Öz
Giving great importance to science, art and morality, in Akhism, women had also an important place in social,economic and cultural life. With their social, cultural, economic and moral principles, Akhism culture and Akhism organization, gave great importance to the rights and freedom of individuals. The Anatolian women, by the help of “Bacıyan-ı Rum"
Organization, were being educated in the direction of the principles; “beware of your husband, your work, your food" namely “help your husband, bind him to the family, beware of your work and living". In order women to be organized and developed, Fatma Bacı, Akhi Evran ’s wife, founded the first woman organization of the world “Bacıyan-ı Rum" organization, today called Anatolian Women Union. The word “Bacı" is still extensively used even today in many towns of Anatolia. As for the word “Rum", it means Anatolia. Bacıyan-ı Rum brought the Anatolian women together in necessary conditions against the enemies in the defense of native country with their husbands and they were brought together in order to develop in nearly every fıeld of life from culture, art, literature to socio-economy. Anatolian Women Union both contributed to the development of hospitality, uprightness, honesty, mercy and accelerated the spread of Turkish language, Turkish culture, Islamic morality and understanding among women. Anatolian Woman Union as a branch of womankind of Akhism, took orphan and homeless young girls under protection, and became responsible for their education, their owning a home and establishing a family. The historian and writer Aşık Paşazade stated that Bacıyan-ı Rum (Anatolian Woman Union ) was another social group besides the Akhism organization (Ahiyan-ı Rum), established in Anatolia. For example there used to be places for women to work in the industrial estate which were established by Akhis in Kayseri. The women connected to Bacıyan-ı Rum organization carried out their handicrafts and professions in this industrial estate. The woman mostly carried out the production of tentmaking, feltmaking, embroidery, knitting, rug and carpet textile, silk and cotton yarn. The women workers took sometimes educational courses about professional and technique subjects and sometimes social and moral subjects which were required in Bacıyan-ı Rum organization.
In this research, we investigated the Anatolian Turkish women entrepreneurship. In this regard, after studying the related literature, a conclusion was revealed.
Anahtar Kelimeler
Akhism; apprentice craft family qualified worker society organization occupation
Kaynakça
- AHİLİK. I. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 12-13 Ekim 2004, Kırşehir.
- AHİLİK NEDİR? İstanbul Esnaf Ve Sanatkârlar Odaları Birliği, Erişim tarihi: 10.08.2012. http://istesob.org/ahilik.html.
- AHİLİK NEDİR? Anadolu Kadınlar Birliği (Bacıyan-ı Rum). Erişimtarihi:11.08.2012,http://www.ahilik.net/index.php?option=comcontent &view=article&id=48&Itemid=50
- AHİLİĞİN TEMEL İLKELERİ, Erişim tarihi: 10.08.2012, www.ahilikgen.tr/gorgu/temel.htm.
- AHİLİKTE AHLAK ANLAYIŞI, Erişimtarihi:11.08.2012,http://www.ahilik.net/index.phpoption=comcontent&view=article&id=48&Itemid=50
- AKÇA, Gürsoy (2003). Ahilik Geleneği ve Günümüz Fethiye Esnafı. Yayınlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- AKMAN. Mehmet (2006). Balıkesir Yöresinde Ahilikten Kalma Tören ve Uygulamalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- BAYRAM. Mikail (1991). Ahi Evran ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu. Konya: Damla Matbaacılık.
- BAYRAM. Mikail (1994). Anadolu Kadınlar Birliği (Bacıyan-ı Rum). Konya: Damla Ofset matbaacılık.
- ÇAĞATAY, Neşet (1986). Ahilik ve Esnaf. İstanbul Esnaf Ve Sanatkarlar Dernekleri Federasyonu.
- ÇAĞATAY, Neşet (1997). Bir Türk Kurumu Olan Ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- DEMİR, Galip (2000). Osmanlı Devletinin Kuruluşu ve Ahilik. Ahi Kültürünü Arş. ve Eğitim Vakfı Yayınları, İstanbul: Sade Ofset Matbaası.
- DEMİR, Galip (01.02.2011). İşsizlik, Terör ve Yolsuzluğun Çözümünde: Ahilik Yolu, Erişim tarihi: 11.08.2012,httv://www.ahilik.net/index.vhv?ovtion=com content&view=article&id=48& Itemid=50
- DOĞAN, D. Mehmet (1990). Büyük Türkçe Sözlük. (8. Baskı). Ankara: Rehber Yayınları. s.17.
- DURAK, İbrahim & Yücel, Atilla (2010). Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 15 (2). 151-168.
- ERGİN, Muharrem (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: MEB Basımevi.
- ERKEN. Veysi (1999). Ahilik Teşkilatının Vizyonu. II. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, 13-15 Ekim 1999, Ankara: Kültür bakanlığı Yayınları.
