Öz
Doğu Türkistan şehirlerinden biri olan Kaşgar, çeşitli dönemlerde farklı
isimlerle anılmıştır. Kaşgar şehri Sankritçe’de Srikirtati, Hsüan Tsang adlı
Budist kitabına Chia-Sha; Çin kaynaklarına Su-lek ve Khü-şa şeklinde
yansımıştır. Divan-ı Lügat’üt Türk’te Ordu-kent olarak kaydedilmiştir. Kaşgar
ismine etimolojik açıdan bakan araştırmacılar Farsça Kaşi (çini) kelimesine -
ger ekinin eklenemesiyle Kaşi-Ger; çinili şehir veya nakışlı şehir manasına
geldiğini ifade etmişlerdir. İslam Coğrafyacılarının eserlerinde ise Kaşgar,
Kacgar ve Kaşhar şeklinde kayda geçmiştir.
Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunması, Çin, Rusya, Hindistan, Afganistan
ve Batı Türkistan’dan gelen yolların kavşak noktasında olması dolayısıyla
Kaşgar şehri ticari bakımdan stratejik konuma sahiptir. Tarihsel süreçte
Kaşgar’ın bu stratejik konumu, kendisini İpek Yolu üzerinde toptan alışverişin
gerçekleştirildiği bir merkez haline getirmiştir. Şehrin ticari bakımdan bir
cazibe merkezi haline gelmesi, ticaret, ziraat, hayvancılık, madencilik ve el
işçiliği gibi faaliyetlerin gelişmesine yol açmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alaaddin Ata Melik Cüveyni (2013). Tarih-i Cihan Güşa, Çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara.
- Barthold, W.(1977). “Kara-Hıtaylılar”, İ:A., C. VI, İstanbul, ss. 273-276.
- Çelik, Muhammed Bilal(2013), Yarkend Hanlığı’nın Siyasi Tarihi, İstanbul.
- Duman, L. İ.(1936). Agrarnaya Politika Tsinskogo Pravitelstva v Sintszyane v Konstse XVII Beka. Moskova.
- Falconer, Colin (2001). İpek Yolu. İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Heyd, W.( 2000). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. Çev. Enver Ziya Karal), TTK, Ankara.
- Hitchins, Kith (2002). “Kaşgar”. DİA, C 25, İstanbul, ss.7-9.
- Hunkan, Ömer Soner (2009). “Satuk Buğra Han”. DİA, C.36, Ankara, ss. 181-182.
- İlkul, A. K. (1969). “Doğu Türkistan’da Gördüklerim”. Türk Kültürü, S. 71, Ankara, ss. 852-856.
- Kaşgarlı, Sultan Mahmut. (2004). Uygur Türkleri Kültürü ve Türk Dünyası. Çağrı Yayınları
- Kaşgari, Mahmud (1985). Divanü Lügat-it Türk Tercümesi. Çev. Besim Atalay. C. I, Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
- Kolesnikov, Aleksandr (2010). Rus Seyyahların Gözüyle Kaşgar XIX Yüzyılın İkinci Yarısı-XX. Yüzyılın Başı. Çev. Rakhat ABDİEVA, TTKB, Ankara.
- Köprülü, Orhan F.(1988), “Afak Hoca”, D.A.İ., C. 1, İstanbul, ss. 396-397.
- Mahmud Kaşgari (1985). Divanü Lügat-it-Türk Tercümesi. Çev. Besim Atalay, C.I, TTK, Ankara.
- Özerdim, Muhaddere N. (1951). “Çin Kaynaklarına Göre Çin Türkistanı’nın Şehirleri”, DTCF, C. 9, S.1-2, Ankara, ss. 105-110.
- Pritsak, Omelyan (1977). “Kara-Hanlılar”. İ.A., C. VI, İstanbul, ss.251-273.
- Sümer, F. (2006). Eski Türklerde Şehircilik. 2. Baskı, Sarıyıldız Basımevi, Ankara.
- Şeşen, Ramazan (2001), İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, TTK, Ankara.
- Taşağıl, Ahmet (2007). “Özkent”. DİA, C.34, Ankara, ss. 129-131.
- Taşağıl, Ahmet (2012). “Türkistan”. DİA, C.41, İstanbul, ss. 556-560.
- Toygar, Kamil (1988). “Kaşgar’da Abbak Hoca Mezarı”. Türk Dünyası Tarih Dergisi, S 13, İstanbul, ss.50-51.
- Veli, V. K. (2008). Uygurlarnıng Kıskıça Tarihi. 2. Baskı, Şincan Helk Neşriyatı, Urumçi.
- Polo, M. Marko Polo Seyahatnamesi. Filiz Dokuman (Yay. Haz.), Cilt 1, No: 87, Kervan Kitapçılık.
