Research Article
Year 2022,
Issue: 23, 1 - 14, 28.04.2022
Abstract
Osmanlı’da XVI. yüzyılın ikinci yarısında; “Celali İsyanları” özellikle köylerde yoğunluk kazanmıştı. Kanunî’nin son döneminde ortaya çıkan eşkıyalar, keşif hareketlerini II. Selim döneminde hızlandırmışlar, III. Murat döneminde kanûn-ı kadimin bozulmasıyla yoğunluklarını artırmışlardı. III. Mehmet döneminde ise kanunsuzlukları ile yağmalarını buhrana dönüştürmüşlerdi. Bu sorunun ortadan kaldırılıp güvenliğin sağlanabilmesi için askerî, idarî, adlî tedbirler alınmıştı. Kolluğun takip ettiği eşkıyalar, sıkıştıklarında serbest timarlara sığınarak her defasında kurtulabilmişlerdi; böylece timar sahipleri, onların güçlenmesine imkân vermişlerdi. Ayrıca paralı askerlerin de eşkıya olmaları; askerî strateji ve taktikleri bilmeleri isyan ateşini körüklemişti. Kolluğun, eşkıyalarla baş etmesinde; “savaş sanatında” mahir olanlar ile işsizler (suhteler) güruhunun, eşkıyaların insan kaynağını oluşturması, zorluklara neden olmuştu. Celâliler hakkında pek çok çalışmalar yapılmış olsa da “serbest timarların” eşkiyalık olaylarının gelişip alevlenmesinde ki yerine dair müstakil çalışmanın olmayışı, bu konunun araştırılmasını gerektirmiştir. Divân-ı hümâyûn da serbest timarlara sığınan eşkıyalar hakkında ki kararlar araştırıldığı için ana kaynak olarak mühimme defterleri kullanılmıştır.
Keywords
References
- AKDAĞ, Mustafa (2013), Türk Halkının Dirlik Ve Düzenlik Kavgası (Celâlî İsyanları), 2. Baskı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- AKDAĞ, Mustafa (1946), Celâli İsyanlarının Başlaması, Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Sy. 4/1, 23-50.
- AKTAN Coşkun, Dileyici Dilek, Saraç, Özgür (2002), Osmanlı Tarihinde Vergi İsyanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Sy. 7/ 2, ss. 1-20.
- ARSLAN, Hüseyin, (2001), 16. yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç Ve Sürgün, 2. Baskı, İstanbul, Kaktüs Yayınları.
- ATSIZ (Haz.), (2011), Aşıkpaşaoğlu Tarihi, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- ÖZDEĞER Hüseyin, (Haz.), (2000), Osmanlı Devleti’nin Sosyal Ve Ekonomik Tarihi Tetkikler-Makaleler, 1. Cilt, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayını No: 4214.
- BARKEY Karen, (2011), Eşkıyalar ve Devlet Osmanlı Tarzı Devlet Merkezîleşmesi, Çev. Zeynep Altıok, 2. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 23: 42, 77, 128, 129, 181.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 24: 24, 297.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 25: 297.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 26: 15, , 99.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 27: 340.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 29: 27, 66. BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 47: 140, 192.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 48: 171.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 69: 119-2, 219, 288, 300.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 70: 6, 47, 613, 300.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 71: 175, 178.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 72: 240, 250.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 73: 109, 451, 474.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 74: 54.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, 12 Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572) Özet Transkripsiyon: Mustafa Serin ve ark., Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, 1996.
- BEYAZIT, Yasemin (2014), Osmanlı İlmiyye Mesleğinde İstihdam (XVI. Yüzyıl), Ankara, TTK Yayınları.
- CEZAR, Mustafa, (1965), Osmanlı Tarihinde Levendler, İstanbul, Celikcilt Matbaası.
- CİN, Halil (2016), Osmanlı Toprak Düzeni Ve Bu Düzenin Bozulması, 4. Baskı, Ankara, Berikan Yayınevi.
- ÇELİK, Murat (2019), Osmanlı Medreseleri ve Avrupa Üniversiteleri (1450-1600), İstanbul, Küre Yayınları.
