Öz
Artificial intelligence takes its epistemological infrastructure from logic. The science of logic occupies an important place in both philosophical and engineering fields. In the article, the influence level and development stages of the science of logic, the common field of the studies of artificial intelligence, which has influenced both engineering sciences and social sciences since the second half of the last century, will be explained. The effects of Aristotle's logic on artificial intelligence, which is the classical period of the science of logic behind the studies of artificial intelligence, and the effect level of fuzzy logic on artificial intelligence that emerged in the 20th century will be discussed in detail.
Anahtar Kelimeler
Logic Classical Logic Modern Logic Fuzzy Logic Artificial Intelligence
Kaynakça
- AKDERİN, F. (2012). Latince Sözlük. İstanbul: Say Yayınları.
- ALKAYIŞ, A. (2021). Eğitim Felsefesi Perspektifinden Dijitalleşme ve Eğitim 4.0, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 21, s., 221- 237.
- ANTOGNAZZA, M. R. (2013). Leibniz. (O. Düz, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Banaksı Kültür Yayınları.
- ARİSTOTELES. (1963). Organon II. (H. R. Atademir, Çev.) Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
- ARİSTOTELES. (2015). Metafizik. (Y. G. Sev, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- ASTER, E. V. (1994). Bilgi Teorisi ve Mantık. (M. Gökberk, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınları.
- BABA, C. (2020). Dil ve Mantık İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Eskiyeni 40 (Mart/March 2020), 95-106.
- BARANSEL, E. (2018, 5). Yapay Zeka Olgusu Gerçekleşti Mi? Cyber Spot(13), 3-5.
- CANDOĞAN, O. (2020, 1). Kökleri Farabi’ye Kadar Dayanan ve Yapay Zekanın İşlemesini Sağlayan Bulanık Mantık Nedir? 9 11, 2020 tarihinde www.webtekno.com: https://www.webtekno.com/bulanik-mantik-nedir-h80053.html adresinden alındı
- CEVİZCİ, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul : Paradigma Yayıncılık.
- ÇAPAK, İ. (2016). Ana Hatlarıyla Mantık. İstanbul: Ensar Neşriyat.
- ÇAPAK, İ. (2016). Düşünce Geleneğimizde Mantık. İstanbul : Ensar Neşriyat.
- ÇAĞMAN, N. (2006). Bulanık Mantık. Bilim ve Teknik(540), 50-51.
- ÇELEBİ, E., GÜLTEKİN, A., (2020) Ontolojik Sınırların Belirsizliği: Yapay Zeka, Mit ve Her (Aşk) Filmi Üzerinden Bir Değerlendirme, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Cilt:6 Sayı:1, 40-46.
- ÇELEBİ, E. (2020). Zihin-Beden İlişkisinin Ontolojik Düzlemi Üzerine Bir Değerlendirme, 10th Eclss Conferences On Language And Social Sciences, 340-346.
- ÇELEBİ, E. (2020). John Locke’da Epistemolojik Tutarsızlık Üzerine Bir Analiz, Euroasia Summit Congress On Scientific Researches And Recent Trends-7, 6-9 December, Azerbaijan, 92-96.
- ÇELEBİ, E. (2005). David Hume’da Psiko-Epistemolojik İlke: Nedensellik, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(20), 173-202.
- ÇUBUKÇU, A. (1998). Mantık ve Diyalektik. İstanbul: Evrensel Basın Yayın.
- DEMİREL, O. (1999, 12). Bulanık Mantık. Bilim ve Teknik(385), 78-80.
- EMİROĞLU, İ. (2009). Klasik Mantığa Giriş. Ankara: Elis Yayınları.
- EYUBOĞLU, İ. Z. (2017). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
- GOTTWALD, S. (2014, 10 01). The Logic of Fuzzy Set Theory: A Historical Approach. Petr H´ajek’s on Mathematical Fuzzy Logic, 41-61.
- HASIRCI, N. (2010). İbn Teymiyye’nin Mantık Eleştirisi. Ankara: Araştırma Yayınları.
- IŞIKLI, Ş. (2004). Fuzzy Mantık ve Sibernetik'in Siber Toplum ve Yapay Zeka Üzerindeki Etkileri, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum.
- KARATAŞ, İ. (2018). Bulanık Mantık ile Klasik ve Sembolik Mantık İlişkisi (Karşılaştırılması). European Journal of Educational & Social Sciences, 3(2), 144-163.
