TÜRK SİNEMASINDA MİNYATÜR SANATININ SEVMEK ZAMANI, 7 KOCALI HÜRMÜZ VE KAMBUR FİLMLERİ ÜZERİNE YANSIMASI VE ANLATI YAPISINA ETKİSİ
Öz
Bu çalışmada, kültürel anlatı öğelerinden ve geleneksel Türk sanatlarından biri olan minyatür sanatının Türk Sinemasında bulduğu yer ve konum Metin Erksan’ın senaryosunu yazıp yönetmenliğini yaptığı Sevmek Zamanı (1965), Ayşe Şasa’nın yazıp Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğini yaptığı 7 Kocalı Hürmüz (1971) ve Atıf Yılmaz’ın yönetmenliğini yaptığı Kambur (1973) filmleri üzerinden incelenmiştir. Anlatı çatısı altında yapılan bu çalışmada öncelikle geleneksel Türk sanatı kavramı açıklanmıştır. Bu incelemenin ardından film analizlerini anlaşılır kılmak amacıyla minyatür sanatının gelişim süreci ve özellikleri ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır. Yukarıda belirtilen ve çalışmada örneklem olarak seçilen Sevmek Zamanı, 7 Kocalı Hürmüz ve Kambur filmleri betimsel analiz yöntemi aracılığı ile analiz edilmiştir. Minyatür sanatının belli başlı temel özelliklerinin ismi geçen filmlerdeki yansımasına bakılmış, minyatürün filmin anlatı yapısını nasıl etkilediği ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Farklı alanlardaki anlatı çeşitlerinin nasıl bir araya geldiğine/ birleştiğine ve bu birleşimin nasıl bir içerik olarak karşımıza çıktığına bakılmıştır. İki farklı sanat olan sinema ve minyatürün anlatı olarak iç içe geçmesi ve film içindeki anlatıyı ne şekilde yönlendirdiği tespit edilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atalay, M. C. (2012). Türk Minyatür Sanatının Tasarım Öğelerinin, Türk Resminde Varlık Bulması. Akdeniz Sanat Dergisi, 8-20.
- Demir, Y. (1992). Anlatı Biliminin Temel Terimleri Üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 23-27.
- Güngör, A. C. (2010). Derviş Zaim Sineması’nda Geleneksel Türk Sanatlarının Kullanılması: Fiiller ve Çimen- Ebru, Cenneti Beklerken- Minyatür, Nokta- Hat. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 1(38), 41-64.
- İlden, S. (2012). Türk Minyatür Sanatının Gelişiminde Dinin (İslamiyet’in) Etkisi. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(9), 60-72.
- Konak, R. (2014). Minyatür Sanatında Boşluk ve Mekân Anlayışı. Akdeniz Sanat Dergisi, 7(14), 34-54.
- Konak, R. (2015). Ömür Koç Minyatürlerinde Osmanlı Minyatür Sanatı Geleneğinin İzleri ve Yenilik Arayışı. The Journal of Academic Social Science Studies, (37), 291-314, DOI: 10.9761/JASSS3011 .
- Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
- Şekeroğlu, S. (1966). Türk sineması-Metin Erksan-Sevmek Zamanı. Yön(161), 14.
- Yakut, İ. (2014). 16. Yüzyılda Osmanlı Dönemini Konu Alan Dönem Filmleri Anlatısının Oluşturulması Sürecinde Görsel Kanıt Sağlayan Osmanlı Minyatür Sanatının Sembolik Anlatım Dilinin Özellikleri. Art Sanat, (3), 147-160.
- Yıldırım, T. (2014). Metin Erksan'ın Sevmek Zamanı Filminin Eleştirel Alımlaması. Global Media Journal, 5(9), s. 352-371.
- Zaimağaoğlu, D. (2022). Sensiz Yaşayamam ve Sevmek Zamanı Filmlerinin Anlatı Yapıları ve Gelenekle İlişkileri Üzerine. sinecine, 13(2), s. 449-477.
- Adanır, O. (2012). Sinemada Anlam ve Anlatım. İstanbul: Say Yayınları.
- Corrigan, T. (1999). Film, Literature: An Introduction and Reader. New Jersey: Upper Saddle River. Çoşkun, E. (2009). Türk Sinemasında Akım Araştırması. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Çiftçi, K. (2008). Tek Tanrılı Dinlerde Resim ve Heykel Sorunu. İstanbul: Bulut Yayınları.
- Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatıbilime Giriş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Erus, Z. Ç. (2005). Amerikan ve Türk Sinemasında Uyarlamalar Karşılaştırmalı Bir Bakış. İstanbul: Es Yayınları.
