Research Article
BibTex RIS Cite

KUTADGU BİLİG’DEKİ ÖNERMELER ÜZERİNE KLASİK MANTIK AÇISINDAN BİR İNCELEME

Year 2021, Issue: 21, 45 - 62, 27.04.2020

Fikret Osman

https://doi.org/10.29029/busbed.886779
Cited By: 1

Abstract

Kutadgu Bilig, Türk düşünce tarihinin en önemli eserlerinden biridir. Bu eserde pek çok konu üzerinde durulmakta; değişik bireysel ve toplumsal sorunlara ilişkin çözümler önerilmektedir. Söz konusu çözümler de, kitabın başlığında ifade edildiği gibi, adeta mutluluğa götüren birer yol olarak öngörülmektedir.
Bu makalede, düşünsel yönden oldukça zengin olan Kutadgu Bilig’deki anlatımlar incelenecektir. Bu bağlamda, bazı düşünürlere göre Antik felsefenin doğudaki yansımasının bir ürünü olarak görülen bu eserde, Antik Yunan’da ortaya çıkıp gelişen klasik mantıktaki önerme türlerinden hangilerinin örneklendiği araştırılacak; kitabın, düşünsel bakımdan sahip olduğu zenginliğe önermeler bakımından da sahip olup olamadığı gösterilmeye çalışılacaktır.