- KİRAZ, E. (2016, 01 11). Etimolojik Türkçe Sözlük Kelime-Köken.
- LEİBNİZ, G. W. (1988). Monadoloji. (S. K. Yetkin, Çev.) istanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- OSMAN, F. (2012). Modern Mantık Açısından Ahlak Çıkarımı, KAYGI, 19 s. 159-164.
- ÖKTEN, K. H. (2011). Aristoteles. İstanbul: Say Yayınları.
- ÖNER, N. (1986). Klasik Mantık. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları .
- ÖNER, N. (1999). Felsefe Yolunda Düşünceler. Ankara: Akçağ Yayınları.
- ÖZLEM, D. (2004). Mantık Klasik/Sembolik Mantık Mantık Felsefesi. İstanbul: İnkılap.
- SAY, C. (2019). 50 Soruda Yapay Zeka. İstanbul: 7 Renk Basım Yayım.
- TAYLAN, N. (2010). Anahatlarıyla Mantık Tarihçesi-Problemleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
- URAL, Ş. (2010, 02 14). www.safakural.com. 09 14, 2020 tarihinde Puslu (Fuzzy) Mantık: https://www.safakural.com/makaleler/puslu-%28fuzzy%29-mantik adresinden alındı
- VURAL, M. (2002). Düşünce Tarihinde Mantık: Aristoteles Mantığından Bulanık Mantığa. Kutadgubilig(2), 179-192.
- YILDIRIM, T. (2011). Ateizm Mi Agnostisizm Mi? Bertrand Russell’ın Tercihi, FLSF (Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi), 2011 Bahar, Sayı: 11, S. 41-52.
- ZADEH, L. (1994, 11). Interview with Lotfi Zadeh Creator of Fuzzy Logic. (B. Blair, Röportaj Yapan)
Öz
Yapay zekâ epistemolojik alt yapısını mantıktan almaktadır. Mantık bilimi hem felsefi hem de mühendislik alanda önemli bir yer işgal etmektedir. Makalede son yüzyılın ikinci yarısından itibaren hem mühendislik bilimlerini hem de sosyal bilimleri etkisi altına almış olan yapay zekâ çalışmalarının felsefe ile ortak alanı olan mantık ilminin etki düzeyi ve gelişim evreleri anlatılacaktır. Bununla birlikte yapay zekâ çalışmalarının ard alanında bulunan mantık ilminin klasik dönemi olan Aristoteles mantığının yapay zekâya etkileri ve özellikle 20. yüzyılda ortaya çıkmış bulanık mantığın yapay zekâya etki düzeyi ayrıntılı bir şekilde betimleyici olarak işlenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Mantık Klasik Mantık Modern Mantık Bulanık Mantık Yapay Zekâ
Kaynakça
- AKDERİN, F. (2012). Latince Sözlük. İstanbul: Say Yayınları.
- ALKAYIŞ, A. (2021). Eğitim Felsefesi Perspektifinden Dijitalleşme ve Eğitim 4.0, Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 21, s., 221- 237.
- ANTOGNAZZA, M. R. (2013). Leibniz. (O. Düz, Çev.) İstanbul: Türkiye İş Banaksı Kültür Yayınları.
- ARİSTOTELES. (1963). Organon II. (H. R. Atademir, Çev.) Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
- ARİSTOTELES. (2015). Metafizik. (Y. G. Sev, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
- ASTER, E. V. (1994). Bilgi Teorisi ve Mantık. (M. Gökberk, Çev.) İstanbul: Sosyal Yayınları.
- BABA, C. (2020). Dil ve Mantık İlişkisi Üzerine Bir Değerlendirme, Eskiyeni 40 (Mart/March 2020), 95-106.
- BARANSEL, E. (2018, 5). Yapay Zeka Olgusu Gerçekleşti Mi? Cyber Spot(13), 3-5.
- CANDOĞAN, O. (2020, 1). Kökleri Farabi’ye Kadar Dayanan ve Yapay Zekanın İşlemesini Sağlayan Bulanık Mantık Nedir? 9 11, 2020 tarihinde www.webtekno.com: https://www.webtekno.com/bulanik-mantik-nedir-h80053.html adresinden alındı
- CEVİZCİ, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul : Paradigma Yayıncılık.
- ÇAPAK, İ. (2016). Ana Hatlarıyla Mantık. İstanbul: Ensar Neşriyat.
