Öz
Aristoteles, retoriği,
“Belli bir durumda elde var olan inandırma yollarını kullanma yetisi"
şeklinde tanımlamaktadır. Retoriğin amacı, muhatabını ikna etmektir. Mantık ise
düşünme yasalarının bir bilimidir. Mantık, doğru ve düzgün düşünme ya da
tutarlı düşünme yani mantıklı düşünme kurallarının ve biçimlerinin bilgisidir.
Bu makalede retorik mantık ilişkisi üzerine durulacaktır. Bunu yaparken de esas
vurgulamak istediğimiz noktalar şunlardır: Retoriğin, mantığın konuları
içerisinde değerlendirilmemesi gerektiğidir. Aristoteles’in,
mantık (logos) ilmini merkeze alarak retoriği bunun üzerine inşa etmekle retoriğin
değeri açısından yeni bir şey yapmış olduğunu ortaya koymaktır. Ayrıca retorik
ile mantık ayrı alanlar olmasına rağmen birbirleriyle her zaman sıkı ilişki
içerisinde olmaları gerektiğini göstermektir.
Retorik, mantık sayesinde değerini
bulmaktadır. Günlük hayatta retorik, mantık ile ayrılmaz ikili gibidir. Retorik
ve mantık birbirlerine her zaman muhtaçtırlar. Mantıksal temellere dayalı
olarak ele alınan retoriğin değeri her zaman yüksek olacaktır. Mantık kurallarına uygun yapılan retorik, insanların hayatında oynadığı rol ile
geçerliliğini her zaman devam ettirecektir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- ARİSTOTELES (1995a), Retorik, Çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- ARİSTOTELES (1995b), Kategoryalar, Çev. H. Ragıp Atademir, M.E.B. Yayınları, İstanbul.
- ARİSTOTELES (1996), Metafizik, Çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yayınları, İstanbul.
- BABA Coşkun (2018a), Retoriğin İkna Gücü, Çizgi Kitabevi, Konya.
- BABA Coşkun (2018b), Bilgi Bağlamında Doğruluk ve Mantık İlişkisi, Murat Kelikli (Ed.) Doğru Üzerine içinde (s.35-75), Elis Yayınları, Ankara.
- BARNES Jonathan (1995), Rhetoric and Poetics, The Cambridge Companion to Aristotale, Cambridge University Press. Cambridge, ss. 259-287.
- BAROKAS Safiye Kırlar (2011), Reklam ve Retorik, Derin Yayınları, İstanbul.
- BERGER Arthur Asa (2000), Media and Communication Research Methods, Sage, London.
- BOURSE Michel, Yücel Halime (2012), İletişim Bilimlerinin Serüveni, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- BOYNUKALIN Neva (2013), “Argümantasyon Yoluyla Fikir İklimi Oluşturma: Nazım Hikmet Ran ve Necip Fazıl Kısakürek Örneği”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- CORBETT Edward P.J - Connors Robert J. (1999), Classical Rhetoric for the Modern Student, Oxford University Press, New York.
- CROMPTON P.M. - Mcalea R. (2000), “Rhetorical Devices in Television Advertising”, Jackie Cannon, Robin Warner, Patricia Odber de Baubeta (ed.), Advertising and Identitiy in Europe, Intellect Books, Bristol, ss. 32-42.
- ÇAPAK İbrahim (2011), Gazali’nin Mantık Anlayışı, Elis Yayınları, Ankara.
- ÇAPAK İbrahim Çapak (2015), Ana Hatlarıyla Mantık, Ensar Neşriyat, İstanbul.
- ÇOLAK Burçin, Doğan Yıldırım B. (2011), “Ruh Hekimleri “Bilim Topluluğu” Tanımını Karşılar mı?” Kriz Dergisi, c. 19, Ankara, ss. 13-28.
- ÇÜÇEN Abdülkadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
- DUMAN, M. Akif, (2015), Platon’un Retorik Anlayışı, Litera Yayıncılık, İstanbul.
- EMİROĞLU İbrahim (2009), Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara.
- FIRINCI Türkan (Temmuz/ July 2011), Platon’da “Retorik” Kavramı, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 4 (2), ss. 31-46.
- GÖKBERK Macit (2007), Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.
- JEAUNEAU Edouard (1998), Ortaçağ Felsefesi, Çev. Betül Çotuksöken, İletişim, İstanbul.
