1. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
  2. Archive
  3. Volume 9, Issue 18
Year 2019, Volume 9 , Issue 18, Pages 1143 - 1176 2019-10-21

THE EFFECTS OF THE MONETARY POLICY ON THE BALANCE OF PAYMENTS IN TURKEY: 2003-2015
TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015

Sebahattin KOÇ [1] , Bekir GÖVDERE [2]

Abstract

The main purpose of this study is to analyze the effect of monetary policy on the balance of payments in Turkey. In the study, 2003-2015 years were selected as the analysis period. Real effective exchange rate, real interest rates, M2 money supply, loan volume, growth rates and current account balance were used as variables. In the study, while the ADF (Augmented Dickey-Fuller) unit root test was used to test the stability of the series; The VAR analysis was performed with the effect-response functions, variance decomposition and Granger causality test was applied to determine the causality. According to the causality test results; a one-way causality from the current account deficit to the real effective exchange rate, real interest rates, M2 money supply and credit volume. There is also a oneway causality from the growth rate to the current account deficit. Growth rates, real effective exchange rate and real interest rates and credit volume were determined as the reasons of the change in current account deficit by variance decomposition.

Bu çalışmanın temel amacı, Türkiye ekonomisi için para politikasının ödemeler dengesi üzerindeki etkisini analiz etmektir. Çalışmada analiz dönemi olarak 2003-2015 yılları seçilmiştir. Değişken olarak reel efektif döviz kuru, reel faiz oranları, M2 para arzı, kredi hacmi, büyüme oranları ile cari işlemler dengesi kullanılmıştır. Çalışmada serilerin durağanlığını test etmek amacıyla ADF (Augmented Dickey-Fuller) birim kök testi kullanılırken; etki-tepki fonksiyonları, Varyans ayrıştırması ile VAR analizi gerçekleştirilmiş ve nedenselliğin tespitinde Granger nedensellik testi uygulanmıştır. Nedensellik testi sonuçlarına göre; cari açıktan reel efektif döviz kuru, reel faiz oranları, M2 para arzı ve kredi hacmine doğru tek yönlü bir nedensellik tespit edilmiştir. Ayrıca büyüme oranından cari işlemler açığına doğru tek yönlü bir nedensellik söz konusudur. Cari açıktaki değişikliğin nedenleri olarak sırasıyla büyüme oranları, reel efektif döviz kuru, reel faiz oranları ve kredi hacmi varyans ayrıştırması ile tespit edilmiştir.

Keywords

Para Politikası, Cari İşlemler Dengesi, Enflasyon Hedeflemesi, Reel Efektif Döviz Kuru, VAR Analizi