Keywords

Kutadgu Bilig Yusuf Has Hacib Klasik Mantık Önerme

References

  • AKARSU, Bedia (1984), Felsefe Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara.
  • AKARSU, Bedia (1984), Felsefe Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara.
  • AKINCI, Semiha ve ÜNDER, Hasan Ali (2013), Klasik Mantık, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • AKINCI, Semiha ve ÜNDER, Hasan Ali (2013), Klasik Mantık, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • AKYOL, Aygün (2018), “Erdemli Siyaset -Yusuf Has Hacip”, Türk Düşünce Tarihi, Ed. Bayram Ali Çetinkaya, Grafiker Yayınları, Ankara, ss. 79-92.
  • AKYOL, Aygün (2018), “Erdemli Siyaset -Yusuf Has Hacip”, Türk Düşünce Tarihi, Ed. Bayram Ali Çetinkaya, Grafiker Yayınları, Ankara, ss. 79-92.
  • ARİSTOTELES (1989a), Organon II: Önerme, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1989a), Organon II: Önerme, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1989b), Organon III: Birinci Analitikler, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1989b), Organon III: Birinci Analitikler, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1998), Birinci Çözümlemeler, Çev. Ali Houshiary, Dost Kitabevi, Ankara.
  • ARİSTOTELES (1998), Birinci Çözümlemeler, Çev. Ali Houshiary, Dost Kitabevi, Ankara.
  • ARİSTOTELES (2002), Yorum Üzerine, Çev. Saffet Babür, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
  • ARİSTOTELES (2002), Yorum Üzerine, Çev. Saffet Babür, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
  • COHEN, Morris R. and NAGEL, Ernest (1962), An Introduction to Logic, Harcourt, Brace & World Inc., New York and Burlingame.
  • COHEN, Morris R. and NAGEL, Ernest (1962), An Introduction to Logic, Harcourt, Brace & World Inc., New York and Burlingame.
  • ÇÜÇEN, A. Kadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
  • ÇÜÇEN, A. Kadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
  • ÇİÇEKDAĞI, Caner (2019), Formel Mantık -Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara.
  • ÇİÇEKDAĞI, Caner (2019), Formel Mantık -Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara.
  • DEMİR, Abdullah (2013), Klasik Mantık, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
  • DEMİR, Abdullah (2013), Klasik Mantık, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
  • EMİROĞLU, İbrahim (2011), Klasik Mantığa Giriş, 8. Baskı, Elis Yayınları, Ankara.
  • EMİROĞLU, İbrahim (2011), Klasik Mantığa Giriş, 8. Baskı, Elis Yayınları, Ankara.
  • EMİROĞLU, İbrahim ve ALTUNYA, Hülya (2018), Örnekleriyle Mantık Sözlüğü, Litera Yayıncılık, İstanbul.
  • EMİROĞLU, İbrahim ve ALTUNYA, Hülya (2018), Örnekleriyle Mantık Sözlüğü, Litera Yayıncılık, İstanbul.
  • GRÜNBERG, Teo -GRÜNBERG, David -ONART, Adnan ve TURAN, Halil (2003), Mantık Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, METU Press, Ankara.
  • GRÜNBERG, Teo -GRÜNBERG, David -ONART, Adnan ve TURAN, Halil (2003), Mantık Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, METU Press, Ankara.
  • KAHVECİ, Kutsi (2017), Klasik Mantık, Berikan Yayınevi, Ankara.
  • KAHVECİ, Kutsi (2017), Klasik Mantık, Berikan Yayınevi, Ankara.
  • KAYA, Bayram (2005), Türk Felsefe Tarihi, Asya Şafak Yayınları, İstanbul.
  • KAYA, Bayram (2005), Türk Felsefe Tarihi, Asya Şafak Yayınları, İstanbul.
  • KÜÇÜK, Hasan (1988), İslam’da ve Batıda Mantık, 2. Baskı, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • KÜÇÜK, Hasan (1988), İslam’da ve Batıda Mantık, 2. Baskı, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • McCALL, Raymond J. (1961), Basic Logic: The Fundamental Principles of Formal Deductive Reasoning, Barnes & Noble Inc., New York.
