Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

The Women Who Contributed To Arabic Development In Terms Of Literacy In Islamic History

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 3, 19 - 30, 15.04.2012

Nusrettin Bolelli

Öz

In the beginning of İslam, in Arabia, since literacy was not very common, the number of literate women were very few. İslam, as a religion, enhances all the muslims, without any sexsual discrimination, to learn how to read and write. During the history of İslam, many women have learned how to write and occupied with calligraphy. Some women wrote boks,some taught at tekkes and madrasahs. Some wrote poetry collections, some calligrapher women learned how to write in various calligraphic styles, and wrote various books through which contributed significantly to Arab writing.

Anahtar Kelimeler

Literacy writing women and calligraphy

Kaynakça

  • Kur'an-ı Kerim,
  • ‘Accâc, Muhammed el-Hatîb, es-Sünne kable’t-tedvîn, Kahire, 1383/1963. Ahmed Emin, Fecru'l-islâm, Beyrut, 1975.
  • Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I-VI, Beyrut, 1984.
  • ‘Aynî, Bedreddîn Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed (ö. 855/1451), ‘Umdetu’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî, I-XX, Beyrut, trs.
  • Belâzûrî, Ahmed b.Yahya b. Câbir el-Bağdâdî, Futûhu'l-büldân, (thk. Abdullah Enîs et-Tabbâ‘ - Ömer Enîs et-Tabbâ‘), Beyrut, 1407/ 1987
  • Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmi'u's-sahîh, I-VIII, İstanbul, 1984,
  • el-Câhiz, Ebu Osman ‘Amr b. Bahr (ö.255/869), el-Beyân ve't-Tebyîn, I-III, Beyrut, trs.
  • el-Ceberî, ‘Abdulmüte'âl, el-Mer'etufi't-tasavvuri'l-islâmî, Kahire, 1984.
  • Cevâd Ali, Târihu ’l-Arab kable’l-İslâm, I-VIII, Beyrut, 1968.
  • el-Cezâirî, Ebu Bekir, el-Mer‘etu’l-müslime, Üçüncü baskı, Beyrut, 1407/ 1987.
  • Corcî Zeydân, İslâm Medeniyet Tarihi, I-III, (Trc.Zeki Megamiz), İstanbul, 1973.
  • ed-Dabbî, Ahmed b.Yahya b. Ahmed b. 'Umeyre, Buğyetu'l-mültemis fî târihi ricâli Endelüs, I-IV, Kahire, 1967.
  • ed-Dânî, Ebu 'Amr 'Osman b. Sa'id (444/1052,), el-Mukni'fîresmi'l-mesâhifı'l-emsâr, Kahire, 1978.
  • Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş'as es-Sicistânî, es-Sünen, I-IV, İstanbul, 1984.
  • Encyclopaedia of Religion andEthics, Newyork, 1937.
  • el-Ğazzî, Necmüddîn Muhammed b. Muhammed, el-Kevâkibu ’s-sâire, I-III, (thk. Halil el-Mansur), Beyrut, 1997.
  • Habib Efendi, Hatt ve Hattâtân, Dersaadet, H. 1305.
  • Hamidullâh, Muhammed, el-Vesâiku's-siyâsiyye, Beyrut, 1983. el-Isfehânî, Ebu'l-Ferec, el-Ağânî, I-XXV, Beyrut, 1986.
  • İbn Başküvâl- Ebu'l-Kâsım Halef b.'Abdulmelik, es-Sıla fî târihi eimmeti'l-Endülüs ve üdebâihim ve muhaddisîhim ve fukahâihim ve üdebâihim, Madrid, 1883.