References

  • ADIGÜZEL, U. (2014). Türkiye'de Cari Açığın Asimetrik Davranışının Analizi. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 61-74.
  • AKTAŞ, C. (2010). Türkiye'de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniği İle Analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 123-140.
  • ALPTEKİN, V. (2009). Türkiye'de Dış Ticaret-Reel Döviz Kuru İlişkisi: Vektör Otoregresyon (VAR) Analizi Yardımıyla Sınanması. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 132-149.
  • AMİSANO, G., ve GİANNİNİ, C. (1992). Topics in Structural VAR Econometrics . New York: Springer.
  • ASLAN, H. (2009). Para Teori ve Politikası. Bursa: Alfa Aktüel.
  • ATIŞ, G., ve SAYGILI, F. (2014). Türkiye'de Cari Açığın Belirleyicilerinin Ampirik Analizi. Sosyo Ekonomi(1), 88-103.
  • BAYRAKTUTAN, Y., ve DEMİRTAŞ, I. (2011). Gelişmekte Olan Ülkelerde Cari Açığın Belirleyicileri: Panel Veri Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 1-28.
  • BERNANKE, B. S., LAUBACH, T., MISHKIN, F. S., ve POSEN, A. S. (2001). İnflation Targeting. Princeton University Press. New Jersey .
  • BITZIS, G., PALEOLOGOS, J. M., ve PAPAZOGLOU, C. (2008). The Determinants of the Greek Current Account Deficit: The EMU Experience. Journal of International and Global Economic Studies, 1(1), 105-122.
  • BOIVIN, J., KILEY, M. T., ve MISHKIN, F. S. (2010). How Has the Monetary Transmission Mechanism Evolved Over Time? Finance and Economics Discussion Series Divisions of Research ve Statistics and Monetary Affairs. Washington.
  • BOYD, D., CAPORALE, G. M., ve SMİTH, R. (2001). Real Exchange Rate Effects on The Balance Of Trade: Cointegration And The Marshall- Lerner Condition. İnternational Journal Of Finance And Economics(6), 187-200.
  • BÜYÜKAKIN, T.,ve ERARSLAN, C. (2004). Enflasyon Hedeflemesi ve Türkiye'de Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (8), 18-37.
  • ÇAK, M. (2013). Türkiye'de Cari Açık. İstanbul: Beşir Kitabevi.
  • ÇAKIR, A. S., ve Sözen, İ. (2016). Türkiye'de Cari İşlemler Dengesini Etkileyen Finansal Değişkenlerin VAR Analizi. Akademik Hassasiyetler, 3(5), 19-41.
  • CİCİOĞLU, Ş., AĞUŞ, A., ve TORUN, P. (2013). Para Politikası Araçlarının Cari Açık Üzerindeki Etkinliği:Türkiye Ekonomisi Üzerine Bir Uygulama. Küresel İktisat ve İşletme Çalışmaları Dergisi, 2(4), 01-13.
  • CHAILLOUX, A., GRAY, S.,ve MCCAUGHRIN, R. (2008). Central bank collateral frameworks: Principles and policies. International Monetary Fund, Monetary and Capital Markets Department.
  • ÇİFTCİ, N. (2014). Türkiye’de Cari Açık, Reel Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkiler: Eş Bütünleşme Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(1), 129-142.
  • DORNBUSH, R., FISHER, S., ve STARTZ, R. (2011). Macro Economics. New York: McGraw-Hill.
  • EĞİLMEZ, M. (2015). Kendime Yazılar. 09.01, 2016 tarihinde Mahfi Eğilmez Web Sitesi: http://www.mahfiegilmez.com/2015/04/akpnin-ekonomide-13-yl.html adresinden alındı
  • ENER, M., ve ARICA, F. (2012). The Current Account-İnterest Rate Relation: A Panel Study For OECD Countries. Journal of Business Management and Economics, 3(2), 48-54.
  • ERBAYKAL, E. (2007). Türkiye'de Ekonomik Büyüme Ve Döviz Kuru Cari Açık Üzerinde Etkili midir? Bir Nedensellik Analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 81-88.
  • ERDOĞAN, S. (2005). Alternatif Para Politikası Stratejileri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(9), 34-54.
  • ERDOĞAN, S., ve BOZKURT, H. (2009). Türkiye'de Cari Açığın Belirleyicileri: MGARCH Modelleri İle Bir İnceleme. Maliye Finans Yazıları, 1(84), 135-172.
  • ERKILIÇ, S. (2006). Türkiye'de Cari Açığın Belirleyicileri. (Basılmamış Uzmanlık yeterlilik Tezi).Ankara: TCMB.
  • ESEN, E., YILDIRIM, Z., ve KOSTAKOĞLU, S. (2012). Faiz Oranlarındaki Bir Artış Cari İşlemler Açığını Artırır mı? Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(32), 215-227.
  • GÖÇER, İ. (2013). Türkiye'de Cari Açığın Nedenleri, Finansman Kalitesi ve Sürdürülebilirliği: Ekonometrik Bir Analiz. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(1), 213-242.
  • GÖÇER, İ. (2015). Ekonometri. İzmir: Aymir Yayınevi.
  • GÖÇER, İ., Can, M., ve PEKER, O. (2013). Kredi Hacmi Artışının Cari Açığa Etkisi: Çoklu Yapısal Kırılmalı Eşbütünleşme Analizi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi, 18(1), 1-17.
  • GUJARATI, D. N., ve C.PORTER, D. (2012). Temel Ekonometri. İstanbul: Litertür Yayıncılık.
  • IMF. (1993). Balance of Payments Manual. Washington: International Monetary Fund.
  • JONSSON, G. (1999). The Relative its and Implications of Inflation Targeting for South Africa. IMF Working Paper. Washington D.C.
