Öz
Farabi is one of the most outstanding philosophers of school of thought that he
supported and Islamic Civilization in his age. His most well-known work is “alMadina
al-Fadila” with its common use, which is accepted as a utopia work.
The aim of this paper is to evaluate the book of Farabi, al-Madina al-Fadila in
the context of terminal and instrumental values that take place in the inventory of
Milton Rokeach who is an American social psychologist and comes from a Jewish
family. With a specific evaluation, it is tried to determine what kind of values that
is what kind of statements of human aspirations are addressed in this work.
After the evaluations, it was found that, Farabi focuses on “mature love”,
“wisdom”, “helpful”, and “responsible” values and mostly states the values that
the leader of al-Madina al-Fadila (Perfect State) must have.
Anahtar Kelimeler
Farabi values in Farabi al-Madina al-Fadila (Perfect State) terminal and instrumental values utopia utopic works in Turkish-Islamic thought
Kaynakça
- AKBABA-ALTUN, Sadegül. (2003), “Eğitim Yönetimi ve Değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 7-18.
- BİLGİN, Nuri (2003), Sosyal Psikoloji Sözlüğü, kavramlar, Yaklaşımlar, İstanbul, Bağlam Yayınları.
- COŞKUN, İsmail (2004), Ütopya ve Kent, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Cilt: 3-Sayı: 9.
- ÇALIŞKUR, Ayşem ve ASLAN, A. Esra (2013), “Rokeach Değerler Envanteri Güvenirlilik ve Geçerlilik Çalışması”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 16 - Sayı: 29.
- DANIŞMAN, Nafiz (1989), “Önsöz”, Farabi, el- Medinetü’l Fâzıla, çev. Nafiz Danışman, Ankara, MEB Yayınları
- FARABİ (1989), el- Medinetü’l Fâzıla, çev. Nafiz Danışman, Ankara: MEB Yayınları İslâm Klasikleri
- GÜNGÖR, Erol (2010), Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, İstanbul, Ötüken Yayınları.
- http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5ac373418f88b4.05100854 (erişim tarihi: 03.04.2018).
- KAPLAN, Mehmet (1985), Şiir Tahlilleri, İstanbul, Dergah Yayınları.
- KAYA, Mahmut (1995), “Fârâbi”, DİA, cilt 12 İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- KAYA, Mahmut, “el-Medinetü’l Fâzıla”, DİA, cilt 28, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- KESKİN, Yusuf (2016). “Değer Sınıflaması Üzerine Aksiyonel Bir Deneme / An Actional Study on Value Classification”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY.
- KUŞDİL, M. E. ve KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2000). “Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Scwartz Değer Kuramı”, Türk Psikoloji Dergisi, Sayı:45, 59-76.
- MEHMEDOĞLU, Ali Ulvi (2007), “Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık”, Değerler ve Eğitimi, Editör. Recep Kaymakcan vd. İstanbul, DEM/Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- OMAY, Murad (2009), “Ütopya Üzerine Genel Bir İnceleme”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 18. Sayı, 2009/1, 1-14.
- OUTHWAİTE, William (2008), Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü, İstanbul, İletişim Yayınları.
- YAZICI, Mehmet (2014), “Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 24, Sayı: 1.
- YİĞİTTİR, Süleyman ve ÖCAL, Adem (2010). “İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Değer Yönelimleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 407-416.
Öz
Farabi (ö.339/950), yaşadığı devirde mensubu olduğu İslam medeniyetinin ve
savunduğu düşünce ekolünün en seçkin düşünürlerden biridir. Onun en çok bilinen
temel eseri ise yaygın adıyla “el-Medinetü’l Fâzıla” (Fâzıl Şehir)’dir. Farabi’nin
bu eseri, ütopya eser olarak kabul edilmektedir.
