Review
Year 2018,
Volume: 8 Issue: 15, 281 - 296, 23.04.2018
Abstract
Zengin
bir kültüre sahip olan Anadolu halkının folklorunda önemli yer edinen mitolojik
hayvanlardan en çok saygı duyulanların başında yılan gelmektedir. Yılan
efsaneleri, Anadolu’da Şahmeran efsaneleriyle varlık bulmuş ve mitolojik bir simge
halinde günümüze kadar ulaşmıştır. Hint, İran, Yunan, İbrani ve Arap kaynaklarından
izler taşıyan Şahmeran efsaneleri Anadolu insanının günlük yaşantısını
etkileyecek kadar hayatın içine girmiş, halk inanışlarında önemli bir yer
edinmiştir. Bu çalışmanın amacı, Anadolu’da Şahmeran’ın halk inanışlarına etkisini
belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, Şahmeran’ın genel olarak tanıtımı yapılmış,
Adana, Tarsus ve Mardin civarlarında anlatılan üç efsanenin özeti verilmiş ve Şahmeran’ın
halk inanışlarına yansımaları üzerine durulmuştur. Araştırmada elde edilen
bilgiler, ilgili konu başlıkları altında ayrıntılı olarak ele alınmıştır.
Keywords
References
- ALTINKAYNAK, Erdoğan (2003), ‘Yeraltı Diyarının Kartalı’. In Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi 26, Ankara: Gazi Üniversitesi, <http://www.hbvdergisi.gazi.edu.tr /index.php/TKHBVD/article/view/572/562>, Erişim Tarihi: 07 Temmuz 2017. BARIŞTA, H. Örcün(1999), Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. ÇIBLAK, Nilgün (2007), ‘Tarsus Kültürünün Tanıtımında Şahmeran Efsanelerinin Önemi’, In Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, no.1, 185-196.
- COLLINS, John J (2004),‘Cosmology: Time and History’. In Religions of The Ancient World: A Guide, edited by S. I. Johnston, 59-70. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2004.
- CORBELLI, Judith A (2006), The Art of Death in Graeco-Roman Egypt, Buckinghamshire: Shire Publications Ltd, 2006.
- DEMİR, Hiclal (2013), ‘Modern Zamanlarda Bir Ashâb-ı Kehf Yorumu: Ayışığı Sofrası’, In Turkish Studies 8, 1229-1237. Ankara.
- DEMİR, Serpil. ‘Şahmeran Efsanesi’, [Video], <https://www.youtube.com/watch?v=KIwpB_tdegY> Erişim Tarihi: 07 Ağustos 2017.
- DOĞANAY, Erkan (2012), Düş ya da Gerçek Şah-ı Maran, İstanbul: Küçükçekmece Belediyesi.
- EHRENBERG, Victor (2013), The Greek State. Routledge Library Editions: Political Science.
- ELÇİBEY, Ebülfez (2013), ‘Büyük Lokman’a (Ibn Sina) Bakışımız Nasıl Olmalı’, translated by M. Kemaloğlu, In TÜRÜK Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2, 206-216.
- ERKAN, Mustafa (1993), ‘CÂMASBNÂNE’, In Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 7, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 43-45.
- ERHAT, Azra (1996), Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- HOMER (2006), The Iliad and The Odyessey, translated by S. Butler, edited by J. H. Ford, El Paso: El Paso Norte Press.
- KARAKAŞ, Rezan (2012), ‘Siirt Halk Kültürünün Şifa Dağıtıcıları: Kutsal Sular’, In Turkish Studies 7, 2149-2161. Ankara.
- KIRK, G.S. (1985), ‘On Defining Myths’, In Sacred Narrative. Readings in the Theory of Myth, edited by A. Dundes, 53-61. Berkeley and Los Angeles, London: University of California Press.