  • KANDİL, M., ve GREENE, J. (2015). The Impact Of Cyclical factors On The U.S Balance Of Payments. International Journal of Business, Economics and Law, 6(3).
  • KARAÇOR, Z., ve GERÇEKER, M. (2012). Reel Döviz Kuru Ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği (2003-2010). Selçuk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(23), 289-312.
  • KARLUK, R. (2013). Uluslararası Ekonomi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
  • KAYGISIZ, A. D., KAYA, D. G., ve KÖSEKAHYAOĞLU, L. (2016). Türkiye'de Tasarruf, Yatırım, Cari Açık ve Büyüme: 1980-2014 Dönemi Üzerine Bir Nedensellik İlişkisi Analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 273-300.
  • KESİKOĞLU, F., YILDIRIM, E., ve ÇEŞTEPE, H. (2013). Cari Açığın Belirleyicileri: 28 OECD Ülkesi İçin Panel VAR Analizi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 15-34.
  • KEYDER, N., ve ERTUNGA, E. İ. (2012). Para Teori-Politika-Uygulama. Ankara: Seçkin Yayıncılık A.Ş.
  • KILIÇ, C. (2015). Tüketici Kredileri Ve Cari Açık Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2), 407-420.
  • KORKMAZ, M., N. D., AYTAÇ, A., AKSOY, M., GERMİR, H. N., ve KARTAL, N. (2015). THE Relation Between Real Exchange Rate In Turkey And Foreign Trade: An Applied Analysis. International Refereed Academic Social Sciences Journal, 18(6), 85-104.
  • MISHKIN, F. S. (2000a). Para Teori Ve Politikası. İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
  • MISHKIN, F. S. (2000b). İnflation Targeting İn Eging Countries. Nber Working Paper Series, 1-12.
  • MORSY, H. (2009). Current Account Determinants For Oil-Exporting Countries.
  • OKTAR, S., ve DALYANCI, L. (2011a). Türkiye'de Para Politikasının Cari İşlemler Dengesi Üzerindeki Etkisinin Ekonometrik Analizi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 30(1), 1-22.
  • ORHAN, O. Z., ve ERDOĞAN, S. (2008). Para Politikası. Ankara: Yazıt Yayın-Dağıtım.
  • ÖZATAY, F. (2011). Parasal İktisat Kuram Ve Politika. Ankara: Elif Yayınevi.
  • ÖZCAN, S. (2006). Para Politikası Tercihleri İle Finansal İstikrar arasındaki İlişki, Enflasyon Hedeflemesi Politikasında Finansal İstikrar Ve Türkiye Örneği. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi Basılmamış). Ankara: TCMB .
  • ÖZDAMAR, G. (2015). Factors Affecting Current Account Balance Of Turkey: A Survey With The Cointegrating Regression Analysis. Journal of Business, Economics ve Finance, 4(4), 633-658.
  • ÖZTÜRK, N. (2012). Dış Ticaret Kuram Politika Uygulama. Bursa: Ekin Kitabevi.
  • PARASIZ, İ. (2011). Türkiye'de ve Dünya'da Bankacılık. Bursa: Ezgi Kitabevi.
  • PAYA, M. (2013). Para Teorisi ve Para politikası. İstanbul: Türkmen Kitabevi.
  • PEKER, O., ve HOTUNLUOĞLU, H. (2009). Türkiye'de Cari Açığın Nedenlerinin Ekonometrik Analizi. Atatürk Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 221-237.
  • SADİKU, L., FETAHİ-VEHAPİ, M., SADİKU, M., Ve BERİSHA, N. (2015). The Persistence and Determinants of Current Account Deficit of FROM: An Empirical Analysis. Procedia Economics and Finance, 33, 90-102.
  • STEİNER, A. (2014). Current Account Balance And Dollar Standard: Exploring The Linkages. Journal of International Money and Finance, 41, 65-94.
  • TARI, R. (2015). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
  • TARI, R., ve BOZKURT, İ. (2006). Türkiye'de İstikrarsız Büyümenin VAR Modelleri İle Analizi (1991.1-2004.3). İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri Ve İstatistik Dergisi(4), 12-28.
  • TCMB. (2009). Ödemeler Dengesi İstatistikleri”ne İlişkin Yöntemsel Açıklama. 20.03. 2016 tarihinde merkez bankası Web Sitesi: http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/94562f9f-fa7d-471e-89f9-c0e0e00cf99f/%C3%96demeler+Dengesi+%C4%B0statistikleri+Y%C3%B6ntemsel+A%C3%A7%C4%B1klama_BPM6.pdf?MOD=AJPERESveCACHEID=ROOTWORKSPACE94562f9f-fa7d-471e-89f9-c0e0e00cf99f adresinden alındı.
  • TELATAR, O. M., ve TERZİ, H. (2009). Türkiye'de Ekonomik Büyüme ve Cari İşlemler Dengesi İlişkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 119-134.
  • TİRYAKİ, G. (2014). Türkiye’de Bireysel Kredilerin Ekonomik Büyüme ve Cari Açık ile İlişkisi. Bankacılar Dergisi, 91, 55-74.
  • VURAL, U. (2013). Geleneksel Olmayan Para Politikalarının Yükselişi. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi Basılmamış). Ankara: TCMB.
  • YAPRAKLI, S. (2010). Türkiye'de Esnek Döviz Kuru Rejimi Altında Dış Açıkların Belirleyicileri: Sınır Testi Yaklaşımı. Ankara Üniversitesi SBF Dergis, 64(4), 141-164.
  • YILMAZ, Ö., ve AKINCI, M. (2012). Türkiye'de Cari Açıkların Belirleyicileri: Bir Zaman Serisi Analizi. Tisk Akademi(2), 55-83.
  • YURDAKUL, F., ve CEVHER, E. (2015). Determinants of Current Account Deficit in Turkey: The Conditional and Partial Granger Causality Approach. Procedia Economics and Finance, 26, 92-100.