- DAŞCIOĞLU, Kemal (2017), İskân, Suç Ve Ceza Osmanlı’da Sürgün, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
- DEMİRCİ, Süleyman ve Arslan, Hasan (2012), Osmanlı Türkiyesi’nde Eşkıya, Devlet Ve Siyaset, İstanbul, Yalın Yayınları.
- DOĞRU, Halime (1997), XV. Ve XVI. Yüzyıllarda Sivrihisar Nahiyesi, Ankara, TTK Yayınları.
- FAROQHI, Suraıya (2016), Devletle Başa Çıkmak Osmanlı İmparatorluğu’nda Siyasal Çatışmalar Ve Suç (1550-1720), Çev. Hamide Koyukan Bejsovec, İstanbul, Alfa Tarih Yayınları.
- FAROQHI, Suraıya (2010), Osmanlı Şehirleri Ve Kırsal Hayatı, Çev. Emine Sonnur Özcan, 2. Baskı, Ankara, DoğuBatı Yayınları.
- GENÇ, Mehmet (2014), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Ekonomi, 11. Baskı, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
- GENÇ, Mehmet (1990), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Ekonomi, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal Ve İktisat Tarihi Kongresi Tebligler (İstanbul-1989), ss.13-25.
- GÖKBİLGİN, M. Tayyib (1972), Osmanlı Müesseseleri Teşkilâtı Ve Medeniyeti Tarihine Genel Bakış, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2272.
- GRISWOLD, William. J. (2002), Anadolu’da Büyük İsyan 1591-1611, Çev. Ülküm Tansel, 2. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- HALAÇOĞLU, Yusuf (1998), XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı Ve Sosyal Yapı, 5. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik Ve Sosyal Tarihi (1300-1600), Çev. Halil Berktay, 1. Cilt, İstanbul, Eren Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2011), Osmanlı İdare Ve Ekonomi Tarihi, İstanbul, İsam Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2015), Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I, 55. Baskı, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
- KARADEMİR, Zafer (2017), İmparatorluğun Açlıkla İmtihanı Osmanlı Toplumunda Kıtlıklar (1560-1660), 2. Baskı, İstanbul, Kitap Yayınevi.
- KARAMURSAL, Ziya (1989), Osmanlı Malî Tarihi Hakkında Tetkikler, 2. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- KAZICI, Ziya (2011), İslâm Medeniyeti Ve Müesseseleri Tarihi, 9. Baskı, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları Nu: 191.
- KILIÇ, Orhan (2002), Osmanlı Devleti’nde Meydana Gelen Kıtlıklar”, Türkler Ansiklopedisi, Editör: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, C. X, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
- KILIÇBAY, Mehmet Ali (2010), Feodalite Ve Klasik Dönem Osmanlı Üretim Tarzı, 3. Baskı, Ankara, Efil Yayınları.
- KOÇ, Yunus (2013), XVI. Yüzyılın Ortalarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Suhte Olayları, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sy. 18, ss.147-160.
- LYBYER, Albert Howe (2011), Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun Yönetimi, Çev. Seçkin Cılızoğlu, İstanbul, Sarmal Yayınları.
- Rüstem Paşa Olarak Bilinen Târih-i Âl-i Osmân (Osmanlı Tarihi 699-968/1299-1561), (2019), Haz. İnan Göker, İstanbul, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları: 118.
- NEŞET, Çağatay (Sadeleştiren, notlar ve açıklamalar ekleyen), (1992), Netayic Ül-Vukuat Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi, 1-2, 3. Cilt, Ankara, TTK Yayınları.
- ORHONLU, Cengiz (1990), Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilâtı, 2. Baskı, İstanbul, Eren Yayınları.
- ORTAYLI, İlber (2016), Hukuk Ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı, 2. Baskı, İstanbul: Kronik Yayınları.
- ÖZ, Mehmet (1999), XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı, Ankara, TTK Yayınları.
- ÖZ, Mehmet (2010), Kanun-ı Kadîmin Peşinde Osmanlı’da “Çözülme” Ve Gelenekçi Yorumcular, 4. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- ÖZTÜRK, Necdet (2012), Çadırdan Saraya 14-15. Yüzyıl Osmanlı Devlet Düzeni, İzmir, Yitik Hazine Yayınları.
