1. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
  2. Archive
  3. Issue 19
Year 2020, Volume , Issue 19, Pages 15 - 40 2020-04-28

MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA
A STUDY ON DEVELOPING LOGICAL THINKING SCALE

Dilek BAŞERER [1] , Ekrem Ziya DUMAN [2]

Abstract

Bu çalışmanın amacı mantıksal düşünmenin insanlarda ne düzeyde olduğunu görmek ve göstermek amacıyla ölçme aracı geliştirmektir. Çalışma grubu, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Üniversitesi’nde okuyan rastgele seçilen toplamda 600 kişiden oluşmuştur. Ölçeğin geçerliliğine kanıt sağlamak için hem kapsam geçerliliğine hem de yapı geçerliliğine bakılmıştır. Kapsam geçerliliği için literatür taraması ile uzman görüşü alınmıştır. Yapı geçerliliğinden önce yapı geçerliğine ilişkin bilgi toplamak için döndürülmüş temel bileşenler analizi kullanılmıştır. Yapılan analiz sonucunda ise KMO değeri 0,89 olarak bulunmuştur Yapı geçerliliği için de ilk önce açımlayıcı faktör analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda ölçek, 25 madde ve 4 alt boyuttan oluşmuştur. Bu boyutlar “Akıl Yürütme, D-T-G, Kavram, Dil-Anlam” olmak üzere adlandırılmıştır. Bununla birlikte açımlayıcı faktör analizi yanında doğrulayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Ayrıca ölçeğin güvenirliğine bakılmıştır. Güvenirlik için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı hesaplanmıştır. Ölçeğin tamamı için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0,83 iken, her bir alt faktör için Cronbach alfa güvenirlik katsayıları 0,71 ile 0,83 arasında değiştiği gözlemlenmiştir.

The aim of this study is to develop a measurement tool in order to see the level of logical thinking in humans. The study group consisted of a total of 600 randomly selected individuals studying at Kazım Karabekir Faculty of Atatürk University. In order to provide evidence for the validity of the scale, both the content and the construct validities were examined. For the scope validity, expert opinion was obtained through literature review. The rotated principal components analysis was used to gather information about the construct validity before its usage. As a result of the analysis, KMO value was found as 0.89. For construct validity, exploratory factor analysis was performed first. As a result of the analysis, the scale consisted of 25 items and 4 sub-dimensions. These dimensions were named as “Reasoning, D-T-G, Concept, Language-Meaning”. However, exploratory factor analysis as well as confirmatory factor analysis were applied. In addition, the reliability of the scale was examined. Cronbach's alpha coefficient was calculated for reliability. While the Cronbach's alpha reliability coefficient for the whole scale was 0.83, the Cronbach's alpha reliability coefficients for each sub-factor ranged between 0.71 and 0.83.

