Anahtar Kelimeler

Supply Chain Management, Financial Performance, BIST-Retail and Trade Sector

Kaynakça

AKDOĞAN, Nalan., Tenker, Nejat (2003), “Finansal Tablolar Ve Mali Analiz Teknikleri”, 8.Baskı, İstanbul, Gazi Kitabevi.
AKGÜN, Melek ve Temür Soy, Ayşe (2016) “BIST Ulaştırma Endeksine Kayıtlı Şirketlerin Finansal Performanslarının Topsis Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi ICAFR 16 Özel Sayısı, ss. 173-186.
AYDIN, Nurhan, Başar, Mehmet ve Coşkun, Metin (2014) “Finansal Yönetim”, 4.Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık.
BEKTAŞ, Hakan ve Tuna, Kadir (2013), “Borsa İstanbul Gelişen İşletmeler Piyasası’nda İşlem Gören Firmaların Gri İlişkisel Analiz ile Performans Ölçümü”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(2), ss.185-198.
CEYLAN, Ali ve Korkmaz, Turhan (2013), “Finansal Yönetim”, 13.Baskı, Bursa, Ekin Basın Yayın Dağıtım.
DUMANOĞLU, Sezayi ve Ergül, Nuray (2010), “İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü”, Journal of Accounting & Finance, S.48, ss. 101-110.
ECER, Fatih (2013), “Türkiye’deki Özel Bankaların Finansal Performanslarının Karşılaştırılması: 2008-2011 Dönemi”, AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), ss. 171-189.
ECER, Fatih ve Günay, Fatih (2014), “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi” , Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), ss. 35-48.
FENG, Chen-Ming ve Wang, Rong-Tsu (2000).,“Performance Evaluation For Airlines Including The Consideration Of Financial Ratios”, Journal Of Air Transport Management, C.6, ss. 133-142.
HWANG, Ching-Lai ve Yoon, Kwangsun (1981), Multiple Attribute Decision Making, Methods And Applications. Lecture Notes In Economics And Mathematical Systems, Vol.186, New York: Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
KANDEMİR, Tuğrul ve Karataş, Hilal (2016), “ Ticari Bankaların Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile İncelenmesi: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankalar Üzerine Bir Uygulama (2004-2014)”, İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), ss. 1766-1776.
KARAKOÇ, Mehtap, Tayyar, Nezih ve Genç, Erhan (2016), “Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Kurumsal Yönetim Endeksinde Yer Alan Şirketlerin Finansal Performanslarının Ölçümü ve Kurumsal Derecelendirme Notları İlişkisi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi,15(59), ss. 1327-1338.
KIM, Gyutai ve Jung, Suhee (2011), “Exploiting The Decision-Making Tecnique to Explore The Relationship Between The Financial Factors and The Stock Preference”, Proceedings of the 2011 International Conference on Industrial Engineering and Operations Management, ss.451-457.
KUNG, Chang-Yung ve Wen, Kun-Lie (2007), “Applying Grey Relational Analysis and Grey Decision-Making to Evaluate the Relationship Between Company Attributes and Its Financial Performance- A Case Study of Venture Capital Enterprises in Taiwan”, Desicion Support Systems, 2007, 43(3), ss. 842-852.
MEYDAN, Cebrail, Yıldırım, Bahadır Fatih ve Senger, Ötüken (2016), “BIST’te İşlem Gören Gıda İşletmelerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.69, ss. 147-165.
MUCUK, İsmet (2014), “Pazarlama İlkeleri”, 20.Baskı, İstanbul, Türkmen Kitabevi.
OKKA, Osman (2006), “Finansal Yönetime Giriş”, 2.Baskı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
ONURLUBAŞ, Ebru ve DİNÇER, Derya (2017), “Tüketicilerin Perakende Markalı Ürünlerle İlgili Algısının Belirlenmesi: Antalya İli Örneği”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 8(20), ss. 60-79.