- GELİCİ, Musa (2007). Protestan İş Ahlakı ile Ahilik İş Ahlakının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- GÜNAY, Abdullah (2003). Ahilikte Mesleki ve Sosyal Dayanışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İNANCIK, HALİL (1999). Osmanlı Ansiklopedisi. Ankara: Cilt.1. s.59 - 60.
- KANTARCI. Zeynep (2007). İş Etiği ve Ahilik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- KURTULMUŞ, Zekeriya (2011). Ahilik. (Editör: Çakır, Baki & Gümüş İskender), Ahilik ve Günümüze Yansımaları Kırklareli Üniversitesi Yayınları,Yayın no: 1, 41-56.
- SOYKURT. Refik (1971). Orta Yol Ahilik. Ankara: Güneş Matbaacılık.
- ŞANAL Mustafa & GÜÇLÜ, Mustafa (2007). Bir Toplumsallaştırma Aracı Olarak Ahilik. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (2). s. 379-390.
- ŞEKER, Mehmet (2006). Anadolu ’nun Türkleşmesi ve Kültürel Hayatı. İstanbul: Ötüken Yayınları, s.176-196.
- YAVER. A. Sadi (1986). Folklor Araştırmaları Bakımından Bölgelerimiz, Türk Folklorü. 7 (80-81). 32-36.
- YELMEN. Hasan (1986). Bir Türk Yaşayış Tarzı Olarak Ahilik, Türk Kültürü ve Ahilik. 21. Kırşehir Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri, 13-15 Eylül, 1985, Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları. 92
Öz
İlme, sanata ve ahlâka son derece önem verilen Ahilikte, kadının da sosyal, ekonomik ve kültürel hayatta önemli bir yeri vardı. Sosyal, kültürel, ekonomik ve ahlâki ilkeleriyle Ahilik kültürü ve Ahilik teşkilatı, bireyin hak ve özgürlüklerine ayrıca önem vermiştir. Anadolu kadınları o günkü adıyla “Bacıyan-ı Rum" teşkilatı aracılığıyla da hanımlara, "Eşine, işine ve aşına dikkat et!" yani "eşine yardım et, onu evine bağla, işine ve geçimine dikkat et" prensipleri doğrultusunda eğitiliyordu. Kadınların teşkilatlanıp gelişmesi için Ahi Evran'ın eşi Fatma Bacı, dünyanın ilk kadın teşkilatı olan "Bacıyan-ı Rum" teşkilatını yani bugünü adıyla Anadolu Kadınlar Birliği’ni kurmuştur. "Bacı" kelimesi, günümüzde Anadolu'nun birçok şehrinde halen yaygın olarak kullanılmaktadır. "Rum" kelimesi ise “Anadolu" anlamını ifade etmektedir. Bacıya-ı Rum teşkilatı, Anadolu kadınlarını gerektiğinde düşmanlara karşı vatan savunmasında eşlerinin yanında mücadele etmesi ve gerektiğinde de kültürde, sanatta, edebiyatta, sosyal, kültürel ve ekonomik alanlarda kısaca hayatın her alanında kalkınıp gelişmesini sağlamak için teşkilatlandırmıştır. Anadolu Kadınlar Birliği, kadınlar arasındaki yardımseverliğin, konukseverliğin, doğruluğun, dürüstlüğün ve merhametin gelişmesine katkı sağladığı gibi Türk dilinin, Türk kültürünün ve İslam ahlak ve anlayışının kadınlar arasında yayılmasını da hızlandırılmıştır. Anadolu Kadınlar Birliği, Ahilerin kadınlar kolu olarak yetim ve kimsesiz genç kızları himayesine almış, onların eğitimlerinden, ev-bark sahibi olmalarından ve aile kurmalarından sorumlu olmuşlardır. Tarihçi yazar Aşık Paşazade Anadolu'da kurulan Ahilik teşkilatı (Ahiyan-ı Rum) yanında bir diğer sosyal zümre olan Bacıyan-ı Rum’dan (Anadolu Kadınlar Birliği) bahsetmektedir. Örneğin Kayseri'deki Ahiler tarafından kurulan sanayi sitesinde hanımlara mahsus çalışma yerleri de bulunurdu. Bacıyan-ı Rum teşkilatına mensup hanımlar bu sanayi sitesinde el sanatlarını ve mesleklerini icra ediyorlardı. Kadınlar daha çok çadırcılık, keçecilik, nakışçılık, örgücülük, kilim ve halı dokumacılığı, ipek ve pamuk ipliği üretimini gerçekleştiriyorlardı. Çalışan kadınlar gerek mesleki ve teknik konularda, gerekse sosyal ve ahlaki konularda çağın gerektirdiği eğitim ihtiyacını "Bacıyan-ı Rum" teşkilatlarında alıyorlardı. Bu araştırmada, ahilik teşkilatı içinde Anadolu Türk kadınının girişiciliği araştırılmıştır. Bu alanda, alan yazın taraması yapılarak, buradan hareketle bir sonuca ulaşılmıştır.