References

  • AKARSU, Bedia (1984), Felsefe Terimler Sözlüğü, Ankara, Savaş Yayınları.
  • AKSU, Meral, Berberoğlu, Giray & Paykoç, Fersun (1990), Mantıksal Düşünmenin Belli Değişkenlere Göre İncelenmesi, Eğitimde Arayışlar I. Sempozyum bildiri metinleri (ss.291-294), İstanbul, Kültür Yayınları.
  • ARİSTOTELES (1947), Organon I, Kategoriler, Çev. Hamdi Ragıp Atademir, 2. Baskı, İstanbul, Milli Eğitim Yayınları.
  • ARİSTOTELES (2015), Metafizik, Çev. Gurur Sev, İstanbul, Pinhan Yayınları.
  • BAŞERER, Dilek (2017), “Bir Düşünme Türü Olarak Mantıksal Düşünme”, The Journal of Academic Social Sciences, C. 5, Sy.41, ss. 433-442.
  • BİNGÖL, Abdulküddüs (1999), “İletişim Bağlamında Mantık ve Dil”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, C.9, ss.105-115.
  • BROWN, Timothy (2006), Confirmatory Factor Analysis For Applied Research, New York, Guilford.
  • BÜYÜKÖZTÜRK, Şener (2018). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 24. Baskı, Ankara, Pegem Akademi.
  • BYRNE, Barbara (1994), Structural Equation Modeling With EQS And EQS/Windows: Basic Concepts, Applications, And Programming, Thousand Oaks, CA, Sage.
  • CEVİZCİ, Ahmet (2010), Felsefeye Giriş, 1. Baskı, Ankara, Nobel Yayınları.
  • CROCKER, Linda & Algina, James (1986), Introduction To Classical And Modern, Test Theory, New York, Holt, Rınehart and Wınston.
  • ÇAKMAK, Ebru, Çebi, Ayça & Kan, Adnan (2014), “E-Öğrenme Ortamlarına Yönelik Sosyal Bulunuşluk Ölçeği Geliştirme Çalışması”, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, c.14, Sy.2, ss.755-768.
  • ÇAPAK, İbrahim, (2015), Anahatlarıyla Mantık, 3. Baskı, İstanbul, Ensar Yayınları.
  • ÇÜÇEN, Abdülkadir (2013), Mantık, 8. Baskı, Bursa, Sentez Yayınları.
  • DEMİRCİOĞLU, Gökhan (2007). Geçerlilik ve Güvenirlik, Emin Karip, (Ed.), Ölçme ve Değerlendirme içinde (s.89-122), Ankara, Pegem Akademi.
  • EMİROĞLU, İbrahim (2004), Klasik Mantığa Giriş, 2. Baskı, Ankara, Elis Yayınları.
  • EMİROĞLU, İbrahim (2011), Mantık Yanlışları, 2. Basım, Ankara, Elis Yayınları.
  • EPSTEİN, Seymour (2006), Conscious And Unconcious Self-Esteem From The Perspective Of Cognitive Experiential Self Theory, In Michael Kernis (Ed.), Self-Esteem Issues And Answers: A Sourcebook Of Current Perspectives, (ss.69-76), Newyork: Psychology.
  • EVANS, Jonathan (2008), “Dual Processing Accounts Of Reasoning, Judgement And Social Cognition”, Annual Review of Psychology, vol. 59, pp. 255-278.
  • FARABİ (1990), Kitabu Kıyasi’s-Sağir, Çev. Mübahat Türker Küyel, Ankara, Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
  • GAZALİ, İbn-i (1994), Mihakku’n-nazar, Çev. Refik Acem, Beyrut Yayınları.
  • GEBAN, Ömer, AŞKAR, Petek & ÖZKAN, İlker (1992), “Effects Of Computer Simulated Experiments And Problem Solving Approaches On High School Students”, Journal of Educational Research, no. 86, pp. 5-10.
  • GRÜNBERG, Teo (1991), Mantık ve Gerçeklik, Türkiye I. Felsefe, Mantık, Bilim Tarihi Sempozyumu bildirileri, 231-236. Ankara, Ülke Yayınları.
  • GRÜNBERG, Teo (1999), Anlama, Belirsizlik ve Çok Anlamlılık, 2. Baskı, Ankara, Gündoğan Yayınları.
  • GRÜNBERG, Teo, Onart, Adnan, Grünberg, David. & Turan, Halil (2003), Mantık terimleri sözlüğü, Ankara, Metu Yayınları.
  • HAUSMAN Alan KAHANE Howard & TIDMAN, Paul (2007), Logic and Philosophy, USA,Thomson Wadsworth.
  • HEGEL, Georg Wilhelm Friedrich (2014), Mantık Bilimi-Anahatlarda Felsefi Bilimler Ansiklopedisi 1, Çev. A.Yardımlı, İstanbul, İdea Yayınları.
  • HOOPER, Daire, COUGHLAN, Joseph. & MULLEN Michael (2008), “Structural Equation Modelling: Guidelines For Determining Model Fit”, Electronic Journal of Business Research Methods, vol. 6, no.1, pp. 53-60.
  • INHELDER, Barbel & PIAGET, Jean (1958), The Growth Of Logical Thinking: From Childhood To Adolescence, New York, Basic Books.
  • İBN SİNA (1938), En-Necat, (S.El. Kudi), Mısır.
  • İBN-İ RÜŞD (1972), Telhîśu’s-Safsata, Çev. M. S. Salim, Kahire.
  • JÖRESKOG, Karl, & SÖRBOM, Dag (1993), LISREL 8: Structural Equation Modeling With The SIMPLIS Command Language, Chicago, SSI Scientific Software International Inc.
  • KANT, Immanuel (2016), Arı Usun Eleştirisi, Çev. İsmet Zeki Eyüboğlu, İstanbul, Say Yayınları.
  • KLINE, Rex (2005), Principle Sand Practice Of Structural Equation Modeling, 2.Baskı, New York, Guilford.
  • LACHELIER, Jules (1949), Tümevarımın Temeli Hakkında, Çev. Hamdi Ragıp Atademir, İstanbul, M.E.B Yayınları.
  • LAWSON, Anton (1978), “The Development And Validation Of Classroom Test Of Formal Reasoning”, Journal of Research in Science Teaching, vol.15, no.1, pp. 11-24.
