Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

Öz

Bu çalışmada, Peyami Safa’nın Türkiye’nin toplumsal değişiminden doğan bunalımını konu alan romanlarından biri olan ‘Sözde Kızlar’ romanındaki Batılı ve Doğulu karakterler karşılaştırılarak Türk toplumundaki yanlış Batılılaşma anlayışı ele alınmıştır. Romandaki Batılı tipler her türlü ahlaksızlığı yapabilen kötüyü, Doğulu tipler ise masumiyeti ve iyiyi temsil etmektedirler. Safa’nın bu romandakiBatılı karakterlerinden bazıları bohem bir yaşam sürmenin sonucunda  bedenen veya ruhen hastalanmaktadırlar. Hastalanan Batılı karakterlerden Behiç frengiye, Salih ve Hatice ağır depresyona, Nazmiye Hanım ve Nevin ise bunalıma girmişlerdir. Özellikle Safa’nın Behiç’e yüklediği frengi hastalığı manidardır. Literatürdeki adı, Syphiliz (sifiliz) olan bu hastalığın, halk dilindeki adından da anlaşılacağı gibi, toplumumuzda, özellikle de Osmanlılar döneminde, Avrupalılara ait olduğuna ilişkin bir algı vardı. Zira eserde Behiç, frengiye Avusturya’da kapılmış ve bu hastalığı Hatice’ye ve anne karnındaki çocuğuna bulaştırmıştır. ‘Sözde Kızlar” romanına bu açıdan bakıldığında bu eserin, Peyami Safa’nın muhafazakâr tutumunu gösterdiği görülmektedir. Ancak böyle bir tutuma sahip olması Safa’nın Batı karşıtı olduğu anlamına gelmez. Ona göre, Türk toplumu Batılılaşmayı oldukça çarpık algılayıp yaşamıştır. Batının yanlış anlaşılması yanlış Batılılaşma sürecinin yaşanmasına neden olmuştur. Zira Türk toplumunun büyük bir bölümü Batı’yı Batılılardan değil, Batılılaştığını iddia eden Doğululardan tanımaya çalışmıştır. Çalışmanın sonunda Safa’nın ‘Sözde Kızlar’ adlı romanının Batılılaşmanın yanlış anlaşılan yönlerini eleştirip Doğudan yana tercihte bulunmasıyla şekillendiği görülmüştür.