Details

Primary Language tr
Subjects Economics
Journal Section Articles
Authors

Orcid: 0000-0002-1911-445X
Author: Sebahattin KOÇ (Primary Author)
Institution: BİTLİS EREN ÜNİVERSİTESİ
Country: Turkey

Orcid: 0000-0002-7923-2183
Author: Bekir GÖVDERE
Institution: SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
Dates

Publication Date : October 21, 2019

Cite

Bibtex @research article { busbed561899, journal = {Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi}, issn = {1309-6672}, eissn = {2618-6322}, address = {Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü 12100, Merkez Bingöl}, publisher = {Bingol University}, year = {2019}, volume = {9}, pages = {1143 - 1176}, doi = {10.29029/busbed.561899}, title = {TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015}, key = {cite}, author = {Koç, Sebahattin and Gövdere, Bekir} }
APA Koç, S , Gövdere, B . (2019). TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015 . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , 9 (18) , 1143-1176 . DOI: 10.29029/busbed.561899
MLA Koç, S , Gövdere, B . "TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015" . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (2019 ): 1143-1176 <http://busbed.bingol.edu.tr/en/pub/issue/49585/561899>
Chicago Koç, S , Gövdere, B . "TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 (2019 ): 1143-1176
RIS TY - JOUR T1 - TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015 AU - Sebahattin Koç , Bekir Gövdere Y1 - 2019 PY - 2019 N1 - doi: 10.29029/busbed.561899 DO - 10.29029/busbed.561899 T2 - Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 1143 EP - 1176 VL - 9 IS - 18 SN - 1309-6672-2618-6322 M3 - doi: 10.29029/busbed.561899 UR - https://doi.org/10.29029/busbed.561899 Y2 - 2019 ER -
EndNote %0 Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015 %A Sebahattin Koç , Bekir Gövdere %T TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015 %D 2019 %J Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi %P 1309-6672-2618-6322 %V 9 %N 18 %R doi: 10.29029/busbed.561899 %U 10.29029/busbed.561899
ISNAD Koç, Sebahattin , Gövdere, Bekir . "TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9 / 18 (October 2019): 1143-1176 . https://doi.org/10.29029/busbed.561899
AMA Koç S , Gövdere B . TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 9(18): 1143-1176.
Vancouver Koç S , Gövdere B . TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 9(18): 1143-1176.
IEEE S. Koç and B. Gövdere , "TÜRKİYE'DE PARA POLİTİKASININ ÖDEMELER BİLANÇOSUNA ETKİSİ:2003-2015", Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol. 9, no. 18, pp. 1143-1176, Oct. 2019, doi:10.29029/busbed.561899
Authors of the Article
Sebahattin KOÇ [1]
Bekir GÖVDERE [2]
Submit Article
Archive
Editorial Board
Contact
TR Dizin
TR Dizin
Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.