Alevilik; Ali yolunu takip eden, Ehl-i Beyt’e gönül veren,
Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilmesi ile ivme kazanan ve İslamiyet öncesi
Türk inançlarının da etkisiyle Anadolu’da yeni tertip oluşturarak yüzyıllardır
devam eden bir inanç yolu olarak adlandırılabilir. Alevilik, ilk olarak Hz.
Muhammed’in vefatından sonra Hz. Ali’nin halife olması gerektiği iddiaları
etrafında şekillenmiştir. Anadolu’da 11. yüzyılda ortaya çıkan ve 13. yüzyıldan
itibaren gelişim gösteren Alevilik, Türklerin İslam öncesinden getirdiği motifler ve İslam
anlayışının bir sentezi bu topraklara özgü bir kimliğe bürünmüştür. Türkiye’de
bugün birçok ilimizde Alevi toplumu yaşamaktadır. Bu illerimizden bir tanesi de
Doğu Anadolu Bölgesi Yukarı Fırat bölümünde yer alan
Bingöl’dür. Aleviler, Bingöl’ün merkez ve merkeze bağlı köyler başta olmak
üzere Adaklı, Kiğı, Yayladere, Karlıova ve Yedisu ilçelerinde yaşamaktadırlar.
Bu çalışmada; saha çalışmasıyla kayıt altına alınmış olan Bingöl Aleviliği
inanç kurumlarından; Dedelik, Musahiplik,
Düşkünlük ve Cem ritüeli gibi konular ele alınmış ve incelenmiştir.
Sonuç olarak Bingöl Aleviliği inanç unsurlarının günümüzde bazı değişim ve
dönüşümlere rağmen yörede halen varlığını sürdürdüğü ve temel işlevini yerine
getirdiği tespit edilmiştir.
Alevism can be called a religion path that traces Caliph Ali, sets their hearts on Family of the Prophet Mohammed, and that has gained speed after the martyrdom of Caliph Huseyin in Kerbela having continued since centuries forming a new style in Anatolia with the effect of pre-Islamic Turkish beliefs. Alevism was firstly formed around the claims that Caliph Ali should have been the first caliph after the passing away of the Prophet Mohammed. Alevism, which emerged in the 11th century and which has been developing since the 13th century, has impersonated to a synthesis of the Islamic view with the motifs brought by the Turks before they were not Muslim, in a style intrinsic to these lands. In many cities of Turkey, today, a great number of Alevi societies spring to life. One of these cities is Bingöl of in the Eastern Anatolian Region. The Nosairians live notably in the centre of Bingöl and its villages together with some towns such as Adaklı, Kiğı, Yayladere, Karlıova and Yedisu. In this study, belief institutions of Bingöl Alevism, recorded with the field works, like Dedelik (Fathership), Musahiplik (Companionship), Düşkünlük (Fondness) and Cem Ritual was approached and analysed. As a conclusion; it was determined that belief elements of Bingöl Alevism continues its existence in the region and functions its basic despite some alterations and changes.
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Sanat ve Edebiyat |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 22 Nisan 2018 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 8 Sayı: 15 |