  • McCALL, Raymond J. (1961), Basic Logic: The Fundamental Principles of Formal Deductive Reasoning, Barnes & Noble Inc., New York.
  • ÖNER, Necati (1995), “Klasik Mantıkta Modalite”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 120-135.
  • ÖNER, Necati (1995), “Klasik Mantıkta Modalite”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 120-135.
  • ÖNER, Necati (1996), Klasik Mantık, 7. Baskı, Bilim Yayınları, Ankara.
  • ÖNER, Necati (1996), Klasik Mantık, 7. Baskı, Bilim Yayınları, Ankara.
  • ÖZDEN, Ömer (2015), Resimli Türk Düşünce Tarihi, 2. Baskı, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul.
  • ÖZDEN, Ömer (2015), Resimli Türk Düşünce Tarihi, 2. Baskı, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul.
  • ÖZKAN, Cengiz İskender (2016), “Önermeler”, Klasik Mantık, Ed. Hüseyin Subhi Erdem, Lisans Yayıncılık, İstanbul, ss. 107-146.
  • ÖZKAN, Cengiz İskender (2016), “Önermeler”, Klasik Mantık, Ed. Hüseyin Subhi Erdem, Lisans Yayıncılık, İstanbul, ss. 107-146.
  • ÖZLEM, Doğan (2004), Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, 7. Baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • ÖZLEM, Doğan (2004), Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, 7. Baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • STEBBING, L. Susan (1961), A Modern Introduction to Logic, Harper & Brothers, New York.
  • STEBBING, L. Susan (1961), A Modern Introduction to Logic, Harper & Brothers, New York.
  • TAYLAN, Necip (2010), Anahatlarıyla Mantık: Tarihçesi –Problemleri, 5. Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul.
  • TAYLAN, Necip (2010), Anahatlarıyla Mantık: Tarihçesi –Problemleri, 5. Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul.
  • THOMAS, Norman L. (1966), Modern Logic: An Introduction, Barnes & Noble Inc., New York.
  • THOMAS, Norman L. (1966), Modern Logic: An Introduction, Barnes & Noble Inc., New York.
  • URAL, Şafak (1995), Temel Mantık, 2. Baskı, Çantay Kitabevi, İstanbul.
  • URAL, Şafak (1995), Temel Mantık, 2. Baskı, Çantay Kitabevi, İstanbul.
  • ÜLKEN, Hilmi Ziya (2017), Türk Tefekkürü Tarihi, 9. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • ÜLKEN, Hilmi Ziya (2017), Türk Tefekkürü Tarihi, 9. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • YAZOĞLU, Ruhattin ve İMAMOĞLU, Tuncay (2010), Klasik Mantık, Rağbet Yayınları, İstanbul.
  • YAZOĞLU, Ruhattin ve İMAMOĞLU, Tuncay (2010), Klasik Mantık, Rağbet Yayınları, İstanbul.
  • YILDIRIM, Cemal (2000), Çağdaş Felsefe Sözlüğü: Terimler -Öğretiler -Filozoflar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
  • YILDIRIM, Cemal (2000), Çağdaş Felsefe Sözlüğü: Terimler -Öğretiler -Filozoflar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
  • YILDIRIM, Hüsamettin ve ÜLGER, Mustafa (2017), Şemalarla Klasik Mantık, Gece Kitaplığı, Ankara.
  • YILDIRIM, Hüsamettin ve ÜLGER, Mustafa (2017), Şemalarla Klasik Mantık, Gece Kitaplığı, Ankara.
  • YUSUF HAS HACİB (2008), Kutadgu Bilig, Çev. Reşid Rahmeti Arat, 2. Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • YUSUF HAS HACİB (2008), Kutadgu Bilig, Çev. Reşid Rahmeti Arat, 2. Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • YÜKSEL, Yücel (2017), Gelenekselden Moderne Mantıkta Önermeler ve Doğruluk Değerleri, Akademi Titiz Yayınları, İstanbul.
  • YÜKSEL, Yücel (2017), Gelenekselden Moderne Mantıkta Önermeler ve Doğruluk Değerleri, Akademi Titiz Yayınları, İstanbul.