- ÖZTÜRK, Necdet (2012), İmparatorluğun Kurucuları Gazi Padişahlar Osman Gazi’den II. Beyazid’e, İstanbul, Timaş Yayınları.
- PAMUK, Şevket (2017), Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TABAKOĞLU, Ahmet (1987), Osmanlı Ekonomisinde Fiyat Denetimi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Sy. 43/1-4, ss. 111-150.
- TANERİ, Aydın (2019), Osmanlı Kara ve Deniz Kuvvetleri (Kuruluş Devri), İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- TURAN, Osman (2011), Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, 20. Baskı, İstanbul, Ötüken Yayınları.
- UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, (1998), Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, 3. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 3/2. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- ÜNAL, Mehmet Ali (2011), Paradigma Osmanlı Tarihi Sözlüğü, İstanbul, Paradigma Yayınları.
- YILMAZ, Savaş (2018), III. Murat Döneminde Eşkıya Suhtelerle Yapılan Müzakere Üzerine Bir Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sy. 45, ss. 61-82.
- YILMAZ, Savaş (2018), III. Murad Döneminde Anadolu Ve Rumeli Eyaletlerindeki Kadı Ve Naiplerin Değerlendirilmesi, Akademik Tarih Ve Düşünce Dergisi, Sy. 5 /18, ss. 420-441.
- YILMAZ, Savaş (2019), XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Eşkıyalık Bağlamında Bürokratik Kaos, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (AEUİİBFD), Sy.3/2, ss. 108-128.
- WHITE, Sam (2013), Osmanlı’da İsyan İklimi Erken Modern Dönemde Celâli İsyanları, Çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul, Alfa Yayınları.
Year 2022,
Issue: 23, 1 - 14, 28.04.2022
Abstract
References
- AKDAĞ, Mustafa (2013), Türk Halkının Dirlik Ve Düzenlik Kavgası (Celâlî İsyanları), 2. Baskı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- AKDAĞ, Mustafa (1946), Celâli İsyanlarının Başlaması, Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Sy. 4/1, 23-50.
- AKTAN Coşkun, Dileyici Dilek, Saraç, Özgür (2002), Osmanlı Tarihinde Vergi İsyanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Sy. 7/ 2, ss. 1-20.
- ARSLAN, Hüseyin, (2001), 16. yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç Ve Sürgün, 2. Baskı, İstanbul, Kaktüs Yayınları.
- ATSIZ (Haz.), (2011), Aşıkpaşaoğlu Tarihi, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- ÖZDEĞER Hüseyin, (Haz.), (2000), Osmanlı Devleti’nin Sosyal Ve Ekonomik Tarihi Tetkikler-Makaleler, 1. Cilt, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayını No: 4214.
- BARKEY Karen, (2011), Eşkıyalar ve Devlet Osmanlı Tarzı Devlet Merkezîleşmesi, Çev. Zeynep Altıok, 2. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 23: 42, 77, 128, 129, 181.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 24: 24, 297.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 25: 297.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 26: 15, , 99.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 27: 340.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 29: 27, 66. BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 47: 140, 192.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 48: 171.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 69: 119-2, 219, 288, 300.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 70: 6, 47, 613, 300.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 71: 175, 178.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 72: 240, 250.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 73: 109, 451, 474.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 74: 54.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, 12 Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572) Özet Transkripsiyon: Mustafa Serin ve ark., Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, 1996.
- BEYAZIT, Yasemin (2014), Osmanlı İlmiyye Mesleğinde İstihdam (XVI. Yüzyıl), Ankara, TTK Yayınları.
- CEZAR, Mustafa, (1965), Osmanlı Tarihinde Levendler, İstanbul, Celikcilt Matbaası.
- CİN, Halil (2016), Osmanlı Toprak Düzeni Ve Bu Düzenin Bozulması, 4. Baskı, Ankara, Berikan Yayınevi.
- ÇELİK, Murat (2019), Osmanlı Medreseleri ve Avrupa Üniversiteleri (1450-1600), İstanbul, Küre Yayınları.
- DAŞCIOĞLU, Kemal (2017), İskân, Suç Ve Ceza Osmanlı’da Sürgün, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
- DEMİRCİ, Süleyman ve Arslan, Hasan (2012), Osmanlı Türkiyesi’nde Eşkıya, Devlet Ve Siyaset, İstanbul, Yalın Yayınları.