  • İbnu’l-Cevzî, el-Muntazam fı fî Tarîhi'l-Mülûki ve'l-Ümem'i, I-X, Beyrut, 1406/1985.
  • İbnu’l-Esîr, İzzeddîn Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî, Üsüdü’l-ğâbe, I-VIII, (thk. Muhammed İbrahim el-Bennâ - Muhammed
  • Ahmed ‘Âşûr), Kahire, 1393 / 1973.
  • İbn Hacer el-'Askalânî Şihâbuddin, Fethu'l-Bâri şerhu Sahihi'l-Buhârî, I-XIV, Beyrut, 1402/1982. İbn’ül-Emin, Mahmud Kemal İnal, Son Hattâtlar, MEB. İstanbul, 1970.
  • İbn Hallikân, Ebu'l-'Abbâs Şemsüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebu Bekr (681/1282), Vefeyâtu'l-a'yân fî enbâî ebnâi'z-zamân, I-VIII, (thk.Dr.İhsan 'Abbas), Beyrut, 1977.
  • İbnu'l-Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye, I-XIV, Beyrut, 1977.
  • İbnu'l-'İmâd, Ebu'l-Felâh 'Abdulhayy, Şezerâtu'z-Zeheb, I-VIII, Beyrut, 1979.
  • İbn Mace, Ebu 'Abdillâh el-Kazvinî, es-Sünen, I-II, (thk.M.Fuad 'Abdulbâkî), Kahire, 1952.
  • İbn Sa'd, et-Tabakâtu'l-kübrâ, I-IX, Beyrut, trs.
  • İbn Tağriberdî, (874-1469), en-Nücumu’z-zâhire, I- IX, Kahire, 1963.
  • İslâm Ansiklopedisi, I-XIII, İstanbul 1978-1988.
  • el-Kalkaşandî, Ahmed b.Ali (821-1418), Subhu'l-'a'şâfîsınâ'ati'l-inşâ, I-X, Beyrut, 1987/1407.
  • Kehhâle, Ömer Rıza, A ‘lâmunnisâ, I-V, Beyrut, 1982.
  • Kurtubî, Ebû 'Abdillâh Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi' li ahkâmi'l-Kur'an, I-XX, Beyrut, 1985. Küçük İslâm Ansiklopedisi, II.
  • Fasikül, İstanbul, 1974.
  • Mahmut Hâce Hüseyin, Târihu’l-kitâbeti’l- Arabiyye ve tatavvuruhâ ve usûlü ’l-imlâi’l- Arabî, I-II, Dımaşk, 2004.
  • el-Makkarî, Ahmed b. Muhammed et-Tilimsânî (1041/1631), Nafhu't-Tîb min ğusni'l-Endülüs er-ratîb, I-X, Mısır, 1949.
  • Mehmet Dağ ve Hıfzurrahmân, İslâm Eğitim Tarihi, Ankara, 1974.
  • Mehmet Zihni Efendi, Meşâhirunnisâ, I-II, Matbaa-i 'Amire, 1296/1879.
  • el-Meydânî, Ebu'l-Fadl Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhim en-Neysâburî, Mecme'u'l-emsâl, I-II (thk. Na'im Hüseyin Zerzur),
  • Beyrut, 1988. el-Mu'cemu'l-müfehres li elfâzi'l-ehâdisi'n-Nebevî, I-VIII, İstanbul, 1982-1988.
  • Muhammed 'Accâc el-Hatîb, es-Sünnetu kable't-tedvîn, Beyrut, 1981.
  • Muhammed Ferîd Vecdî, Dâiretu ’l-me’ârif, I-X, Beyrut, 2005.
  • Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, el-Cami'u's-sahîh, I-VIII, ( thk.M.Fuad 'Abdulbâkî), İstanbul, 1981. Müstekîmzâde, Süleyman Sa'duddîn, Tuhfe-i Hattâtân, İstanbul, 1928.
  • En-Nesâî, Ebu 'Abdirrahmân Ahmed b. Şu'ayb, es-Sünen, I-VIII, Beyrut, trs.
  • Nevevî, Muhyiddîn Yahya b.Şeref, Tehzîbu'l-esmâ ve'l-lugât, I-II, Beyrut, trs.
  • Okiç, Muhammed Tayyib, İslamiyette Kadın Öğretimi, Ankara, 1984. es-Safedî, Salaheddîn Halil Aybek, el-Vâfî bi'l-vefeyât, I-XXIV,
  • Beyrut, 1979. es-Seyyid Ahmed el-Hâşimî, Cevâhiru ’l-edeb, Beyrut, 2005.