- MANT, Sevda (1998), ‘Halk Sanatında Şahmaran’, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- NAYERNOURI, Touraj (2010), ‘Asclepius, Caduceus, and Simurgh as Medical Symbols Part I’. In Archives of Iranian Medicine 13, no. 1, 61-68. ORTAK, Melek (2010), ‘Tarsus Bölgesine Ait Şahmeran Efsanelerinde Yer Alan Sembollerin Yorumlanması’, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- ÖNDER, Mehmet (1969), ‘Halılar Kilimler ve Bir Yazılı Halı’, In Türk Etnografya Dergisi 11, 5-13. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayını, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- ÖZCAN, Hasan. ‘Mardin'li Bakır Ustasından Şahmeran'ın Hikâyesi!’, [video], Ellerin Türküsü Programı, <https://www.youtube.com/watch? v=-JZOChR_ehg> Erişim Tarihi: 01 Ağustos 2017.
- ÖZDEMİR, Hasan (1997), ‘Geleneksel Kültürümüzde Şahmeran’, In V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Edebiyatı Seksiyon Bildirileri II, 221-228. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ÖZER, Kenan (2012), (yönetmen), Yarısı İnsan Yarısı Yılan, [belgesel, video], İstanbul: Kabuk Yapım, 2012. <http://www.dailymotion.com/video/x13h12i> Erişim Tarihi: 07 Ağustos 2017.
- ROMAN, Luke ve Monica ROMAN (2010), Encyclopedia of Greek and Roman Mythology. New York: Facts On File.
- SEYİDOĞLU, Bilge (1998), ‘Kültürel Bir Sembol: Yılan’, Prof.Dr.Dursun Yıldırım Armağanı, 86-92. Ankara, 1998.
- SÖZERİ, Tankut (2006), İnançlarda Şahmeran, Bursa: Asa Kitabevi.
- YILDIRAN, Neşe (2001), ‘Yakın Doğu Sembolizminde Akrep, Yılan: Akrep-Adam ve Şahmeran’, In Folklor / Edebiyat 7, no.26, 5-22. Ankara.
Year 2018,
Volume: 8 Issue: 15, 281 - 296, 23.04.2018
Abstract
Snakes
are one of the most respected animals with an important place in the folkloric
traditions of the people of Anatolia, which has a rich culture. Myths about
snakes was materialised in Anatolia with the Shahmaran legends and survived as
a mythological symbol until today. The Shahmaran Legends, which have signs from
Indian, Persian, Greek, Hebrew and Arabic sources, have infiltrated into the
daily lives of people to a degree that it affects the daily life, and gained an
important place in folk belief. The aim of this work is to determine the effects of Shahmaran to folk
belief in Anatolia. In this respect, Shahmaran in intrdoced briefly, three
legends told in the vicinities of Adana, Tarsus and Mardin are summarised, and
the reflections of Shahmaran on folk belief are touched upon. The collected
information have been covered in detail under the relevant subject headings.
References
- ALTINKAYNAK, Erdoğan (2003), ‘Yeraltı Diyarının Kartalı’. In Türk Kültürü ve Hacı Bektaş-ı Veli Araştırma Dergisi 26, Ankara: Gazi Üniversitesi, <http://www.hbvdergisi.gazi.edu.tr /index.php/TKHBVD/article/view/572/562>, Erişim Tarihi: 07 Temmuz 2017. BARIŞTA, H. Örcün(1999), Osmanlı İmparatorluğu Dönemi Türk İşlemeleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları. ÇIBLAK, Nilgün (2007), ‘Tarsus Kültürünün Tanıtımında Şahmeran Efsanelerinin Önemi’, In Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, no.1, 185-196.
- COLLINS, John J (2004),‘Cosmology: Time and History’. In Religions of The Ancient World: A Guide, edited by S. I. Johnston, 59-70. Cambridge, MA: Harvard University Press, 2004.
- CORBELLI, Judith A (2006), The Art of Death in Graeco-Roman Egypt, Buckinghamshire: Shire Publications Ltd, 2006.
- DEMİR, Hiclal (2013), ‘Modern Zamanlarda Bir Ashâb-ı Kehf Yorumu: Ayışığı Sofrası’, In Turkish Studies 8, 1229-1237. Ankara.