ORÇUN, Çağatay ve Eren, B. Selman .(2017), “TOPSIS Yöntemi İle Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.75, ss. 139-154.
ÖMÜRBEK, Nuri ve Eren, Hande (2016), “Promethee, Moora Ve Copras Yöntemleri İle Oran Analizi Sonuçlarının Değerlendirilmesi: Bir Uygulama”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), ss. 174-187.
ÖMÜRBEK, Nuri ve Özcan, Aslı (2016), “BİST’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Multımoora Yöntemiyle Performans Ölçümü”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, , Y.1, S: 2, ss.64-75.
ÖZBEK, Aşır (2017), “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel İle Problem Çözümü Kavram-Teori-Uygulama”, Ankara, Seçkin Yayıncılık.
ÖZDEMİR, Muhlis (2015), “Topsis”, Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, (ed. Bahadır Fatih Yıldırım ve Emrah Önder), 2. Baskı, Bursa, Dora Yayıncılık.
ÖZDEMİR, Ali, İhsan ve Seçme, Neşe, Yalçın (2009), “ İki Aşamalı Stratejik Tedarikçi Seçiminin Bulanık TOPSIS Yöntemi ile Analizi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11(2), ss. 79-112.
ÖZEN, Ercan, Yeşildağ, Eser ve Soba, Mustafa (2015), “TOPSIS Performans Değerleme Ölçüsü Ve Finansal Oranlar İle Hisse Senedi Getiri İlişkisi”, Journal of Economics, Finance and Accounting (JEFA), 2(.4), ss. 482-500.
SHAVERDI, Meysam, Heshmati, Mohammad, Rasoul ve Ramezanı, Iman (2014),“Application of Fuzzy AHP Approach for Financial Performance Evaluation of Iranian Petrochemical Sector”, Procedia Computer Science, C.31, ss. 995–1004.
TAYYAR, Nezih, Akcanlı, Fatma, Genç, Erhan ve Erem, Işıl (2014), “BİST’e Kayıtlı Bilişim ve Teknoloji Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Değerlendirilmesi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, S.61, ss.19-40.
TAYYAR, Nezih ve Gökakın, Efe (2018),,“BİST Gelişen İşletmeler Piyasasına Dahil Şirketlerin Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleri İle Analizi”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(65), ss. 62-78.
TEZERGİL, Seher, A (2016), “VİKOR Yöntemi İle Türk Bankacılık Sektörünün Performans Analizi”, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi , 38(1), ss. 357-373.
YURDAKUL, Mustafa ve İç, Yusuf, Tansel (2003), “Türk Otomotiv Firmalarının Performans Ölçümü Ve Analizine Yönelik Topsıs Yöntemini Kullanan Bir Örnek Çalışma”, Gazi Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Dergisi, 18(1), ss. 1-18.
WANG, Tien-Chin, Chang, Jui-Fang, Anh, Truong Ngoc ve Chang, Wan-Tseng (2010), “Applying TOPSIS Method to Evaluate The Business Operation Performance of Vietnam Listing Securities Companies”, International Conference on Computational Aspects of Social Networks, IEEE Computer Society, ss. 273-277.
WANG, Tien-Chin ve Hsu, Jo-Chien (2004), “Evaluation of The Business Operation Performance of The Listing Companies by Applying TOPSIS Method”, IEEE International Conference on Systems, Man and Cybernestics, S.2, ss. 1286-1291.

Toplam 32 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	İşletme
Bölüm	Araştırma Makaleleri
Yazarlar	Mustafa Deste 0000-0001-5781-6543 Melike Halifeoğlu 0000-0001-8454-0490
Yayımlanma Tarihi	21 Ekim 2019
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2019

Kaynak Göster

APA	Deste, M., & Halifeoğlu, M. (2019). PERAKENDE TİCARET SEKTÖRÜNDEKİ İŞLETMELERİN TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ AÇISINDAN FİNANSAL PERFORMANS KRİTERLERİNİN BELİRLENMESİ: BIST’DE BİR UYGULAMA. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 751-774. https://doi.org/10.29029/busbed.560448