İSLÂM TARİHİNDE OKUMA-YAZMA EKSENİNDE ARAPÇANIN GELİŞMESİNE KATKI YAPAN KADINLAR

Yıl 2012, Cilt: 2 Sayı: 3, 19 - 30, 15.04.2012

Nusrettin Bolelli

Öz

İslam’ın başlangıcında Arap yarımadasında okuma-yazma çok yaygın olmadığı için okuma-yazma bilen kadınların sayısı da çok azdı. İslam dini, erkek-kadın ayırımı yapmadan bütün Müslümanlara okuma- yazma öğrenmeyi teşvik etmiştir. İslam’ın ortaya çıkmasıyla eğitim müesseseleri kurulmuş ve İslam tarihi boyunca çok sayıda erkek ve kadın yazı öğrenmiş, hattâtlık yapmıştır. Bazı kadınlar, eserler telif etmiş, bazıları tekkelerde ve medreselerde hocalık yapmıştır. Bazıları şiir divanlarını yazmış, bazı hattât kadınlar, çeşitli hat stilleriyle yazı yazmayı öğrenmiş, muhtelif kitapları istinsah etmişler ve böylece Arapçanın gelişmesine önemli katkılarda bulunmuşlarıdır.

Anahtar Kelimeler

Okuma-yazma hat kadın hattâtlık

Kaynakça

  • Kur'an-ı Kerim,
  • ‘Accâc, Muhammed el-Hatîb, es-Sünne kable’t-tedvîn, Kahire, 1383/1963. Ahmed Emin, Fecru'l-islâm, Beyrut, 1975.
  • Ahmed b. Hanbel, el-Müsned, I-VI, Beyrut, 1984.
  • ‘Aynî, Bedreddîn Ebû Muhammed Mahmud b. Ahmed (ö. 855/1451), ‘Umdetu’l-kârî şerhu Sahîhi’l-Buhârî, I-XX, Beyrut, trs.
  • Belâzûrî, Ahmed b.Yahya b. Câbir el-Bağdâdî, Futûhu'l-büldân, (thk. Abdullah Enîs et-Tabbâ‘ - Ömer Enîs et-Tabbâ‘), Beyrut, 1407/ 1987
  • Buhârî, Muhammed b. İsmail, el-Câmi'u's-sahîh, I-VIII, İstanbul, 1984,
  • el-Câhiz, Ebu Osman ‘Amr b. Bahr (ö.255/869), el-Beyân ve't-Tebyîn, I-III, Beyrut, trs.
  • el-Ceberî, ‘Abdulmüte'âl, el-Mer'etufi't-tasavvuri'l-islâmî, Kahire, 1984.
  • Cevâd Ali, Târihu ’l-Arab kable’l-İslâm, I-VIII, Beyrut, 1968.
  • el-Cezâirî, Ebu Bekir, el-Mer‘etu’l-müslime, Üçüncü baskı, Beyrut, 1407/ 1987.
  • Corcî Zeydân, İslâm Medeniyet Tarihi, I-III, (Trc.Zeki Megamiz), İstanbul, 1973.
  • ed-Dabbî, Ahmed b.Yahya b. Ahmed b. 'Umeyre, Buğyetu'l-mültemis fî târihi ricâli Endelüs, I-IV, Kahire, 1967.
  • ed-Dânî, Ebu 'Amr 'Osman b. Sa'id (444/1052,), el-Mukni'fîresmi'l-mesâhifı'l-emsâr, Kahire, 1978.
  • Ebû Dâvud, Süleyman b. Eş'as es-Sicistânî, es-Sünen, I-IV, İstanbul, 1984.
  • Encyclopaedia of Religion andEthics, Newyork, 1937.
  • el-Ğazzî, Necmüddîn Muhammed b. Muhammed, el-Kevâkibu ’s-sâire, I-III, (thk. Halil el-Mansur), Beyrut, 1997.
  • Habib Efendi, Hatt ve Hattâtân, Dersaadet, H. 1305.
  • Hamidullâh, Muhammed, el-Vesâiku's-siyâsiyye, Beyrut, 1983. el-Isfehânî, Ebu'l-Ferec, el-Ağânî, I-XXV, Beyrut, 1986.
  • İbn Başküvâl- Ebu'l-Kâsım Halef b.'Abdulmelik, es-Sıla fî târihi eimmeti'l-Endülüs ve üdebâihim ve muhaddisîhim ve fukahâihim ve üdebâihim, Madrid, 1883.
  • İbnu’l-Cevzî, el-Muntazam fı fî Tarîhi'l-Mülûki ve'l-Ümem'i, I-X, Beyrut, 1406/1985.
  • İbnu’l-Esîr, İzzeddîn Ebu’l-Hasan Ali b. Muhammed el-Cezerî, Üsüdü’l-ğâbe, I-VIII, (thk. Muhammed İbrahim el-Bennâ - Muhammed