- DEMİR, Serpil. ‘Şahmeran Efsanesi’, [Video], <https://www.youtube.com/watch?v=KIwpB_tdegY> Erişim Tarihi: 07 Ağustos 2017.
- DOĞANAY, Erkan (2012), Düş ya da Gerçek Şah-ı Maran, İstanbul: Küçükçekmece Belediyesi.
- EHRENBERG, Victor (2013), The Greek State. Routledge Library Editions: Political Science.
- ELÇİBEY, Ebülfez (2013), ‘Büyük Lokman’a (Ibn Sina) Bakışımız Nasıl Olmalı’, translated by M. Kemaloğlu, In TÜRÜK Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi 2, 206-216.
- ERKAN, Mustafa (1993), ‘CÂMASBNÂNE’, In Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 7, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 43-45.
- ERHAT, Azra (1996), Mitoloji Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- HOMER (2006), The Iliad and The Odyessey, translated by S. Butler, edited by J. H. Ford, El Paso: El Paso Norte Press.
- KARAKAŞ, Rezan (2012), ‘Siirt Halk Kültürünün Şifa Dağıtıcıları: Kutsal Sular’, In Turkish Studies 7, 2149-2161. Ankara.
- KIRK, G.S. (1985), ‘On Defining Myths’, In Sacred Narrative. Readings in the Theory of Myth, edited by A. Dundes, 53-61. Berkeley and Los Angeles, London: University of California Press.
- MANT, Sevda (1998), ‘Halk Sanatında Şahmaran’, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- NAYERNOURI, Touraj (2010), ‘Asclepius, Caduceus, and Simurgh as Medical Symbols Part I’. In Archives of Iranian Medicine 13, no. 1, 61-68. ORTAK, Melek (2010), ‘Tarsus Bölgesine Ait Şahmeran Efsanelerinde Yer Alan Sembollerin Yorumlanması’, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- ÖNDER, Mehmet (1969), ‘Halılar Kilimler ve Bir Yazılı Halı’, In Türk Etnografya Dergisi 11, 5-13. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü Yayını, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- ÖZCAN, Hasan. ‘Mardin'li Bakır Ustasından Şahmeran'ın Hikâyesi!’, [video], Ellerin Türküsü Programı, <https://www.youtube.com/watch? v=-JZOChR_ehg> Erişim Tarihi: 01 Ağustos 2017.
- ÖZDEMİR, Hasan (1997), ‘Geleneksel Kültürümüzde Şahmeran’, In V. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi Halk Edebiyatı Seksiyon Bildirileri II, 221-228. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- ÖZER, Kenan (2012), (yönetmen), Yarısı İnsan Yarısı Yılan, [belgesel, video], İstanbul: Kabuk Yapım, 2012. <http://www.dailymotion.com/video/x13h12i> Erişim Tarihi: 07 Ağustos 2017.
- ROMAN, Luke ve Monica ROMAN (2010), Encyclopedia of Greek and Roman Mythology. New York: Facts On File.
- SEYİDOĞLU, Bilge (1998), ‘Kültürel Bir Sembol: Yılan’, Prof.Dr.Dursun Yıldırım Armağanı, 86-92. Ankara, 1998.
- SÖZERİ, Tankut (2006), İnançlarda Şahmeran, Bursa: Asa Kitabevi.
- YILDIRAN, Neşe (2001), ‘Yakın Doğu Sembolizminde Akrep, Yılan: Akrep-Adam ve Şahmeran’, In Folklor / Edebiyat 7, no.26, 5-22. Ankara.
There are 23 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 23, 2018 |
| Published in Issue | Year 2018Volume: 8 Issue: 15 |
Cited By
Anadolu Halk Kültüründe Şahmeran, Günümüz Türk Çini / Seramik Sanatına Yansımaları
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi
https://doi.org/10.51531/korkutataturkiyat.1360123
Hükümet Kadın” Filminin Göstergebilimsel Analizi
Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi (SKAD)
https://doi.org/10.25306/skad.1223662