- Esen, Ş. K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları, Agora Kitaplığı. İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Evren, B. (2006). İlk Türk Filmleri. İstanbul: Es Yayınları.
- Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. İmge Yayınları.
- Karadogan, A. (2022). Modernism Between Two Worlds: Sevmek Zamani (Time to Love). B. Turten içinde, Cinema Studies (s. 129-132). Sarasota: University of South Florida M3 Center Publishing.
- Güngör, A. C. (2022). Filmde Anlatı Yapısı. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
- Kıraç, R. (2008). Film İcabı Türk Sinemasına İdeolojik Bir Bakış. Ankara: Deki Yayınları.
- Özön, N. (2013). Türk Sineması Tarihi 1896-1960. İstanbul: Doruk Yayınları.
- Prince, G. (1982). Narratology: The Form and Functioning of Narrative. New York: Mouton Yayınevi.
- Refiğ, H. (2013). Ulusal Sinema Kavgası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Renda, G. (1997). Minyatür Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt 2). İstanbul: Yem Yayınları.
- Yıldırım, H., & Şimsek, A. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Genette, G. (2020). Anlatının Söylemi. (F. B. Aydar, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gombrich, E. (1992). Sanatın Öyküsü. (N. Cömert, Çev.) İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Jahn, M. (2012). Anlatıbilim: Anlatı Teorisi El Kitabı. (B. Dervişcemaloğlu, Çev.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Bıkmaz, Ö. (2011). Üst düzey zihinsel özelliklerin ölçülmesinde puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Spence, P. D. (1996). The effect of multidimensionality on unidimensional equating with item response theory [Doctoral dissertation]. University of Florida.
- Yılmaz, R. (2014). Anlatı Yoluyla Dünyanın Yeniden Kurulumu: “Palto”, “Dönüşüm”, ve “Hayvan Çiftliği” Romanlarının Alımlama Pratikleri Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Yurtçiçek, S. (Yöneten). (2015). Derviş Zaim Sinemasında Minyatür Sanatının Kullanılması (Belgesel) [Sinema Filmi].
REFLECTION OF MINIATURE ART IN TURKISH CINEMA ON THE MOVIES SEVMEK ZAMANI, 7 KOCALI HÜRMÜZ AND KAMBUR AND ITS EFFECT ON THE NARRATIVE STRUCTURE
Öz
The place and position of art, which is one of these artistic, cultural narratives and traditional Turkish arts, found in Turkish Cinema in Sevmek Zamanı (1965), written and directed by Metin Erksan, 7 Kocalı Hürmüz (1971), written by Ayşe Şasa and directed by Atıf Yılmaz and Kambur (1973), directed by Atıf Yılmaz. In this study, which is carried out under the umbrella of narrative, firstly the concept of traditional Turkish art is explained. After this review, the development process and features of miniature art are explained in detail to make film analyses understandable. This study analyses the films named Sevmek Zamanı, 7 Kocalı Hürmüz and Kambur, mentioned above and selected as samples in the study, through the content analysis method. This study examines the reflection of the main features of the miniature art in the mentioned films, and tries to reveal how the miniature affects the narrative structure of the film. It looks at how narrative types in different fields come together/combine and what kind of content this combination emerges. It also tries to determine that the two different arts, cinema, and miniature, are intertwined as narrative and how it directs the narrative in the film.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atalay, M. C. (2012). Türk Minyatür Sanatının Tasarım Öğelerinin, Türk Resminde Varlık Bulması. Akdeniz Sanat Dergisi, 8-20.
- Demir, Y. (1992). Anlatı Biliminin Temel Terimleri Üzerine. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 23-27.
- Güngör, A. C. (2010). Derviş Zaim Sineması’nda Geleneksel Türk Sanatlarının Kullanılması: Fiiller ve Çimen- Ebru, Cenneti Beklerken- Minyatür, Nokta- Hat. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Hakemli Dergisi, 1(38), 41-64.
- İlden, S. (2012). Türk Minyatür Sanatının Gelişiminde Dinin (İslamiyet’in) Etkisi. Akdeniz Sanat Dergisi, 5(9), 60-72.
- Konak, R. (2014). Minyatür Sanatında Boşluk ve Mekân Anlayışı. Akdeniz Sanat Dergisi, 7(14), 34-54.
- Konak, R. (2015). Ömür Koç Minyatürlerinde Osmanlı Minyatür Sanatı Geleneğinin İzleri ve Yenilik Arayışı. The Journal of Academic Social Science Studies, (37), 291-314, DOI: 10.9761/JASSS3011 .
- Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
- Şekeroğlu, S. (1966). Türk sineması-Metin Erksan-Sevmek Zamanı. Yön(161), 14.
- Yakut, İ. (2014). 16. Yüzyılda Osmanlı Dönemini Konu Alan Dönem Filmleri Anlatısının Oluşturulması Sürecinde Görsel Kanıt Sağlayan Osmanlı Minyatür Sanatının Sembolik Anlatım Dilinin Özellikleri. Art Sanat, (3), 147-160.
- Yıldırım, T. (2014). Metin Erksan'ın Sevmek Zamanı Filminin Eleştirel Alımlaması. Global Media Journal, 5(9), s. 352-371.
- Zaimağaoğlu, D. (2022). Sensiz Yaşayamam ve Sevmek Zamanı Filmlerinin Anlatı Yapıları ve Gelenekle İlişkileri Üzerine. sinecine, 13(2), s. 449-477.
- Adanır, O. (2012). Sinemada Anlam ve Anlatım. İstanbul: Say Yayınları.
- Corrigan, T. (1999). Film, Literature: An Introduction and Reader. New Jersey: Upper Saddle River. Çoşkun, E. (2009). Türk Sinemasında Akım Araştırması. Ankara: Phoenix Yayınevi.
- Çiftçi, K. (2008). Tek Tanrılı Dinlerde Resim ve Heykel Sorunu. İstanbul: Bulut Yayınları.
- Dervişcemaloğlu, B. (2014). Anlatıbilime Giriş. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Erus, Z. Ç. (2005). Amerikan ve Türk Sinemasında Uyarlamalar Karşılaştırmalı Bir Bakış. İstanbul: Es Yayınları.
- Esen, Ş. K. (2010). Türk Sinemasının Kilometre Taşları, Agora Kitaplığı. İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Evren, B. (2006). İlk Türk Filmleri. İstanbul: Es Yayınları.
- Güçhan, G. (1992). Toplumsal Değişme ve Türk Sineması. İmge Yayınları.
- Karadogan, A. (2022). Modernism Between Two Worlds: Sevmek Zamani (Time to Love). B. Turten içinde, Cinema Studies (s. 129-132). Sarasota: University of South Florida M3 Center Publishing.
- Güngör, A. C. (2022). Filmde Anlatı Yapısı. İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi Yayınları.
- Kıraç, R. (2008). Film İcabı Türk Sinemasına İdeolojik Bir Bakış. Ankara: Deki Yayınları.
- Özön, N. (2013). Türk Sineması Tarihi 1896-1960. İstanbul: Doruk Yayınları.
- Prince, G. (1982). Narratology: The Form and Functioning of Narrative. New York: Mouton Yayınevi.
- Refiğ, H. (2013). Ulusal Sinema Kavgası. İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Renda, G. (1997). Minyatür Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi (Cilt 2). İstanbul: Yem Yayınları.
- Yıldırım, H., & Şimsek, A. (2003). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Genette, G. (2020). Anlatının Söylemi. (F. B. Aydar, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Gombrich, E. (1992). Sanatın Öyküsü. (N. Cömert, Çev.) İstanbul: Remzi Kitapevi.
- Jahn, M. (2012). Anlatıbilim: Anlatı Teorisi El Kitabı. (B. Dervişcemaloğlu, Çev.) İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Bıkmaz, Ö. (2011). Üst düzey zihinsel özelliklerin ölçülmesinde puanlayıcılar arası güvenirlik belirleme tekniklerinin karşılaştırılması [Yüksek lisans tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
- Spence, P. D. (1996). The effect of multidimensionality on unidimensional equating with item response theory [Doctoral dissertation]. University of Florida.
- Yılmaz, R. (2014). Anlatı Yoluyla Dünyanın Yeniden Kurulumu: “Palto”, “Dönüşüm”, ve “Hayvan Çiftliği” Romanlarının Alımlama Pratikleri Üzerine Bir İnceleme. Doktora Tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Yurtçiçek, S. (Yöneten). (2015). Derviş Zaim Sinemasında Minyatür Sanatının Kullanılması (Belgesel) [Sinema Filmi].
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sinema Sosyolojisi, Belgesel Film - Politik Sinema, Film Eleştirisi, Sinema ve Estetik, Türk İslam Sanatında Güzel Sanatlar, Türk İslam Sanatları (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 27 Ekim 2024 |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Ekim 2024 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Kasım 2023 |
| Kabul Tarihi | 3 Eylül 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 |