  • Ahmed ‘Âşûr), Kahire, 1393 / 1973.
  • İbn Hacer el-'Askalânî Şihâbuddin, Fethu'l-Bâri şerhu Sahihi'l-Buhârî, I-XIV, Beyrut, 1402/1982. İbn’ül-Emin, Mahmud Kemal İnal, Son Hattâtlar, MEB. İstanbul, 1970.
  • İbn Hallikân, Ebu'l-'Abbâs Şemsüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebu Bekr (681/1282), Vefeyâtu'l-a'yân fî enbâî ebnâi'z-zamân, I-VIII, (thk.Dr.İhsan 'Abbas), Beyrut, 1977.
  • İbnu'l-Kesîr, el-Bidâye ve’n-Nihâye, I-XIV, Beyrut, 1977.
  • İbnu'l-'İmâd, Ebu'l-Felâh 'Abdulhayy, Şezerâtu'z-Zeheb, I-VIII, Beyrut, 1979.
  • İbn Mace, Ebu 'Abdillâh el-Kazvinî, es-Sünen, I-II, (thk.M.Fuad 'Abdulbâkî), Kahire, 1952.
  • İbn Sa'd, et-Tabakâtu'l-kübrâ, I-IX, Beyrut, trs.
  • İbn Tağriberdî, (874-1469), en-Nücumu’z-zâhire, I- IX, Kahire, 1963.
  • İslâm Ansiklopedisi, I-XIII, İstanbul 1978-1988.
  • el-Kalkaşandî, Ahmed b.Ali (821-1418), Subhu'l-'a'şâfîsınâ'ati'l-inşâ, I-X, Beyrut, 1987/1407.
  • Kehhâle, Ömer Rıza, A ‘lâmunnisâ, I-V, Beyrut, 1982.
  • Kurtubî, Ebû 'Abdillâh Muhammed b. Ahmed el-Ensârî, el-Câmi' li ahkâmi'l-Kur'an, I-XX, Beyrut, 1985. Küçük İslâm Ansiklopedisi, II.
  • Fasikül, İstanbul, 1974.
  • Mahmut Hâce Hüseyin, Târihu’l-kitâbeti’l- Arabiyye ve tatavvuruhâ ve usûlü ’l-imlâi’l- Arabî, I-II, Dımaşk, 2004.
  • el-Makkarî, Ahmed b. Muhammed et-Tilimsânî (1041/1631), Nafhu't-Tîb min ğusni'l-Endülüs er-ratîb, I-X, Mısır, 1949.
  • Mehmet Dağ ve Hıfzurrahmân, İslâm Eğitim Tarihi, Ankara, 1974.
  • Mehmet Zihni Efendi, Meşâhirunnisâ, I-II, Matbaa-i 'Amire, 1296/1879.
  • el-Meydânî, Ebu'l-Fadl Ahmed b. Muhammed b. Ahmed b. İbrâhim en-Neysâburî, Mecme'u'l-emsâl, I-II (thk. Na'im Hüseyin Zerzur),
  • Beyrut, 1988. el-Mu'cemu'l-müfehres li elfâzi'l-ehâdisi'n-Nebevî, I-VIII, İstanbul, 1982-1988.
  • Muhammed 'Accâc el-Hatîb, es-Sünnetu kable't-tedvîn, Beyrut, 1981.
  • Muhammed Ferîd Vecdî, Dâiretu ’l-me’ârif, I-X, Beyrut, 2005.
  • Müslim b. Haccâc el-Kuşeyrî, el-Cami'u's-sahîh, I-VIII, ( thk.M.Fuad 'Abdulbâkî), İstanbul, 1981. Müstekîmzâde, Süleyman Sa'duddîn, Tuhfe-i Hattâtân, İstanbul, 1928.
  • En-Nesâî, Ebu 'Abdirrahmân Ahmed b. Şu'ayb, es-Sünen, I-VIII, Beyrut, trs.
  • Nevevî, Muhyiddîn Yahya b.Şeref, Tehzîbu'l-esmâ ve'l-lugât, I-II, Beyrut, trs.
  • Okiç, Muhammed Tayyib, İslamiyette Kadın Öğretimi, Ankara, 1984. es-Safedî, Salaheddîn Halil Aybek, el-Vâfî bi'l-vefeyât, I-XXIV,
  • Beyrut, 1979. es-Seyyid Ahmed el-Hâşimî, Cevâhiru ’l-edeb, Beyrut, 2005.
Toplam 47 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Araştırma Makaleleri
Yazarlar

Nusrettin Bolelli

Yayımlanma Tarihi 15 Nisan 2012
Yayımlandığı Sayı Yıl 2012Cilt: 2 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Bolelli, N. (2012). İSLÂM TARİHİNDE OKUMA-YAZMA EKSENİNDE ARAPÇANIN GELİŞMESİNE KATKI YAPAN KADINLAR. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), 19-30.
 Kapak Resmi İndir
Creative Commons Lisansı