- KESKİN Uğur, Büyük Köksal, Koç Umut (2013) “Yönetsel ve Örgütsel Açıdan Retorik”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 27-39. (Erişim) www.anadolu.edu.tr/sites/default/files/files/2013-01-03.pdf.
- MAYDA Oğuz (2013), Mayda, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Sürecinin Retoriksel Eylem Perspektifinden Analizi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
- MCGLİNN Marguerite (2002), The Trivium (The Liberal Arts of Logic, Grammar and Rhetoric), Paul Dry Books, Philadelphia.
- ÖNER Necati (1986), Klasik Mantık, Ayyıldız Matbaası, Ankara.
- ÖZEL Aytekin (2008) “Organon ve Mantık”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 14.
- PLATON (2006), Gorgias, Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- PORTER Lance (2010), “Communication For The Good of The State: A Post-Symmetrical Polemic on Persuasion In Ethical Public Relations”, Public Relations Review 36.
- TAYLAN Necip (1996), Mantık Tarihçesi Problemleri, M.Ü.İ.F. Vakfı Yayınları, İstanbul.
- TOPRAK Mehmet Sait (2015), “Vahiy ve Dil Anatomisi: Miqra ve Kur’an Özelinde Vahiy-Dil Antinomisi Sorunsalı”, Din Dili (Çalıştay&Sempozyum Kitaplığı), Kur’an Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul, ss. 245-263.
- ÜLKEN Hilmi Ziya (1972), Genel Felsefe Dersleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.
- ÜSTÜNEL KEYİNCİ Ceyda (2014), “Çiçero’nun Retoriğinde Mantığın Yeri ve Önemi”, In Memoriam Filiz Öktem, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınları No: 440, ss. 137-146, Ankara.
- WEST Richard and Lynn H. Turner (2010), Introducing Communication Theory: Analysis and Application, Singapore: Megraw-Hill.
- YILDIRIMER Şeniz (2012), “İbn Rüşd Felsefesinin Latin Dünyasında Tanınması Ve Latin İbn Rüşdçülüğü”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 14, S. 25, Sakarya, ss. 93-24.
Öz
Aristotle defines rhetoric as yet the
ability to use the means of persuasion available in a given situation. The aim
of rhetoric is to convince the interlocutor. Logic is a science of the laws of
thinking. Logic is the knowledge of the rules and forms of logical and correct
thinking or consistent thinking. This article will focus on the relationship
between rhetoric logic. In doing so, the main points that we want to emphasize
are that rhetoric should not be considered within the subjects of logic.
Aristotle's logic (logos) by placing the center of the rhetoric on the science
of the value of rhetoric by doing something new is to show. Moreover, although
rhetoric and logic are separate fields, they show that they should always be in
close relationship with each other. Rhetoric finds its value through logic. In
daily life, rhetoric is like an integral pair with logic. Rhetoric and logic
always need each other. The value of the rhetoric considered on a logical basis
will always be high. The rhetoric, which is made in accordance with the rules
of logic, will always be valid with the role that people play in their lives.
Kaynakça
- ARİSTOTELES (1995a), Retorik, Çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- ARİSTOTELES (1995b), Kategoryalar, Çev. H. Ragıp Atademir, M.E.B. Yayınları, İstanbul.
- ARİSTOTELES (1996), Metafizik, Çev. Ahmet Arslan, Sosyal Yayınları, İstanbul.
- BABA Coşkun (2018a), Retoriğin İkna Gücü, Çizgi Kitabevi, Konya.
- BABA Coşkun (2018b), Bilgi Bağlamında Doğruluk ve Mantık İlişkisi, Murat Kelikli (Ed.) Doğru Üzerine içinde (s.35-75), Elis Yayınları, Ankara.
- BARNES Jonathan (1995), Rhetoric and Poetics, The Cambridge Companion to Aristotale, Cambridge University Press. Cambridge, ss. 259-287.
- BAROKAS Safiye Kırlar (2011), Reklam ve Retorik, Derin Yayınları, İstanbul.
- BERGER Arthur Asa (2000), Media and Communication Research Methods, Sage, London.
