Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Öz

Doğa, sanatçının en büyük esin kaynağıdır ve doğa ve insan yaratıcı süreçte sanatın başat öğeleridir. Bunun yanı sıra büyük sanatçıların, öncülerinin eserlerinden yararlandıkları ve ihtiyaç duydukları öğeleri ödünç aldıkları bilinmektedir. Yani bir yapıtın oluşum sürecinde sanatçı, çıkış noktası olarak başka bir yapıtı seçmektedir. Sanatçı, neyi ve nasıl alacağını kendi doğasının ihtiyacına göre belirler ve esin kaynağı olarak seçtiği yapıtı kendi sanatsal yönelimlerine göre yorumlar. Resim sanatında sanatçıların ne zamandan beri kendinden önce yapılmış bir eseri esin kaynağı olarak seçtiklerini belirlemek güç. Bir eserin esin kaynağı olarak seçilip, yaratıcı sürecin seçilen eser üzerinden şekillendiği yinelemeler, yaygın olarak çağdaş sanat ve sonrasında karşımıza çıkmaktadır. Çağdaş sanat, hatta modern sanat öncesindeki yinelemeler, daha çok usta-çırak ilişkisi doğrultusundadır. Sanatçı, selefi olan ya da kendi dönemindeki başka bir sanatçının eserindeki başarısına duyduğu takdir ile onu çözümleme ve ondan daha çok eğitsel boyutta yararlanma amacı ile yinelemeye gider. Oysa çağdaş sanat ve sonrasında bir eser, bunun yanı sıra farklı içerik ve anlamlar için de ödünç alınabilir. Yinelenenlerden biri de Diego Velázquez’in Papa X. İnnocent adlı resmidir. Bu araştırmada; Velázquez’in Papa X. İnnocent resmini esin kaynağı olarak seçip yineleyen bazı sanatçıların eserlerine yer verilmiştir. Betimsel tarama modelli bu araştırmada, literatür taraması ve incelenen eserler ışığında; Velázquez’in gerçekçi bir karakter incelemesi ile resmettiği Papa X. İnnocent’in kendisinden sonraki sanatçılar tarafından nasıl yorumlandığı, neden esin kaynağı olarak seçildiği, nasıl dönüşüme uğratıldığı sorularına cevap aranmıştır. İncelenen bu örnekler ve yanıt aranan sorular, bir yapıtın başka bir yapıt ile kurduğu diyaloğa tanıklığın yanı sıra, çağdaş sanatın düşünsel boyutunun ve geçmişin, bugünün sanatına nasıl yansıdığının anlaşılmasını da sağlayacaktır.