A STUDY ON THE PROPOSITIONS IN KUTADGU BILIG IN TERMS OF CLASSICAL LOGIC

Year 2021, Issue: 21, 45 - 62, 27.04.2020

Fikret Osman

https://doi.org/10.29029/busbed.886779
Cited By: 1

Abstract

Kutadgu Bilig is one of the most significant works of the Turkish thought history. This work emphasises on various topics, and proposes solutions for different individual and social problems. These solutions, as stated in the title of the book, are foreseen as ways that lead to the happiness.
In this article, the narrations at Kutadgu Bilig, which is intellectually a very rich book will be studied. Within this context, this study will research which kind of the propositions in classical logic, which were arisen and developed in Ancient Greece, were ensampled at this work, which is seen as a reflection of ancient philosophy in the East by some philosophers. The study will also reveal if the book has such a high richness as it has intellectually in terms of propositions.

Keywords

Kutadgu Bilig Yusuf Has Hacib Classical Logic Proposition

References

  • AKARSU, Bedia (1984), Felsefe Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara.
  • AKARSU, Bedia (1984), Felsefe Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, Savaş Yayınları, Ankara.
  • AKINCI, Semiha ve ÜNDER, Hasan Ali (2013), Klasik Mantık, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • AKINCI, Semiha ve ÜNDER, Hasan Ali (2013), Klasik Mantık, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Ankara.
  • AKYOL, Aygün (2018), “Erdemli Siyaset -Yusuf Has Hacip”, Türk Düşünce Tarihi, Ed. Bayram Ali Çetinkaya, Grafiker Yayınları, Ankara, ss. 79-92.
  • AKYOL, Aygün (2018), “Erdemli Siyaset -Yusuf Has Hacip”, Türk Düşünce Tarihi, Ed. Bayram Ali Çetinkaya, Grafiker Yayınları, Ankara, ss. 79-92.
  • ARİSTOTELES (1989a), Organon II: Önerme, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1989a), Organon II: Önerme, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1989b), Organon III: Birinci Analitikler, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1989b), Organon III: Birinci Analitikler, Çev. H. Ragıp Atademir, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul.
  • ARİSTOTELES (1998), Birinci Çözümlemeler, Çev. Ali Houshiary, Dost Kitabevi, Ankara.
  • ARİSTOTELES (1998), Birinci Çözümlemeler, Çev. Ali Houshiary, Dost Kitabevi, Ankara.
  • ARİSTOTELES (2002), Yorum Üzerine, Çev. Saffet Babür, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
  • ARİSTOTELES (2002), Yorum Üzerine, Çev. Saffet Babür, 2. Baskı, İmge Kitabevi, Ankara.
  • COHEN, Morris R. and NAGEL, Ernest (1962), An Introduction to Logic, Harcourt, Brace & World Inc., New York and Burlingame.
  • COHEN, Morris R. and NAGEL, Ernest (1962), An Introduction to Logic, Harcourt, Brace & World Inc., New York and Burlingame.
  • ÇÜÇEN, A. Kadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
  • ÇÜÇEN, A. Kadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
  • ÇİÇEKDAĞI, Caner (2019), Formel Mantık -Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara.
  • ÇİÇEKDAĞI, Caner (2019), Formel Mantık -Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara.
  • DEMİR, Abdullah (2013), Klasik Mantık, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
  • DEMİR, Abdullah (2013), Klasik Mantık, Osmanlı Araştırmaları Vakfı, İstanbul.
  • EMİROĞLU, İbrahim (2011), Klasik Mantığa Giriş, 8. Baskı, Elis Yayınları, Ankara.
  • EMİROĞLU, İbrahim (2011), Klasik Mantığa Giriş, 8. Baskı, Elis Yayınları, Ankara.
  • EMİROĞLU, İbrahim ve ALTUNYA, Hülya (2018), Örnekleriyle Mantık Sözlüğü, Litera Yayıncılık, İstanbul.
  • EMİROĞLU, İbrahim ve ALTUNYA, Hülya (2018), Örnekleriyle Mantık Sözlüğü, Litera Yayıncılık, İstanbul.
  • GRÜNBERG, Teo -GRÜNBERG, David -ONART, Adnan ve TURAN, Halil (2003), Mantık Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, METU Press, Ankara.
  • GRÜNBERG, Teo -GRÜNBERG, David -ONART, Adnan ve TURAN, Halil (2003), Mantık Terimleri Sözlüğü, 3. Baskı, METU Press, Ankara.
  • KAHVECİ, Kutsi (2017), Klasik Mantık, Berikan Yayınevi, Ankara.
  • KAHVECİ, Kutsi (2017), Klasik Mantık, Berikan Yayınevi, Ankara.
  • KAYA, Bayram (2005), Türk Felsefe Tarihi, Asya Şafak Yayınları, İstanbul.
  • KAYA, Bayram (2005), Türk Felsefe Tarihi, Asya Şafak Yayınları, İstanbul.
