Benû Ukayl, Al-ı Müseyyeb veya Benî’l-Müseyyeb şeklinde adlandırılan Ukaylîler, on ve on birinci asırda Musul ve Halep’e hâkim olmuş bir Arap emirliğidir. İslâmiyet’ten önce Tihâme, Necd ve Hicâz arasındaki çöllerde meskûn olan Ukaylîler, İslâmiyet’in yayılmasından sonra Şam ve el-Cezîre bölgelerine doğru yayılmışlardır. Musul ve Hâbûr’un yukarı bölgelerine yerleşen Ukaylîler, Emevîler ile ittifak kumuşlardır. Abbasî ihtilalinden sonra Emevî taraftarları ile birlikte Abbasîlere karşı ortaya çıkan isyanlara iştirak etmişlerdir. Abbasîlerin merkezî otoritesinin zayıflamasından sonra el-Cezîre ve Bilâd-ı Şam’da bağımsız ve yarı bağımsız devletler ortaya çıkmaya başlamıştır. Ukaylîler el-Cezîre bölgesindeki bu kaostan istifade ederek kurulan Hamdânîlerin hizmetinde bulunmuş ve Musul Hamdânîlerinin son emiri Ebu Tağlib’in 979 yılındaki ölümünden sonra da Musul’daki yönetim boşluğunu fırsat bilerek Musul merkez olmak üzere yeni bir emirlik kurmuşlardır. Ukaylîler kuruldukları tarihten itibaren çevre şehirlerde bulunan Mervânîler, Mirdâsîler, Numeyrîler, Büveyhîler, Fatımîler ve Abbasîler ile siyasî ve askerî mücadeleler ya da ittifaklar yapmışlardır. Selçukluların 1055 tarihinde Bağdat’a girişlerinden sonra zamana ve şartlara göre bazen Selçukluların yanında, bazen de karşılarında yer almışlardır. Ukaylî emiri Müslim 1080 yılında Kuzey Suriye’ye yönelerek Halep’i ele geçirmiştir. Anadolu Selçuklu hükümdarı Süleymanşah’ın 1084 yılında Antakya’yı almasından sonra Müslim ve Süleymanşah karşı karşıya gelmiştir. Taraflar arasındaki mücadele; Müslim’in ölümü, Ukaylîlerin yıkılması ile neticelenmiştir. Bu hadiselerden sonra Büyük Selçuklu hükümdarı Melikşah el-Cezîre ve Suriye’ye gelerek Halep, Caber, Hît, ʿUkberâ, Hadîse ve ʿAne gibi şehirlerde yönetimlerini sürdüren Ukaylîleri Selçuklulara tabi kılmıştır.
Uqaylid that was called Banu Uqaylid, Al-ı Musayyab or Banu al-Musayyab, is an Arab emirate who dominated Mosul and Aleppo in tenth and eleventh centuries. Inhabiting in the desert among Tihama, Najd and Hejaz before Islam, Uqaylids spreaded towards to the Damascus and al-Djazira region after spread of Islam. Uqaylids who settled in the upper regions of Mosul and Habur, set up an alliance with the Umayyads. They participated to the riots occurred against to Abbasid with the supporters of Umayyad after the revolution of Abbasid. After the weakening of the central authority of Abbasid, independent and semi-independent states began to be emerged in al-Djazira and Bilad al-Sham. Uqaylids had been in the service of Hamdanids who were founded by profiting from the chaos in al-Djazira region and after death of Mosul Hamdanids’ last amir Abu Taghlib in 979, taking the advantage of management occasion in Mosul; they established a new Mosul-based emirate. From the date of their establishment, Uqaylids managed the political-military struggles or alliances with the cities located in their surrounding such as Marwanids, Mirdasids, Numayrids, Buwayhids, Fatimids and Abbasids. After the date of Saljuk’s entry into Baghdad in 1055, they sometimes took part in Saljuk and sometimes against them, according to time and circumstances. Muslim, Uqaylids’ Amir headed for northern Syria then seized Aleppo in 1080. After Saljuk ruler Suleiman Shah’s Conquest of Antioch in 1084, Muslim and Suleiman Shah were confronted. The struggle between two parties resulted in Muslim’s death and the destruction of Uqaylids. After these events, the Great Saljuk ruler Malik shah came to al-Djazira and Syria then he subordinated Uqaylids, who were maintaining the management of the cities named Aleppo, Caber, Hit, ʿUkbara, Hadisa and ʿAna, to the Saljuk.
Subjects | History |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Dates |
Publication Date : November 15, 2016 |
Bibtex | @research article { busbed328662,
journal = {Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi},
issn = {1309-6672},
eissn = {2618-6322},
address = {Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü 12100, Merkez Bingöl},
publisher = {Bingol University},
year = {2016},
volume = {6},
pages = {249 - 278},
doi = {10.29029/busbed.328662},
title = {X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti},
key = {cite},
author = {Tokuş, Ömer}
} |
APA | Tokuş, Ö . (2016). X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 6 (12) , 249-278 . DOI: 10.29029/busbed.328662 |
MLA | Tokuş, Ö . "X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti" . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 (2016 ): 249-278 <http://busbed.bingol.edu.tr/en/pub/issue/29504/328662> |
Chicago | Tokuş, Ö . "X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 (2016 ): 249-278 |
RIS | TY - JOUR T1 - X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti AU - Ömer Tokuş Y1 - 2016 PY - 2016 N1 - doi: 10.29029/busbed.328662 DO - 10.29029/busbed.328662 T2 - Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 249 EP - 278 VL - 6 IS - 12 SN - 1309-6672-2618-6322 M3 - doi: 10.29029/busbed.328662 UR - https://doi.org/10.29029/busbed.328662 Y2 - 2016 ER - |
EndNote | %0 Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti %A Ömer Tokuş %T X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti %D 2016 %J Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi %P 1309-6672-2618-6322 %V 6 %N 12 %R doi: 10.29029/busbed.328662 %U 10.29029/busbed.328662 |
ISNAD | Tokuş, Ömer . "X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 6 / 12 (November 2016): 249-278 . https://doi.org/10.29029/busbed.328662 |
AMA | Tokuş Ö . X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 6(12): 249-278. |
Vancouver | Tokuş Ö . X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2016; 6(12): 249-278. |
IEEE | Ö. Tokuş , "X. ve XI. Asırda Musul, Halep ve Bunlara Mücâvir Yerlerde Ukaylî Hakimiyeti", Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 6, no. 12, pp. 249-278, Nov. 2016, doi:10.29029/busbed.328662 |