- DOĞRU, Halime (1997), XV. Ve XVI. Yüzyıllarda Sivrihisar Nahiyesi, Ankara, TTK Yayınları.
- FAROQHI, Suraıya (2016), Devletle Başa Çıkmak Osmanlı İmparatorluğu’nda Siyasal Çatışmalar Ve Suç (1550-1720), Çev. Hamide Koyukan Bejsovec, İstanbul, Alfa Tarih Yayınları.
- FAROQHI, Suraıya (2010), Osmanlı Şehirleri Ve Kırsal Hayatı, Çev. Emine Sonnur Özcan, 2. Baskı, Ankara, DoğuBatı Yayınları.
- GENÇ, Mehmet (2014), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Ekonomi, 11. Baskı, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
- GENÇ, Mehmet (1990), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Ekonomi, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal Ve İktisat Tarihi Kongresi Tebligler (İstanbul-1989), ss.13-25.
- GÖKBİLGİN, M. Tayyib (1972), Osmanlı Müesseseleri Teşkilâtı Ve Medeniyeti Tarihine Genel Bakış, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2272.
- GRISWOLD, William. J. (2002), Anadolu’da Büyük İsyan 1591-1611, Çev. Ülküm Tansel, 2. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- HALAÇOĞLU, Yusuf (1998), XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı Ve Sosyal Yapı, 5. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik Ve Sosyal Tarihi (1300-1600), Çev. Halil Berktay, 1. Cilt, İstanbul, Eren Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2011), Osmanlı İdare Ve Ekonomi Tarihi, İstanbul, İsam Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2015), Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I, 55. Baskı, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
- KARADEMİR, Zafer (2017), İmparatorluğun Açlıkla İmtihanı Osmanlı Toplumunda Kıtlıklar (1560-1660), 2. Baskı, İstanbul, Kitap Yayınevi.
- KARAMURSAL, Ziya (1989), Osmanlı Malî Tarihi Hakkında Tetkikler, 2. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- KAZICI, Ziya (2011), İslâm Medeniyeti Ve Müesseseleri Tarihi, 9. Baskı, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları Nu: 191.
- KILIÇ, Orhan (2002), Osmanlı Devleti’nde Meydana Gelen Kıtlıklar”, Türkler Ansiklopedisi, Editör: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, C. X, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
- KILIÇBAY, Mehmet Ali (2010), Feodalite Ve Klasik Dönem Osmanlı Üretim Tarzı, 3. Baskı, Ankara, Efil Yayınları.
- KOÇ, Yunus (2013), XVI. Yüzyılın Ortalarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Suhte Olayları, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sy. 18, ss.147-160.
- LYBYER, Albert Howe (2011), Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun Yönetimi, Çev. Seçkin Cılızoğlu, İstanbul, Sarmal Yayınları.
- Rüstem Paşa Olarak Bilinen Târih-i Âl-i Osmân (Osmanlı Tarihi 699-968/1299-1561), (2019), Haz. İnan Göker, İstanbul, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları: 118.
- NEŞET, Çağatay (Sadeleştiren, notlar ve açıklamalar ekleyen), (1992), Netayic Ül-Vukuat Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi, 1-2, 3. Cilt, Ankara, TTK Yayınları.
- ORHONLU, Cengiz (1990), Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilâtı, 2. Baskı, İstanbul, Eren Yayınları.
- ORTAYLI, İlber (2016), Hukuk Ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı, 2. Baskı, İstanbul: Kronik Yayınları.
- ÖZ, Mehmet (1999), XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı, Ankara, TTK Yayınları.
- ÖZ, Mehmet (2010), Kanun-ı Kadîmin Peşinde Osmanlı’da “Çözülme” Ve Gelenekçi Yorumcular, 4. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- ÖZTÜRK, Necdet (2012), Çadırdan Saraya 14-15. Yüzyıl Osmanlı Devlet Düzeni, İzmir, Yitik Hazine Yayınları.
- ÖZTÜRK, Necdet (2012), İmparatorluğun Kurucuları Gazi Padişahlar Osman Gazi’den II. Beyazid’e, İstanbul, Timaş Yayınları.
