Abstract
Sheikh Gâlib, one of the distinguished personalities of the eighteenth century, is one of the Mevlevi poets who left his mark on the field of classical Turkish poetry. When the poet's poems are examined, it is seen that his poems contain deep meanings with his unique style, symbols and dreams he used. In addition to these features in his poems, the effects of the poet's being a Mevlevi sheikh were also embodied in his poems. The poet's ghazal with eyler semâ rhymed, which is the subject of the study, also contains these features. Therefore, some characteristics and mystical images of Mevlevism appear to be an aesthetic element in this ghazal, as in his other poems. In the introduction part of the study, the life of the poet, Mevlevi, dhikr and sema are mentioned. Afterwards, the commentary on the ghazal, which consisted of seven couplets, was started. In this poem, whose annotation is made, the idea that every object in the world of existence is in a state of attraction under the influence of divine love in general terms has been processed, and this state has been given by associating it with the sema, which is the Mevlevi dhikr. It has been tried to contribute both to the poet's literary aspect and the field of commentary by making the commentary of this ghazal, which has rich connotations.
Keywords
References
- Aclûnî, İ. M. (2009). Keşfü'l-hafâ. M. A. el-Hâlidî (Ed.), C.II. Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
- Cebecioğlu, E. (2005). Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü (3. basım). Anka Yayınları.
- Devellioğlu, F. (2011). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. Aydın Kitabevi.
- Gölpınarlı, A. (2005). Fuzûlî dîvânı. İnkılâp Kitabevi.
- Kesik, B. (2015). Osmanlı edebî metinlerini anlama kılavuzu. Ö. Şenödeyici (Ed.), Dinî ve tasavvufî muhteva (ss. 508-509). Kesit Yayınları.
- Mengi, M. (2016). Eski Türk edebiyatı tarihi edebiyat tarihi-metinler (23. baskı). Akçağ Yayınları.
- Okçu, N. (e-kitap). (haz.) Şeyh Gâlib dîvânı. ekitap.ktb.gov.tr
- Öngören, R. (2013). Zikir. DİA. C. 44, İstanbul, s. 409-412.
- Pala, İ. (2004). Ansiklopedik divân şiiri sözlüğü. Kapı Yayınları.
- Selçuk, B. (2005). Fuzûlî’de gözyaşı. Ekev Akademi Dergisi, (25), 234-240.
- Uludağ, S. (1997). Halka. DİA. C.15, İstanbul, s. 358-359.
- Uludağ, S. (2012). Tasavvuf terimleri sözlüğü. Kabalcı Yayınları.
- Uygun, M. N. (2013). Mûsiki. DİA. C. 44, İstanbul, s. 412-413.
- Yazır, E. M. H. (2000). Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe meâli. (Sad. Prof. Dr. Yakup Çiçek, Necat Kahraman). Temel Neşriyat.
- Yıldırım A., Akdemir A. (2014). Söz... bir... âteş... gazel çözümlemeleri (2. baskı). Yılmaz Matbaacılık. https://kuran.diyanet.gov.tr (E.T. 22.12.2023)
Abstract
On sekizinci yüzyılın mümtaz şahsiyetlerinden biri olan Şeyh Gâlib, klasik Türk şiiri sahasına damgasını vurmuş Mevlevi şairlerdendir. Şairin şiirleri incelendiğinde kendisine has üslubu, kullanmış olduğu sembolleri ve hayalleri ile şiirlerinin derin manalar içerdiği görülmektedir. Şiirlerindeki bu özelliklerin yanı sıra şairin aynı zamanda bir Mevlevi şeyhi olmasının etkileri de şiirlerinde vücut bulmuştur. Şairin çalışmaya konu olan eyler semâ redifli gazeli de bu özellikleri bünyesinde barındırmaktadır. Dolayısıyla Mevleviliğe dair bazı hususiyetler ve tasavvufi imgeler diğer şiirlerinde olduğu gibi bu gazelde de bir estetik unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünde şairin hayatı, Mevlevilik, zikir ve sema konularından bahsedilmiştir. Sonrasında ise yedi beyitten oluşan gazelin şerhine geçilmiştir. Şerhi yapılan bu şiirde genel manada ilahi aşkın tesiriyle varlık âlemindeki her nesnenin cezbe hâlinde olduğu düşüncesi işlenmiş, bu hâl Mevlevi zikri olan sema ile ilişkilendirilerek verilmiştir. Zengin çağrışımların söz konusu olduğu bu gazelin şerhini yaparak hem şairin edebî yönüne hem de şerh alanına katkı sunmaya çalışılmıştır.
Keywords
Thanks
Teşekkür ederim.
References
- Aclûnî, İ. M. (2009). Keşfü'l-hafâ. M. A. el-Hâlidî (Ed.), C.II. Darü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
- Cebecioğlu, E. (2005). Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü (3. basım). Anka Yayınları.
- Devellioğlu, F. (2011). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lûgat. Aydın Kitabevi.
- Gölpınarlı, A. (2005). Fuzûlî dîvânı. İnkılâp Kitabevi.
- Kesik, B. (2015). Osmanlı edebî metinlerini anlama kılavuzu. Ö. Şenödeyici (Ed.), Dinî ve tasavvufî muhteva (ss. 508-509). Kesit Yayınları.
- Mengi, M. (2016). Eski Türk edebiyatı tarihi edebiyat tarihi-metinler (23. baskı). Akçağ Yayınları.
- Okçu, N. (e-kitap). (haz.) Şeyh Gâlib dîvânı. ekitap.ktb.gov.tr
- Öngören, R. (2013). Zikir. DİA. C. 44, İstanbul, s. 409-412.
- Pala, İ. (2004). Ansiklopedik divân şiiri sözlüğü. Kapı Yayınları.
- Selçuk, B. (2005). Fuzûlî’de gözyaşı. Ekev Akademi Dergisi, (25), 234-240.
- Uludağ, S. (1997). Halka. DİA. C.15, İstanbul, s. 358-359.
- Uludağ, S. (2012). Tasavvuf terimleri sözlüğü. Kabalcı Yayınları.
- Uygun, M. N. (2013). Mûsiki. DİA. C. 44, İstanbul, s. 412-413.
- Yazır, E. M. H. (2000). Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe meâli. (Sad. Prof. Dr. Yakup Çiçek, Necat Kahraman). Temel Neşriyat.
- Yıldırım A., Akdemir A. (2014). Söz... bir... âteş... gazel çözümlemeleri (2. baskı). Yılmaz Matbaacılık. https://kuran.diyanet.gov.tr (E.T. 22.12.2023)
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Subjects | Classical Turkish Literature of Ottoman Field |
| Journal Section | Articles |
| Authors | |
| Early Pub Date | April 29, 2024 |
| Publication Date | April 30, 2024 |
| Submission Date | November 21, 2023 |
| Acceptance Date | March 25, 2024 |
| Published in Issue | Year 2024Issue: 27 |