- BOURSE Michel, Yücel Halime (2012), İletişim Bilimlerinin Serüveni, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
- BOYNUKALIN Neva (2013), “Argümantasyon Yoluyla Fikir İklimi Oluşturma: Nazım Hikmet Ran ve Necip Fazıl Kısakürek Örneği”, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
- CORBETT Edward P.J - Connors Robert J. (1999), Classical Rhetoric for the Modern Student, Oxford University Press, New York.
- CROMPTON P.M. - Mcalea R. (2000), “Rhetorical Devices in Television Advertising”, Jackie Cannon, Robin Warner, Patricia Odber de Baubeta (ed.), Advertising and Identitiy in Europe, Intellect Books, Bristol, ss. 32-42.
- ÇAPAK İbrahim (2011), Gazali’nin Mantık Anlayışı, Elis Yayınları, Ankara.
- ÇAPAK İbrahim Çapak (2015), Ana Hatlarıyla Mantık, Ensar Neşriyat, İstanbul.
- ÇOLAK Burçin, Doğan Yıldırım B. (2011), “Ruh Hekimleri “Bilim Topluluğu” Tanımını Karşılar mı?” Kriz Dergisi, c. 19, Ankara, ss. 13-28.
- ÇÜÇEN Abdülkadir (2004), Klasik Mantık, Asa Kitabevi, Bursa.
- DUMAN, M. Akif, (2015), Platon’un Retorik Anlayışı, Litera Yayıncılık, İstanbul.
- EMİROĞLU İbrahim (2009), Klasik Mantığa Giriş, Elis Yayınları, Ankara.
- FIRINCI Türkan (Temmuz/ July 2011), Platon’da “Retorik” Kavramı, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 4 (2), ss. 31-46.
- GÖKBERK Macit (2007), Felsefe Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.
- JEAUNEAU Edouard (1998), Ortaçağ Felsefesi, Çev. Betül Çotuksöken, İletişim, İstanbul.
- KESKİN Uğur, Büyük Köksal, Koç Umut (2013) “Yönetsel ve Örgütsel Açıdan Retorik”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ss. 27-39. (Erişim) www.anadolu.edu.tr/sites/default/files/files/2013-01-03.pdf.
- MAYDA Oğuz (2013), Mayda, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne Katılım Sürecinin Retoriksel Eylem Perspektifinden Analizi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
- MCGLİNN Marguerite (2002), The Trivium (The Liberal Arts of Logic, Grammar and Rhetoric), Paul Dry Books, Philadelphia.
- ÖNER Necati (1986), Klasik Mantık, Ayyıldız Matbaası, Ankara.
- ÖZEL Aytekin (2008) “Organon ve Mantık”, Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. 7, S. 14.
- PLATON (2006), Gorgias, Çev. Mehmet Rifat-Sema Rifat, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
- PORTER Lance (2010), “Communication For The Good of The State: A Post-Symmetrical Polemic on Persuasion In Ethical Public Relations”, Public Relations Review 36.
- TAYLAN Necip (1996), Mantık Tarihçesi Problemleri, M.Ü.İ.F. Vakfı Yayınları, İstanbul.
- TOPRAK Mehmet Sait (2015), “Vahiy ve Dil Anatomisi: Miqra ve Kur’an Özelinde Vahiy-Dil Antinomisi Sorunsalı”, Din Dili (Çalıştay&Sempozyum Kitaplığı), Kur’an Araştırmaları Merkezi Yayınları, İstanbul, ss. 245-263.
- ÜLKEN Hilmi Ziya (1972), Genel Felsefe Dersleri, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Ankara.
- ÜSTÜNEL KEYİNCİ Ceyda (2014), “Çiçero’nun Retoriğinde Mantığın Yeri ve Önemi”, In Memoriam Filiz Öktem, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Eskiçağ Dilleri ve Kültürleri Bölümü Latin Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yayınları No: 440, ss. 137-146, Ankara.
- WEST Richard and Lynn H. Turner (2010), Introducing Communication Theory: Analysis and Application, Singapore: Megraw-Hill.
- YILDIRIMER Şeniz (2012), “İbn Rüşd Felsefesinin Latin Dünyasında Tanınması Ve Latin İbn Rüşdçülüğü”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, c. 14, S. 25, Sakarya, ss. 93-24.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Felsefe |
| Bölüm | Mantık |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 27 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |
Cited By
MARKALARIN SOSYAL MEDYADA RETORİK KULLANIMI ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA
Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi
https://doi.org/10.18092/ulikidince.1308771