  • LAWSON, Anton, CLARK, Brain, CRAMER-MELDRUM, Erin, FALCONER, Kathleen, SEQUİST, Jeffrey & KWON, Yong Ju (2000), “Development Of Scientific Reasoning İn College Biology: Do Two Levels Of General Hypothesis-Testing Skills Exist?”, Journal of Research in Science Teaching, vol. 37, no.1, pp. 81-101.
  • MUNRO, Barbara (2005), Statistical Methods For Health Care Research. Philadelphia, Lippincott Williams & Wilkins.
  • ÖNER, Necati (2014), Klasik mantık, 13. Baskı, Ankara, Divan Kitap.
  • ÖZLEM, Doğan (2004), Mantık Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi. 7. Baskı, Ankara, İnkılap Yayınları.
  • PACİNİ, Rosemary & EPSTEİN, Seymour (1999). “The Relation Of Rational And Experiential İnformation Processing Styles To Personality, Basic Beliefs, And The Ratio-Bias Phenomenon”, Journal of Personality And Social Psychology, vol. 76, 972-987.
  • ROADRANGKA, Vantipa, YEANY, R.H. & PADİLLA Ma Carmen (1982), Group Test Of Logical Thinking, University of Georgia, Athens, GA.
  • SEÇER, İsmail (2015), SPSS ve Lisrel ile Pratik Veri Analizi, 2. Baskı, Ankara, Anı Yayıncılık.
  • SEZEN, Nazan & BÜLBÜL, Ali (2011), “A Scale On Logical Thinking Abilities”, Procedia Social and Behavioral Sciences, vol. 15, pp. 2476–2480.
  • SCHREIBER, James, NORA, Amaury, STAGE, Frances, BARLOW, Elizabeth & KING, Jamie (2006), “Reporting Structural Equation Modeling And Confirmatory Factor Analysis Results: A Review”, The Journal of Educational Research, vol. 99, no.66, pp.323-38.
  • SCHUMACKER, Randall & LOMAX Richard (2010), A Beginner's Guide To Structural Equation Modeling, New York, Taylor & Francis Group.
  • SMITH, J., DISESSA, A., & ROSCHELLE, J. (1993), “Misconceptions Reconceived: A Constructivist Analysis Of Knowledge in Transition”, The Journal of the Learning Sciences, no.3, pp.115-163.
  • SOYLU, Hüseyin (2004), Fen Öğretimde Yeni Yaklaşımlar, 1. Baskı, Ankara, Nobel Yayınları.
  • SÜMER, Nebi (2000). “Yapısal Eşitlik Modelleri: Temel Kavramlar ve Örnek Uygulamalar”, Türk Psikoloji Yazıları,C. 3, Sy.6, ss.49-74.
  • ŞEN, Zekai (2003), Modern Mantık, İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınları.
  • ŞEKER, Hasan & GENÇDOĞAN, Başaran (2014), Psikolojide ve Eğitimde Ölçme Aracı Geliştirme, 2. Bask, Ankara, Nobel Yayınları.
  • ŞİMŞEK, Ömer Faruk (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş, Temel İlkeler Ve Lisrel Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
  • TABACHNICK, Barbara & FIDELL, Linda (2007), Using Multivariate Statistics, Amerika-Boston, Pearson Education.
  • TAN, Şeref (2009), Öğretimde Ölçme ve Değerlendirme KPSS El Kitabı, Ankara, Pegem Akademi.
  • TAVŞANCIL, Ezel (2005), Tutumların Ölçülmesi ve Spss İle Veri Analizi, Ankara, Nobel Yayıncılık.
  • TAYLAN, Necip (2011), Ana hatlarıyla mantık, 4. Baskı, İstanbul, Ensar Yayınları.
  • THOMPSON, B. (2004), “Exploratory And Confirmatory Factor Analysis: Understanding Concepts And Applications”, American Psychological Association, Washington,
  • TOBIN, Kenneth & CAPIE, William (1981), “The Development And Validation Of A Group Test Of Logical Thinking”, Educational and Psychological Measurement, vol.41, pp.413-423.
  • UBUZ, Behiye (1999), “10. ve 11. Sınıf Öğrencilerinin Temel Geometri Konularındaki Hataları Ve Kavram Yanılgıları”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sy.17, ss. 95-104.
  • URAL, Şafak (2011), Temel mantık, 3. Baskı, İstanbul, Çantay Yayınları.
  • VENEZIANO, Lorenzo, & HOOPER, Johnson. (1997), A Method For Quantifying Content Validity Of Health Related Questionnaires, American Journal of Health Behavior, vol. 21, no.1, pp. 67-70.
  • WALTZ, Carolyn, STRCİKLAND, Ora Lea & LENZ, Elizabeth (2010), Measurement in Nursing and Health Research, New York, Springer.
  • WANG, Jichuan & WANG, Xiaoqian (2012), Structural Equation Modeling: Applications Using Mplus: Methods And Application, West Susex, John Wiley & Sons.
  • WARBURTON, Neil (2006), A’dan Z’ye Düşünmek, Çev. S. Çalışkan, Ankara, Dost Kitabevi.
  • YILDIRIM, Cemal (1976), 100 Soruda Mantık El Kitabı, 1. Baskı, İstanbul, Gerçek Yayınları.
  • YURDUGÜL, Halil (28- 30 Eylül, 2005). Test Geliştirme Çalışmalarında Kapsam Geçerliği İçin Kapsam Geçerlik İndekslerinin Kullanılması, XIV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
  • YÜZÜAK, Ahmet & DÖKME, İlbilge (2015), “Lawson Mantıksal Düşünme Testinin (Çoktan Seçmeli Versiyonu) Uyarlanması”, GEFAD, C.35, Sy.3, ss.443-456.
  • ZEMBAT, İsmail Özgür (2008), Kavram Yanılgısı Nedir? Mehmet Fatih Özmantar, Erhan Bingölbali, ve Hatice Akkoç (Ed.), Matematiksel Kavram Yanılgıları Ve Çözüm Önerileri içinde (s. 1-8), Ankara, Pegem Akademi.