- Aziz Yusup ve Tursun Palta. (2008). Uygurların Kıskıça Tarihi. Zahid Rahim ve vd. (Çev.), 2. Baskı, ġincan Helk Neşriyatı, Urumçi.
Öz
Kashgar, one of the cities of East Turkistan, has been called by different
names in various periods. Kashgar city, which means Srikirtati in Sankrit,
revealed in the Buddhist book called Hsüan Tsang as Chia-Sha and in Chinese sources as Su-lek and Khü-sha. The city was recorded as an army-city in Divanı
Lügat-üt Türk. Researchers studying the name of Kashgar etymologically
declared that by joining the Persian suffix Ger to the Persian word Kashi
(ceramics), it becomes Kashi-Ger, meaning ceramics city or city with
embroidery. In the works of Islamic Geographers, the city was recorded as
Kashgar, Kacgar and Kashhar.
The city of Kashgar had an economically strategic place because of its
location on the Historical Silk Road, and its status at the crossroads of roads
from China, Russia, India, Afghanistan and West Turkistan. This decisive
location made the city of Kashgar a centre of wholesale shopping on the Silk
Road. It became a centre of attraction in marketing, which led to the
development of trade, agriculture, animal husbandry, mining and handicrafts.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Alaaddin Ata Melik Cüveyni (2013). Tarih-i Cihan Güşa, Çev. Mürsel Öztürk, TTK, Ankara.
- Barthold, W.(1977). “Kara-Hıtaylılar”, İ:A., C. VI, İstanbul, ss. 273-276.
- Çelik, Muhammed Bilal(2013), Yarkend Hanlığı’nın Siyasi Tarihi, İstanbul.
- Duman, L. İ.(1936). Agrarnaya Politika Tsinskogo Pravitelstva v Sintszyane v Konstse XVII Beka. Moskova.
- Falconer, Colin (2001). İpek Yolu. İnkılap Kitabevi, İstanbul.
- Heyd, W.( 2000). Yakın-Doğu Ticaret Tarihi. Çev. Enver Ziya Karal), TTK, Ankara.
- Hitchins, Kith (2002). “Kaşgar”. DİA, C 25, İstanbul, ss.7-9.
- Hunkan, Ömer Soner (2009). “Satuk Buğra Han”. DİA, C.36, Ankara, ss. 181-182.
- İlkul, A. K. (1969). “Doğu Türkistan’da Gördüklerim”. Türk Kültürü, S. 71, Ankara, ss. 852-856.
- Kaşgarlı, Sultan Mahmut. (2004). Uygur Türkleri Kültürü ve Türk Dünyası. Çağrı Yayınları
- Kaşgari, Mahmud (1985). Divanü Lügat-it Türk Tercümesi. Çev. Besim Atalay. C. I, Türk Tarih Kurumu Basımevi. Ankara.
- Kolesnikov, Aleksandr (2010). Rus Seyyahların Gözüyle Kaşgar XIX Yüzyılın İkinci Yarısı-XX. Yüzyılın Başı. Çev. Rakhat ABDİEVA, TTKB, Ankara.
- Köprülü, Orhan F.(1988), “Afak Hoca”, D.A.İ., C. 1, İstanbul, ss. 396-397.
- Mahmud Kaşgari (1985). Divanü Lügat-it-Türk Tercümesi. Çev. Besim Atalay, C.I, TTK, Ankara.
- Özerdim, Muhaddere N. (1951). “Çin Kaynaklarına Göre Çin Türkistanı’nın Şehirleri”, DTCF, C. 9, S.1-2, Ankara, ss. 105-110.
- Pritsak, Omelyan (1977). “Kara-Hanlılar”. İ.A., C. VI, İstanbul, ss.251-273.
- Sümer, F. (2006). Eski Türklerde Şehircilik. 2. Baskı, Sarıyıldız Basımevi, Ankara.
- Şeşen, Ramazan (2001), İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, TTK, Ankara.
- Taşağıl, Ahmet (2007). “Özkent”. DİA, C.34, Ankara, ss. 129-131.
- Taşağıl, Ahmet (2012). “Türkistan”. DİA, C.41, İstanbul, ss. 556-560.
- Toygar, Kamil (1988). “Kaşgar’da Abbak Hoca Mezarı”. Türk Dünyası Tarih Dergisi, S 13, İstanbul, ss.50-51.
- Veli, V. K. (2008). Uygurlarnıng Kıskıça Tarihi. 2. Baskı, Şincan Helk Neşriyatı, Urumçi.
- Polo, M. Marko Polo Seyahatnamesi. Filiz Dokuman (Yay. Haz.), Cilt 1, No: 87, Kervan Kitapçılık.
- Aziz Yusup ve Tursun Palta. (2008). Uygurların Kıskıça Tarihi. Zahid Rahim ve vd. (Çev.), 2. Baskı, ġincan Helk Neşriyatı, Urumçi.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 23 Ekim 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 |