- PAMUK, Şevket (2017), Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TABAKOĞLU, Ahmet (1987), Osmanlı Ekonomisinde Fiyat Denetimi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Sy. 43/1-4, ss. 111-150.
- TANERİ, Aydın (2019), Osmanlı Kara ve Deniz Kuvvetleri (Kuruluş Devri), İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- TURAN, Osman (2011), Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, 20. Baskı, İstanbul, Ötüken Yayınları.
- UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, (1998), Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, 3. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 3/2. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- ÜNAL, Mehmet Ali (2011), Paradigma Osmanlı Tarihi Sözlüğü, İstanbul, Paradigma Yayınları.
- YILMAZ, Savaş (2018), III. Murat Döneminde Eşkıya Suhtelerle Yapılan Müzakere Üzerine Bir Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sy. 45, ss. 61-82.
- YILMAZ, Savaş (2018), III. Murad Döneminde Anadolu Ve Rumeli Eyaletlerindeki Kadı Ve Naiplerin Değerlendirilmesi, Akademik Tarih Ve Düşünce Dergisi, Sy. 5 /18, ss. 420-441.
- YILMAZ, Savaş (2019), XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Eşkıyalık Bağlamında Bürokratik Kaos, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (AEUİİBFD), Sy.3/2, ss. 108-128.
- WHITE, Sam (2013), Osmanlı’da İsyan İklimi Erken Modern Dönemde Celâli İsyanları, Çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul, Alfa Yayınları.
Year 2022,
Issue: 23, 1 - 14, 28.04.2022
Abstract
In the Ottoman, in the second half of the sixteenth century; The "Jelali Revolts" had gained intensity especially in villages. Bandit gangs, who emerged towards the later period of Suleiman the Magnificent, expedited the exploratory missions during the reign of Selim II, and their intensity increased as the Ottoman law code deteriorated during the period of Murat III, they increased their intensity with the deterioration of the supreme legal system, and in the period of Mehmet III, they turned their looting and plunder into depression with their lawlessness. The bandits, followed by the law enforcement, were able to escape each time by taking shelter in free timars when they got stuck; thus, the timar owners allowed them to become stronger. In addition, the fact that the mercenaries were bandits and knew military strategy and tactics fueled the fire of rebellion. In coping with bandits; The fact that the people skilled in the "art of war" and the unemployed (suhte) formed the human resource of bandits caused difficulties. Although there have been many studies on the Jelalis, the lack of an independent study on the place of "free timars" in the development and exacerbation of banditry has necessitated the investigation of this subject. Since the decisions about the bandits taking shelter in free timars in the imperial court were investigated, mühimme records were used as the main source.
Keywords
References
- AKDAĞ, Mustafa (2013), Türk Halkının Dirlik Ve Düzenlik Kavgası (Celâlî İsyanları), 2. Baskı, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- AKDAĞ, Mustafa (1946), Celâli İsyanlarının Başlaması, Ankara Üniversitesi Dil Ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Sy. 4/1, 23-50.
- AKTAN Coşkun, Dileyici Dilek, Saraç, Özgür (2002), Osmanlı Tarihinde Vergi İsyanları, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Sy. 7/ 2, ss. 1-20.
- ARSLAN, Hüseyin, (2001), 16. yy. Osmanlı Toplumunda Yönetim, Nüfus, İskân, Göç Ve Sürgün, 2. Baskı, İstanbul, Kaktüs Yayınları.
- ATSIZ (Haz.), (2011), Aşıkpaşaoğlu Tarihi, İstanbul: Ötüken Yayınları.
- ÖZDEĞER Hüseyin, (Haz.), (2000), Osmanlı Devleti’nin Sosyal Ve Ekonomik Tarihi Tetkikler-Makaleler, 1. Cilt, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Rektörlük Yayını No: 4214.
- BARKEY Karen, (2011), Eşkıyalar ve Devlet Osmanlı Tarzı Devlet Merkezîleşmesi, Çev. Zeynep Altıok, 2. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 23: 42, 77, 128, 129, 181.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 24: 24, 297.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 25: 297.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 26: 15, , 99.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 27: 340.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 29: 27, 66. BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 47: 140, 192.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 48: 171.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 69: 119-2, 219, 288, 300.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 70: 6, 47, 613, 300.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 71: 175, 178.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 72: 240, 250.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 73: 109, 451, 474.