  • KÜÇÜK, Hasan (1988), İslam’da ve Batıda Mantık, 2. Baskı, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • KÜÇÜK, Hasan (1988), İslam’da ve Batıda Mantık, 2. Baskı, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • McCALL, Raymond J. (1961), Basic Logic: The Fundamental Principles of Formal Deductive Reasoning, Barnes & Noble Inc., New York.
  • McCALL, Raymond J. (1961), Basic Logic: The Fundamental Principles of Formal Deductive Reasoning, Barnes & Noble Inc., New York.
  • ÖNER, Necati (1995), “Klasik Mantıkta Modalite”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 120-135.
  • ÖNER, Necati (1995), “Klasik Mantıkta Modalite”, Felsefe Yolunda Düşünceler, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, ss. 120-135.
  • ÖNER, Necati (1996), Klasik Mantık, 7. Baskı, Bilim Yayınları, Ankara.
  • ÖNER, Necati (1996), Klasik Mantık, 7. Baskı, Bilim Yayınları, Ankara.
  • ÖZDEN, Ömer (2015), Resimli Türk Düşünce Tarihi, 2. Baskı, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul.
  • ÖZDEN, Ömer (2015), Resimli Türk Düşünce Tarihi, 2. Baskı, Arı Sanat Yayınevi, İstanbul.
  • ÖZKAN, Cengiz İskender (2016), “Önermeler”, Klasik Mantık, Ed. Hüseyin Subhi Erdem, Lisans Yayıncılık, İstanbul, ss. 107-146.
  • ÖZKAN, Cengiz İskender (2016), “Önermeler”, Klasik Mantık, Ed. Hüseyin Subhi Erdem, Lisans Yayıncılık, İstanbul, ss. 107-146.
  • ÖZLEM, Doğan (2004), Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, 7. Baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • ÖZLEM, Doğan (2004), Mantık: Klasik/Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, 7. Baskı, İnkılâp Kitabevi, İstanbul.
  • STEBBING, L. Susan (1961), A Modern Introduction to Logic, Harper & Brothers, New York.
  • STEBBING, L. Susan (1961), A Modern Introduction to Logic, Harper & Brothers, New York.
  • TAYLAN, Necip (2010), Anahatlarıyla Mantık: Tarihçesi –Problemleri, 5. Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul.
  • TAYLAN, Necip (2010), Anahatlarıyla Mantık: Tarihçesi –Problemleri, 5. Baskı, Ensar Neşriyat, İstanbul.
  • THOMAS, Norman L. (1966), Modern Logic: An Introduction, Barnes & Noble Inc., New York.
  • THOMAS, Norman L. (1966), Modern Logic: An Introduction, Barnes & Noble Inc., New York.
  • URAL, Şafak (1995), Temel Mantık, 2. Baskı, Çantay Kitabevi, İstanbul.
  • URAL, Şafak (1995), Temel Mantık, 2. Baskı, Çantay Kitabevi, İstanbul.
  • ÜLKEN, Hilmi Ziya (2017), Türk Tefekkürü Tarihi, 9. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • ÜLKEN, Hilmi Ziya (2017), Türk Tefekkürü Tarihi, 9. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
  • YAZOĞLU, Ruhattin ve İMAMOĞLU, Tuncay (2010), Klasik Mantık, Rağbet Yayınları, İstanbul.
  • YAZOĞLU, Ruhattin ve İMAMOĞLU, Tuncay (2010), Klasik Mantık, Rağbet Yayınları, İstanbul.
  • YILDIRIM, Cemal (2000), Çağdaş Felsefe Sözlüğü: Terimler -Öğretiler -Filozoflar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
  • YILDIRIM, Cemal (2000), Çağdaş Felsefe Sözlüğü: Terimler -Öğretiler -Filozoflar, Bilgi Yayınevi, Ankara.
  • YILDIRIM, Hüsamettin ve ÜLGER, Mustafa (2017), Şemalarla Klasik Mantık, Gece Kitaplığı, Ankara.
  • YILDIRIM, Hüsamettin ve ÜLGER, Mustafa (2017), Şemalarla Klasik Mantık, Gece Kitaplığı, Ankara.
  • YUSUF HAS HACİB (2008), Kutadgu Bilig, Çev. Reşid Rahmeti Arat, 2. Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • YUSUF HAS HACİB (2008), Kutadgu Bilig, Çev. Reşid Rahmeti Arat, 2. Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul.
  • YÜKSEL, Yücel (2017), Gelenekselden Moderne Mantıkta Önermeler ve Doğruluk Değerleri, Akademi Titiz Yayınları, İstanbul.
  • YÜKSEL, Yücel (2017), Gelenekselden Moderne Mantıkta Önermeler ve Doğruluk Değerleri, Akademi Titiz Yayınları, İstanbul.
There are 66 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Philosophy
Journal Section Articles
Authors

Fikret Osman 0000-0003-2542-4515

Publication Date April 27, 2020
Published in Issue Year 2021Issue: 21

Cite

APA Osman, F. (2020). KUTADGU BİLİG’DEKİ ÖNERMELER ÜZERİNE KLASİK MANTIK AÇISINDAN BİR İNCELEME. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(21), 45-62. https://doi.org/10.29029/busbed.886779

Cited By

KUTADGU BİLİG’İN EĞİTSEL DEĞERİNE YÖNELİK ÇALIŞMALAR ÜZERİNE BİR İNCELEME
International Journal Of Turkish Literature Culture Education
https://doi.org/10.7884/teke.1419470
 Download Cover Image
Creative Commons Lisansı