Details

Primary Language tr
Subjects Social
Journal Section Articles
Authors

Orcid: 0000-0001-7098-3645
Author: Dilek BAŞERER (Primary Author)
Institution: ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ
Country: Turkey

Orcid: 0000-0002-1965-1378
Author: Ekrem Ziya DUMAN
Institution: GAZİ ÜNİVERSİTESİ
Country: Turkey
Dates

Publication Date : April 28, 2020

Cite

Bibtex @research article { busbed638022, journal = {Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi}, issn = {1309-6672}, eissn = {2618-6322}, address = {Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğü 12100, Merkez Bingöl}, publisher = {Bingol University}, year = {2020}, volume = {}, pages = {15 - 40}, doi = {10.29029/busbed.638022}, title = {MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA}, key = {cite}, author = {Başerer, Dilek and Duman, Ekrem Ziya} }
APA Başerer, D , Duman, E . (2020). MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi , (19) , 15-40 . DOI: 10.29029/busbed.638022
MLA Başerer, D , Duman, E . "MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA" . Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (2020 ): 15-40 <http://busbed.bingol.edu.tr/en/pub/issue/53987/638022>
Chicago Başerer, D , Duman, E . "MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (2020 ): 15-40
RIS TY - JOUR T1 - MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA AU - Dilek Başerer , Ekrem Ziya Duman Y1 - 2020 PY - 2020 N1 - doi: 10.29029/busbed.638022 DO - 10.29029/busbed.638022 T2 - Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi JF - Journal JO - JOR SP - 15 EP - 40 VL - IS - 19 SN - 1309-6672-2618-6322 M3 - doi: 10.29029/busbed.638022 UR - https://doi.org/10.29029/busbed.638022 Y2 - 2020 ER -
EndNote %0 Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA %A Dilek Başerer , Ekrem Ziya Duman %T MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA %D 2020 %J Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi %P 1309-6672-2618-6322 %V %N 19 %R doi: 10.29029/busbed.638022 %U 10.29029/busbed.638022
ISNAD Başerer, Dilek , Duman, Ekrem Ziya . "MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA". Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi / 19 (April 2020): 15-40 . https://doi.org/10.29029/busbed.638022
AMA Başerer D , Duman E . MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; (19): 15-40.
Vancouver Başerer D , Duman E . MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2020; (19): 15-40.
IEEE D. Başerer and E. Duman , "MANTIKSAL DÜŞÜNME ÖLÇEĞİNİN GELİŞTİRİLMESİNE İLİŞKİN BİR ÇALIŞMA", Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, no. 19, pp. 15-40, Apr. 2020, doi:10.29029/busbed.638022
Authors of the Article
Dilek BAŞERER [1]
Ekrem Ziya DUMAN [2]
Submit Article
Archive
Editorial Board
Contact
TR Dizin
TR Dizin
Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari-Türetilemez 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.