- BOA. MD (Başbakanlık Osmanlı Arşivleri Mühimme Defterleri), 74: 54.
- Başbakanlık Osmanlı Arşivleri, 12 Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572) Özet Transkripsiyon: Mustafa Serin ve ark., Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayınları, 1996.
- BEYAZIT, Yasemin (2014), Osmanlı İlmiyye Mesleğinde İstihdam (XVI. Yüzyıl), Ankara, TTK Yayınları.
- CEZAR, Mustafa, (1965), Osmanlı Tarihinde Levendler, İstanbul, Celikcilt Matbaası.
- CİN, Halil (2016), Osmanlı Toprak Düzeni Ve Bu Düzenin Bozulması, 4. Baskı, Ankara, Berikan Yayınevi.
- ÇELİK, Murat (2019), Osmanlı Medreseleri ve Avrupa Üniversiteleri (1450-1600), İstanbul, Küre Yayınları.
- DAŞCIOĞLU, Kemal (2017), İskân, Suç Ve Ceza Osmanlı’da Sürgün, İstanbul, Yeditepe Yayınları.
- DEMİRCİ, Süleyman ve Arslan, Hasan (2012), Osmanlı Türkiyesi’nde Eşkıya, Devlet Ve Siyaset, İstanbul, Yalın Yayınları.
- DOĞRU, Halime (1997), XV. Ve XVI. Yüzyıllarda Sivrihisar Nahiyesi, Ankara, TTK Yayınları.
- FAROQHI, Suraıya (2016), Devletle Başa Çıkmak Osmanlı İmparatorluğu’nda Siyasal Çatışmalar Ve Suç (1550-1720), Çev. Hamide Koyukan Bejsovec, İstanbul, Alfa Tarih Yayınları.
- FAROQHI, Suraıya (2010), Osmanlı Şehirleri Ve Kırsal Hayatı, Çev. Emine Sonnur Özcan, 2. Baskı, Ankara, DoğuBatı Yayınları.
- GENÇ, Mehmet (2014), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Ekonomi, 11. Baskı, İstanbul, Ötüken Neşriyat.
- GENÇ, Mehmet (1990), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet Ve Ekonomi, V. Milletlerarası Türkiye Sosyal Ve İktisat Tarihi Kongresi Tebligler (İstanbul-1989), ss.13-25.
- GÖKBİLGİN, M. Tayyib (1972), Osmanlı Müesseseleri Teşkilâtı Ve Medeniyeti Tarihine Genel Bakış, İstanbul, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları No: 2272.
- GRISWOLD, William. J. (2002), Anadolu’da Büyük İsyan 1591-1611, Çev. Ülküm Tansel, 2. Baskı, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- HALAÇOĞLU, Yusuf (1998), XIV-XVII. Yüzyıllarda Osmanlılarda Devlet Teşkilâtı Ve Sosyal Yapı, 5. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2000), Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik Ve Sosyal Tarihi (1300-1600), Çev. Halil Berktay, 1. Cilt, İstanbul, Eren Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2011), Osmanlı İdare Ve Ekonomi Tarihi, İstanbul, İsam Yayınları.
- İNALCIK, Halil (2015), Devlet-i Aliyye Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar-I, 55. Baskı, İstanbul, Türkiye İş Bankası Yayınları.
- KARADEMİR, Zafer (2017), İmparatorluğun Açlıkla İmtihanı Osmanlı Toplumunda Kıtlıklar (1560-1660), 2. Baskı, İstanbul, Kitap Yayınevi.
- KARAMURSAL, Ziya (1989), Osmanlı Malî Tarihi Hakkında Tetkikler, 2. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- KAZICI, Ziya (2011), İslâm Medeniyeti Ve Müesseseleri Tarihi, 9. Baskı, İstanbul, Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Vakfı Yayınları Nu: 191.
- KILIÇ, Orhan (2002), Osmanlı Devleti’nde Meydana Gelen Kıtlıklar”, Türkler Ansiklopedisi, Editör: Hasan Celal Güzel, Kemal Çiçek, Salim Koca, C. X, Ankara, Yeni Türkiye Yayınları.