Kaynakça
- AHİLİK. I. Ahi Evran-ı Veli ve Ahilik Araştırmaları Sempozyumu, 12-13 Ekim 2004, Kırşehir.
- AHİLİK NEDİR? İstanbul Esnaf Ve Sanatkârlar Odaları Birliği, Erişim tarihi: 10.08.2012. http://istesob.org/ahilik.html.
- AHİLİK NEDİR? Anadolu Kadınlar Birliği (Bacıyan-ı Rum). Erişimtarihi:11.08.2012,http://www.ahilik.net/index.php?option=comcontent &view=article&id=48&Itemid=50
- AHİLİĞİN TEMEL İLKELERİ, Erişim tarihi: 10.08.2012, www.ahilikgen.tr/gorgu/temel.htm.
- AHİLİKTE AHLAK ANLAYIŞI, Erişimtarihi:11.08.2012,http://www.ahilik.net/index.phpoption=comcontent&view=article&id=48&Itemid=50
- AKÇA, Gürsoy (2003). Ahilik Geleneği ve Günümüz Fethiye Esnafı. Yayınlanmış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- AKMAN. Mehmet (2006). Balıkesir Yöresinde Ahilikten Kalma Tören ve Uygulamalar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- BAYRAM. Mikail (1991). Ahi Evran ve Ahi Teşkilatının Kuruluşu. Konya: Damla Matbaacılık.
- BAYRAM. Mikail (1994). Anadolu Kadınlar Birliği (Bacıyan-ı Rum). Konya: Damla Ofset matbaacılık.
- ÇAĞATAY, Neşet (1986). Ahilik ve Esnaf. İstanbul Esnaf Ve Sanatkarlar Dernekleri Federasyonu.
- ÇAĞATAY, Neşet (1997). Bir Türk Kurumu Olan Ahilik. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
- DEMİR, Galip (2000). Osmanlı Devletinin Kuruluşu ve Ahilik. Ahi Kültürünü Arş. ve Eğitim Vakfı Yayınları, İstanbul: Sade Ofset Matbaası.
- DEMİR, Galip (01.02.2011). İşsizlik, Terör ve Yolsuzluğun Çözümünde: Ahilik Yolu, Erişim tarihi: 11.08.2012,httv://www.ahilik.net/index.vhv?ovtion=com content&view=article&id=48& Itemid=50
- DOĞAN, D. Mehmet (1990). Büyük Türkçe Sözlük. (8. Baskı). Ankara: Rehber Yayınları. s.17.
- DURAK, İbrahim & Yücel, Atilla (2010). Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 15 (2). 151-168.
- ERGİN, Muharrem (1971). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: MEB Basımevi.
- ERKEN. Veysi (1999). Ahilik Teşkilatının Vizyonu. II. Uluslararası Ahilik Kültürü Sempozyumu Bildirileri, 13-15 Ekim 1999, Ankara: Kültür bakanlığı Yayınları.
- GELİCİ, Musa (2007). Protestan İş Ahlakı ile Ahilik İş Ahlakının Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- GÜNAY, Abdullah (2003). Ahilikte Mesleki ve Sosyal Dayanışma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- İNANCIK, HALİL (1999). Osmanlı Ansiklopedisi. Ankara: Cilt.1. s.59 - 60.
- KANTARCI. Zeynep (2007). İş Etiği ve Ahilik. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
- KURTULMUŞ, Zekeriya (2011). Ahilik. (Editör: Çakır, Baki & Gümüş İskender), Ahilik ve Günümüze Yansımaları Kırklareli Üniversitesi Yayınları,Yayın no: 1, 41-56.
- SOYKURT. Refik (1971). Orta Yol Ahilik. Ankara: Güneş Matbaacılık.
- ŞANAL Mustafa & GÜÇLÜ, Mustafa (2007). Bir Toplumsallaştırma Aracı Olarak Ahilik. Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (2). s. 379-390.
- ŞEKER, Mehmet (2006). Anadolu ’nun Türkleşmesi ve Kültürel Hayatı. İstanbul: Ötüken Yayınları, s.176-196.
- YAVER. A. Sadi (1986). Folklor Araştırmaları Bakımından Bölgelerimiz, Türk Folklorü. 7 (80-81). 32-36.
- YELMEN. Hasan (1986). Bir Türk Yaşayış Tarzı Olarak Ahilik, Türk Kültürü ve Ahilik. 21. Kırşehir Ahilik Bayramı Sempozyumu Tebliğleri, 13-15 Eylül, 1985, Ahilik Araştırma ve Kültür Vakfı Yayınları. 92
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Nisan 2012 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2012Cilt: 2 Sayı: 4 |