Bu çalışmanın amacı, Farabi’nin el-Medinetü’l Fâzıla isimli eserini Polonyalı
Yahudi bir ailenin çocuğu olan Amerikalı sosyal psikoloji uzmanı Milton Rokeach
(1918-1988)’ın gerçekleştirdiği “The Rokeach Value Survey (RVS)” envanterinde
yer alan amaç ve araç değerler bağlamında okumaya tâbi tutmaktır. Belli bir
usule ve düşünceye göre gerçekleştirilen bu okumayla Farabi’nin, bir ütopya olan
bu eserinde hangi değerleri, yani insan özlemlerinin hangi ifadelerini ön plana
çıkardığı saptanmaktadır.
Yapılan değerlendirmeden Farabi’nin, “gerçek sevgi” ve “bilgelik/hikmet”
ile “yardımsever” ve “sorumlu” değerlerini sıklıkla vurguladığı ve daha çok
Fâzıl Şehir liderinin (reisinin) sahip olması gerektiği değerler üzerinde durduğu
sonuçlarına varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Fâzıl Şehir amaç ve araç değerler Farabi Farabi’de değerler ütopya Türk-İslâm düşüncesinde ütopya eserler
Kaynakça
- AKBABA-ALTUN, Sadegül. (2003), “Eğitim Yönetimi ve Değerler”, Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 7-18.
- BİLGİN, Nuri (2003), Sosyal Psikoloji Sözlüğü, kavramlar, Yaklaşımlar, İstanbul, Bağlam Yayınları.
- COŞKUN, İsmail (2004), Ütopya ve Kent, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, Cilt: 3-Sayı: 9.
- ÇALIŞKUR, Ayşem ve ASLAN, A. Esra (2013), “Rokeach Değerler Envanteri Güvenirlilik ve Geçerlilik Çalışması”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 16 - Sayı: 29.
- DANIŞMAN, Nafiz (1989), “Önsöz”, Farabi, el- Medinetü’l Fâzıla, çev. Nafiz Danışman, Ankara, MEB Yayınları
- FARABİ (1989), el- Medinetü’l Fâzıla, çev. Nafiz Danışman, Ankara: MEB Yayınları İslâm Klasikleri
- GÜNGÖR, Erol (2010), Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar, İstanbul, Ötüken Yayınları.
- http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5ac373418f88b4.05100854 (erişim tarihi: 03.04.2018).
- KAPLAN, Mehmet (1985), Şiir Tahlilleri, İstanbul, Dergah Yayınları.
- KAYA, Mahmut (1995), “Fârâbi”, DİA, cilt 12 İstanbul, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- KAYA, Mahmut, “el-Medinetü’l Fâzıla”, DİA, cilt 28, Ankara, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
- KESKİN, Yusuf (2016). “Değer Sınıflaması Üzerine Aksiyonel Bir Deneme / An Actional Study on Value Classification”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Hayati Akyol Armağanı), Volume 11/3 Winter 2016, ANKARA/TURKEY.
- KUŞDİL, M. E. ve KAĞITÇIBAŞI, Ç. (2000). “Türk Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri ve Scwartz Değer Kuramı”, Türk Psikoloji Dergisi, Sayı:45, 59-76.
- MEHMEDOĞLU, Ali Ulvi (2007), “Üniversite Öğrencilerinin Değer Yönelimleri ve Dindarlık”, Değerler ve Eğitimi, Editör. Recep Kaymakcan vd. İstanbul, DEM/Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları.
- OMAY, Murad (2009), “Ütopya Üzerine Genel Bir İnceleme”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 3. Dizi, 18. Sayı, 2009/1, 1-14.
- OUTHWAİTE, William (2008), Modern Toplumsal Düşünce Sözlüğü, İstanbul, İletişim Yayınları.
- YAZICI, Mehmet (2014), “Değerler ve Toplumsal Yapıda Sosyal Değerlerin Yeri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt: 24, Sayı: 1.
- YİĞİTTİR, Süleyman ve ÖCAL, Adem (2010). “İlköğretim 6. Sınıf Öğrencilerinin Değer Yönelimleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 407-416.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Ekim 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Cilt: 8 Sayı: 16 |
Cited By
Ütopya Kavramın Kökenleri ve Erken Dönem Modern Mimari Üzerindeki Etkisi
İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi
Mahshid MİKAEİLİ
https://doi.org/10.16950/iujad.641895