- KILIÇBAY, Mehmet Ali (2010), Feodalite Ve Klasik Dönem Osmanlı Üretim Tarzı, 3. Baskı, Ankara, Efil Yayınları.
- KOÇ, Yunus (2013), XVI. Yüzyılın Ortalarında Osmanlı İmparatorluğu’nda Suhte Olayları, Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sy. 18, ss.147-160.
- LYBYER, Albert Howe (2011), Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun Yönetimi, Çev. Seçkin Cılızoğlu, İstanbul, Sarmal Yayınları.
- Rüstem Paşa Olarak Bilinen Târih-i Âl-i Osmân (Osmanlı Tarihi 699-968/1299-1561), (2019), Haz. İnan Göker, İstanbul, Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları: 118.
- NEŞET, Çağatay (Sadeleştiren, notlar ve açıklamalar ekleyen), (1992), Netayic Ül-Vukuat Kurumları ve Örgütleriyle Osmanlı Tarihi, 1-2, 3. Cilt, Ankara, TTK Yayınları.
- ORHONLU, Cengiz (1990), Osmanlı İmparatorluğu’nda Derbend Teşkilâtı, 2. Baskı, İstanbul, Eren Yayınları.
- ORTAYLI, İlber (2016), Hukuk Ve İdare Adamı Olarak Osmanlı Devleti’nde Kadı, 2. Baskı, İstanbul: Kronik Yayınları.
- ÖZ, Mehmet (1999), XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı, Ankara, TTK Yayınları.
- ÖZ, Mehmet (2010), Kanun-ı Kadîmin Peşinde Osmanlı’da “Çözülme” Ve Gelenekçi Yorumcular, 4. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- ÖZTÜRK, Necdet (2012), Çadırdan Saraya 14-15. Yüzyıl Osmanlı Devlet Düzeni, İzmir, Yitik Hazine Yayınları.
- ÖZTÜRK, Necdet (2012), İmparatorluğun Kurucuları Gazi Padişahlar Osman Gazi’den II. Beyazid’e, İstanbul, Timaş Yayınları.
- PAMUK, Şevket (2017), Osmanlı İmparatorluğu’nda Paranın Tarihi, İstanbul, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- TABAKOĞLU, Ahmet (1987), Osmanlı Ekonomisinde Fiyat Denetimi, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Sy. 43/1-4, ss. 111-150.
- TANERİ, Aydın (2019), Osmanlı Kara ve Deniz Kuvvetleri (Kuruluş Devri), İstanbul, Bilge Kültür Sanat Yayınları.
- TURAN, Osman (2011), Türk Cihân Hâkimiyeti Mefkûresi Tarihi, 20. Baskı, İstanbul, Ötüken Yayınları.
- UZUNÇARŞILI İsmail Hakkı, (1998), Osmanlı Devletinin İlmiye Teşkilâtı, 3. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 1. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2011), Osmanlı Tarihi, 3/2. Cilt, 7. Baskı, Ankara, TTK Yayınları.
- ÜNAL, Mehmet Ali (2011), Paradigma Osmanlı Tarihi Sözlüğü, İstanbul, Paradigma Yayınları.
- YILMAZ, Savaş (2018), III. Murat Döneminde Eşkıya Suhtelerle Yapılan Müzakere Üzerine Bir Değerlendirme, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sy. 45, ss. 61-82.
- YILMAZ, Savaş (2018), III. Murad Döneminde Anadolu Ve Rumeli Eyaletlerindeki Kadı Ve Naiplerin Değerlendirilmesi, Akademik Tarih Ve Düşünce Dergisi, Sy. 5 /18, ss. 420-441.
- YILMAZ, Savaş (2019), XVI. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde Eşkıyalık Bağlamında Bürokratik Kaos, Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (AEUİİBFD), Sy.3/2, ss. 108-128.
- WHITE, Sam (2013), Osmanlı’da İsyan İklimi Erken Modern Dönemde Celâli İsyanları, Çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul, Alfa Yayınları.
There are 66 citations in total.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Publication Date | April 28, 2022 |
| Published in Issue | Year 2022Issue: 23 |