- ÇAPAK, İ. (2016). Düşünce Geleneğimizde Mantık. İstanbul : Ensar Neşriyat.
- ÇAĞMAN, N. (2006). Bulanık Mantık. Bilim ve Teknik(540), 50-51.
- ÇELEBİ, E., GÜLTEKİN, A., (2020) Ontolojik Sınırların Belirsizliği: Yapay Zeka, Mit ve Her (Aşk) Filmi Üzerinden Bir Değerlendirme, İnönü Üniversitesi Kültür ve Sanat Dergisi, Cilt:6 Sayı:1, 40-46.
- ÇELEBİ, E. (2020). Zihin-Beden İlişkisinin Ontolojik Düzlemi Üzerine Bir Değerlendirme, 10th Eclss Conferences On Language And Social Sciences, 340-346.
- ÇELEBİ, E. (2020). John Locke’da Epistemolojik Tutarsızlık Üzerine Bir Analiz, Euroasia Summit Congress On Scientific Researches And Recent Trends-7, 6-9 December, Azerbaijan, 92-96.
- ÇELEBİ, E. (2005). David Hume’da Psiko-Epistemolojik İlke: Nedensellik, Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 20(20), 173-202.
- ÇUBUKÇU, A. (1998). Mantık ve Diyalektik. İstanbul: Evrensel Basın Yayın.
- DEMİREL, O. (1999, 12). Bulanık Mantık. Bilim ve Teknik(385), 78-80.
- EMİROĞLU, İ. (2009). Klasik Mantığa Giriş. Ankara: Elis Yayınları.
- EYUBOĞLU, İ. Z. (2017). Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü. İstanbul: Say Yayınları.
- GOTTWALD, S. (2014, 10 01). The Logic of Fuzzy Set Theory: A Historical Approach. Petr H´ajek’s on Mathematical Fuzzy Logic, 41-61.
- HASIRCI, N. (2010). İbn Teymiyye’nin Mantık Eleştirisi. Ankara: Araştırma Yayınları.
- IŞIKLI, Ş. (2004). Fuzzy Mantık ve Sibernetik'in Siber Toplum ve Yapay Zeka Üzerindeki Etkileri, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Erzurum.
- KARATAŞ, İ. (2018). Bulanık Mantık ile Klasik ve Sembolik Mantık İlişkisi (Karşılaştırılması). European Journal of Educational & Social Sciences, 3(2), 144-163.
- KİRAZ, E. (2016, 01 11). Etimolojik Türkçe Sözlük Kelime-Köken.
- LEİBNİZ, G. W. (1988). Monadoloji. (S. K. Yetkin, Çev.) istanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- OSMAN, F. (2012). Modern Mantık Açısından Ahlak Çıkarımı, KAYGI, 19 s. 159-164.
- ÖKTEN, K. H. (2011). Aristoteles. İstanbul: Say Yayınları.
- ÖNER, N. (1986). Klasik Mantık. Ankara: Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları .
- ÖNER, N. (1999). Felsefe Yolunda Düşünceler. Ankara: Akçağ Yayınları.
- ÖZLEM, D. (2004). Mantık Klasik/Sembolik Mantık Mantık Felsefesi. İstanbul: İnkılap.
- SAY, C. (2019). 50 Soruda Yapay Zeka. İstanbul: 7 Renk Basım Yayım.
- TAYLAN, N. (2010). Anahatlarıyla Mantık Tarihçesi-Problemleri. İstanbul: Ensar Neşriyat.
- URAL, Ş. (2010, 02 14). www.safakural.com. 09 14, 2020 tarihinde Puslu (Fuzzy) Mantık: https://www.safakural.com/makaleler/puslu-%28fuzzy%29-mantik adresinden alındı
- VURAL, M. (2002). Düşünce Tarihinde Mantık: Aristoteles Mantığından Bulanık Mantığa. Kutadgubilig(2), 179-192.
- YILDIRIM, T. (2011). Ateizm Mi Agnostisizm Mi? Bertrand Russell’ın Tercihi, FLSF (Felsefe Ve Sosyal Bilimler Dergisi), 2011 Bahar, Sayı: 11, S. 41-52.
- ZADEH, L. (1994, 11). Interview with Lotfi Zadeh Creator of Fuzzy Logic. (B. Blair, Röportaj Yapan)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 21 Ekim 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 |
